Hồ Ba Bể làm gì để xứng tầm danh thắng cấp Quốc gia? (Bài 2)

LTS: Hồ Ba Bể (Bắc Kạn) là danh thắng nổi tiếng được du khách trong và ngoài nước biết đến. Tuy nhiên, dù được trao tặng rất nhiều danh hiệu như Vườn di sản ASEAN; vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế ở Việt Nam; Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt... nhưng hoạt động du lịch tại hồ Ba Bể hiện vẫn rất đìu hiu. Có thể nói, việc khai thác du lịch hồ Ba Bể vẫn chưa xứng tầm với tiềm năng, lợi thế vốn có.  

Để có cái nhìn toàn diện và  lý giải thấu đáo về những hạn chế cũng như đưa ra những giải pháp nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế du lịch hồ Ba Bể, Dân Việt xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc loạt bài "Bắc Kạn đánh thức "nàng tiên" hồ Ba Bể".

Du lịch hồ Ba Bể: Đâu phải cứ mở cửa… là có khách

Hồ Ba Bể xanh trong, diễm lệ với một hệ sinh thái đầm, hồ, đất, đá, núi và hệ sinh vật được đánh giá là đa dạng bậc nhất Việt Nam hiện nay, vậy nhưng vì sao việc khai thác du lịch tại Quần thể du lịch Hồ Ba Bể lại chưa được như mong muốn, chưa xứng tầm với các danh hiệu đã được trao tặng?

Để giải đáp những băn khoăn đó, chúng tôi đã tìm đến những người làm du lịch ở khu vực hồ Ba Bể cũng như những người có hiểu biết sâu về du lịch để có những lý giải sâu sắc cho vấn đề này.

Trao đổi với chúng tôi, Mr Linh, Giám đốc Công ty CPDL& Phiêu lưu cùng Mr Linh - Ba Bể thẳng thắn, vấn đề ở đây không phải chúng ta có nhà, cứ mở ra là khách người ta đến. Chúng ta phải học cách làm sao để tiếp thị, quảng bá, thu hút khách du lịch. 

Thêm vào đó, cần có những cơ chế mở để cho những người muốn làm du lịch có thể tiếp cận được. Và quan trọng hơn cả là phải tạo ra những sản phẩm du lịch khiến du khách thực sự quan tâm.

Thực tế chúng ta đang thiếu con người, tôi muốn nói ở đây là con người có trình độ, có hiểu biết về du lịch, nhất là du lịch trải nghiệm. Chúng tôi đang cố gắng đào tạo thêm nhân lực địa phương có thể tham gia được với doanh nghiệp để cùng phát triển loại hình du lịch này.

Thêm nữa, muốn thu hút khách phải làm tốt hơn việc bảo vệ môi trường, đặc biệt là vấn đề rác thải trên mặt hồ và tại các cơ sở lưu trú. Những nơi này cần có các điểm tập kết rác tốt hơn. Có thể thấy, xung quanh lòng hồ có một số bãi rác nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng thu gom được.

Chúng ta phải phân loại được rác, thường xuyên thu gom hoặc thực hiện các hoạt động khuyến khích người dân hỗ trợ cải tạo môi trường sinh thái của chúng ta. Phải bắt đầu từ những điều nhỏ nhất. Và đặc biệt là chúng ta cần phải có quy hoạch bài bản. Với du lịch hồ Ba Bể, hiện chúng ta chưa có quy hoạch chi tiết. Cứ làm theo kiểu tự phát thì rất khó.

Cùng quan điểm với Mr Linh, ông Nguyễn Mạnh Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Ninh nhận định, danh thắng hồ Ba Bể thực sự rất đẹp. Tuy nhiên để khai thác hiệu quả, ngoài việc đầu tư cơ sở hạ tầng thì cần tập trung đẩy mạnh hơn nữa công tác quảng bá để du khách biết đến nhiều hơn.

"Trong quá trình khảo sát du lịch hồ Ba Bể, chúng tôi được ngồi thuyền và tận thấy những làn hơi nước bốc lên trên mặt hồ, rất đẹp và nên thơ. Các dãy núi ở đây cũng rất hùng vỹ. Với vai trò là doanh nghiệp lữ hành, sau khi làm việc với UBND huyện Ba Bể, chúng tôi sẽ thiết kế những tour, tuyến du lịch tại quần thể du lịch này", ông Toàn khẳng định.

Còn TS. Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch, Tổng cục Du lịch chia sẻ, so với tiềm năng, lợi thế của Ba Bể, hiện nay chưa thực sự phát huy được hiệu quả trong việc thu hút khách du lịch.

"Hiện nay cái thiếu của du lịch hồ Ba Bể là các dịch vụ cao cấp và tính chuyên nghiệp của đội ngũ nhân lực. Để cải thiện, cần thu hút được các nhà đầu tư chuyên nghiệp xây dựng các khu nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe, các sản phẩm dịch vụ chất lượng để đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách khi đến với hồ Ba Bể.

Du lịch hồ Ba Bể: Cần khai thác triệt để các lợi thế vùng hồ

Là chủ doanh nghiệp chuyên thiết kế tour, tuyến cho khách nước ngoài, theo Mr Linh, khách nước ngoài đến với hồ Ba Bể, cái người ta quan tâm đầu tiên là thắng cảnh. Người ta biết đến hồ Ba Bể qua giá trị địa chất, diện mạo, qua các huyền sử, huyền tích cùng văn hóa đặc sắc của các cư dân vùng hồ.

Để tận dụng các lợi thế sẵn có, chúng tôi đã lựa chọn những sản phẩm của người dân địa phương và chính những người dân địa phương phục vụ, theo đúng cách truyền thống. Ví dụ như với ẩm thực, người nước ngoài quan tâm là thực phẩm sạch, không có chất bảo quản, không thuốc trừ sâu.

Rất đơn giản thôi, mình có gì thì chia sẻ và phục vụ, cái này không quá cầu kỳ. Đôi khi chúng ta cứ nghĩ phải cầu kỳ nhưng thực ra người ta không cần. Cái họ muốn là trải nghiệm văn hóa. Đôi khi chỉ là một nếp nhà sàn hay đơn giản là dùng một bữa cơm đơn sơ của chính đồng bào nơi đây vẫn thường dùng đã đủ khiến người ta thích thú.

Ở Ba Bể bên cạnh cảnh quan, văn hóa ẩm thực thì hiện nay còn có những sản phẩm trải nghiệm như cho khách đi bộ trên rừng, tham quan bản làng, thám hiểm hang động