Trao đổi với Dân Việt, ông Lê Trọng Yên - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lâm Đồng cho hay sau hợp nhất ba tỉnh, Lâm Đồng mới nổi lên như tỉnh lớn nhất cả nước và một trung tâm kinh tế biển xanh đang được định hình. Với 192 km bờ biển, lợi thế sinh thái hiếm có và hạ tầng chiến lược mở rộng, địa phương này đứng trước cơ hội dẫn dắt mô hình tăng trưởng xanh của vùng Biển Đông.

Với 192 km đường bờ biển, Lâm Đồng mới được xem là hạt nhân phát triển kinh tế biển của khu vực Tây Nguyên – Nam Trung Bộ, sở hữu hệ sinh thái tự nhiên phong phú và không gian phát triển rộng mở. Đây cũng là một trong số ít địa phương có khả năng cùng lúc phát triển nhiều trụ cột kinh tế biển: Khai thác và nuôi trồng thủy sản, du lịch biển - đảo, logistics và vận tải biển, cảng biển, năng lượng tái tạo ngoài khơi, cũng như các ngành kinh tế biển mới như công nghệ sinh học và dược liệu biển.

Những lợi thế này đang tạo ra vị thế chiến lược cho Lâm Đồng trong chuỗi cung ứng Biển Đông và mạng lưới kinh tế khu vực.

Để làm rõ định hướng phát triển kinh tế biển trong giai đoạn tới, cũng như nỗ lực xây dựng ngành thủy sản bền vững và chống khai thác IUU, phóng viên Dân Việt đã có cuộc trao đổi với ông Lê Trọng Yên – Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lâm Đồng.

Thưa ông, sau sáp nhập, tỉnh Lâm Đồng có những lợi thế, tiềm năng gì để phát triển kinh tế biển, hướng tới kinh tế biển xanh và khẳng định vị thế chính trị - kinh tế của địa phương?

Sau sáp nhập, tỉnh Lâm Đồng mới nổi lên khi sở hữu lợi thế tự nhiên hiếm có để phát triển kinh tế biển. Với 192 km bờ biển, Lâm Đồng được xem là hạt nhân tăng trưởng mới của cả vùng Tây Nguyên – Nam Trung Bộ, đồng thời có khả năng mở rộng sang các ngành kinh tế biển thế hệ mới như sinh học biển, dược liệu biển, qua đó củng cố vị thế chiến lược của Lâm Đồng trong chuỗi cung ứng Biển Đông.

Động lực phát triển không chỉ đến từ tài nguyên mà còn từ hạ tầng chiến lược đang được tăng tốc đầu tư. Loạt dự án lớn như: Cảng hàng không Phan Thiết, Cảng biển Vĩnh Tân và Sơn Mỹ, Khu kinh tế ven biển phía Nam, cao tốc Bắc – Nam, tuyến Nha Trang – Liên Khương và đường sắt tốc độ cao… tạo nên mạng lưới kết nối liên vùng then chốt, có khả năng tạo cú hích mạnh mẽ cho kinh tế biển toàn khu vực.

Đáng chú ý, việc hợp nhất ba tỉnh Bình Thuận – Lâm Đồng – Đắk Nông tạo ra một vùng kinh tế tổng hợp có tính bổ trợ cao. Lâm Đồng mang thế mạnh nông nghiệp công nghệ cao và du lịch; Đắk Nông đóng góp tiềm lực đất đai, khoáng sản và kết nối biên giới; trong khi Bình Thuận là cửa ngõ biển quan trọng. Sự kết hợp này mở rộng đáng kể không gian phát triển kinh tế biển cho toàn vùng.

Tổng hòa các lợi thế này mở ra khả năng hình thành một hệ sinh thái kinh tế biển đa ngành, có chiều sâu và sức cạnh tranh vượt trội. Nếu biết tận dụng liên kết vùng và phát huy lợi thế của từng địa phương, Lâm Đồng có cơ hội trở thành một cực tăng trưởng mới từ biển đóng góp quan trọng cho chiến lược kinh tế biển xanh của quốc gia và nâng cao vị thế của Việt Nam trên Biển Đông.

Với nhiều lợi thế hiếm có sau sáp nhập, tỉnh Lâm Đồng có không gian phát triển kinh tế biển đa dạng.

Theo ông, trong những năm qua, kinh tế biển đã đóng góp như thế nào trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Lâm Đồng?

Trong gần ba thập kỷ qua, kinh tế biển đã trở thành một trong những động lực tăng trưởng quan trọng nhất của Lâm Đồng (trước đây là Bình Thuận). Nhận thức về vai trò chiến lược của kinh tế biển được nâng lên đáng kể, thúc đẩy các ngành ven biển phát triển nhanh, cải thiện đời sống cư dân và đóng góp nổi bật vào tăng trưởng chung của tỉnh.

Hạ tầng ven biển là một trong những điểm thay đổi rõ rệt nhất. Các tuyến đường ven biển được nâng cấp, khu dân cư và đô thị du lịch hình thành mạnh mẽ, trong khi hệ thống kè biển, cơ sở nghề cá và hạ tầng cấp nước sinh hoạt tiếp tục được đầu tư. Những khoản đầu tư này không chỉ làm thay đổi diện mạo ven biển mà còn mở rộng không gian phát triển du lịch và dịch vụ.

Lâm Đồng sở hữu một trong những quỹ tài nguyên biển đa dạng nhất khu vực, với nhiều bãi biển, vịnh, đảo và khu bảo tồn biển từ đảo Phú Quý, Cù lao Câu (Tuy Phong); Đồi Dương, Mũi Né - Hòn Rơm, biển Hàm Tiến, Tiến Thành (Phan Thiết); Tân Thuận, Kê Gà (Hàm Thuận Nam); Hòn Bà, Ngảnh Tam Tân (La Gi)... Nhờ lợi thế tự nhiên và khí hậu thuận lợi, du lịch biển tăng trưởng ấn tượng: lượng khách tăng bình quân 10,95%/năm; khách quốc tế tăng 12,8%/năm; doanh thu du lịch tăng gần 25%/năm; tạo việc làm mới cho hàng chục nghìn lao động.

Về thủy sản, vùng biển Lâm Đồng là một trong ba ngư trường lớn nhất cả nước, thu hút hàng nghìn tàu cá từ nhiều tỉnh. Sản lượng khai thác liên tục nằm trong nhóm 5 tỉnh đứng đầu cả nước. Đến nay, phần lớn các doanh nghiệp chế biến thủy sản của tỉnh đã áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến như HACCP, ISO. Các doanh nghiệp đã xây dựng mối liên kết chuỗi từ khâu khai thác đến thu mua, sơ chế, chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Nhờ lợi thế tự nhiên và sự đầu tư, sản xuất tôm giống trở thành ngành mũi nhọn, chiếm hơn 25% sản lượng cả nước.

Hạ tầng cảng biển cũng chứng kiến bước tiến quan trọng với việc đưa Cảng quốc tế Vĩnh Tân vào hoạt động từ năm 2019. Với khả năng tiếp nhận tàu đến 70.000 DWT, cảng đã mở rộng đáng kể năng lực logistics của tỉnh, thu hút đầu tư, hỗ trợ lưu thông hàng hóa và trở thành cửa ngõ kết nối kinh tế vùng Nam Trung Bộ – Tây Nguyên với thị trường trong nước và quốc tế.

Bộ đội Biên phòng tỉnh Lâm Đồng tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các cửa biển, bến tạm, bãi ngang và trong khu vực cảng cá.

Trong những năm qua, việc chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng đã đạt những kết quả gì, thưa ông?

Trong thời gian qua, các sở, ngành, địa phương trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng đã có nhiều nỗ lực trong công tác triển khai chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản.

Mới đây, thực hiện kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại phiên họp lần thứ 24, lần thứ 25 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng đã yêu cầu các sở, ngành, địa phương tiếp tục tập trung cao điểm thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU.

Về vấn đề trên, trong năm 2024, trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng không có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Riêng trong năm 2025, Lâm Đồng chỉ có một tàu (BTh-84690-TS, chiều dài dưới 15 mét) với 5 lao động bị Malaysia bắt giữ ngày 16/5/2025. Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh xử phạt vi phạm hành chính chủ tàu 900 triệu đồng về hành vi đưa tàu cá đi khai thác trái phép vùng biển nước ngoài.

Trong thời gian qua, nhờ công tác tuyên truyền hiệu quả nên nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật trong cộng đồng ngư dân, doanh nghiệp được nâng lên. Ngành chức năng tỉnh Lâm Đồng đã hoàn thành 100% việc đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản cho các tàu cá đủ điều kiện. Đồng thời, đã thống kê, phân loại không đủ điều kiện thực hiện, phân công địa phương theo dõi, kiểm soát chặt chẽ, không cho xuất bến đi khai thác.

Với những kết quả trên, trong thời gian tới, Lâm Đồng sẽ triển khai những giải pháp gì để nâng cao hơn nữa hiệu quả chống khai thác IUU trên địa bàn?

Đối với việc thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU, tỉnh Lâm Đồng yêu cầu các đơn vị liên quan tăng cường quản lý, theo dõi, kiểm soát chặt chẽ tàu cá nguy cơ cao, kiên quyết không để tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Theo đó, các địa phương có tàu cá phải tập trung rà soát, lập danh sách các tàu cá trên địa bàn quản lý thuộc đối tượng có nguy cơ cao vi phạm vùng biển nước ngoài. Trong đó, phân công cán bộ, chiến sĩ, các hội viên hội, đoàn thể tại cơ sở theo dõi, giám sát một hoặc một nhóm tàu để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, kiên quyết không để tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Tỉnh Lâm Đồng cũng chỉ đạo các địa phương kiểm soát chặt chẽ tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, kiên quyết không cho tham gia khai thác hải sản. Hàng tuần, Sở Nông nghiệp và Môi trường phải lập danh sách tàu cá không đủ điều kiện hoạt động với các lỗi như hết hạn giấy phép, đăng kiểm, chưa lắp đặt VMS và thông báo cho các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương có tàu để phối hợp quản lý, kiểm soát theo quy định.

Đối với các tàu cá không đủ kiều kiện trên phải gắn biển “tàu cá không đủ điều kiện hoạt động” rồi đưa về nơi neo đậu tập trung, không cho để ngư cụ, trang thiết bị trên tàu.

Ngoài ra, ngành chức năng tỉnh Lâm Đồng cũng tăng cường kiểm soát hoạt động xuất, nhập khẩu và truy xuất nguồn gốc thủy sản theo đúng quy định. Tổ chức việc kiểm tra, rà soát hồ sơ xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản xuất khẩu sang thị trường EU tại cảng cá, các doanh nghiệp, nhất là đối với các lô hàng xuất khẩu cá ngừ, cá cờ kiếm đảm bảo hợp pháp, đối khớp dữ liệu giữa doanh nghiệp xuất khẩu với hồ sơ quản lý của cơ quan cấp xác nhận, chứng nhận.

Trong đó, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh được giao chỉ đạo lực lượng Bộ đội Biên phòng tuyến biển chủ trì, phối hợp với kiểm ngư tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các cửa biển, bến tạm, bãi ngang và trong khu vực cảng cá, yêu cầu tàu cá phải vào cập cảng bốc dỡ sản phẩm để kiểm soát sản lượng lên bến, kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Xin cám ơn ông vì buổi trao đổi rất nhiều thông tin và cởi mở này!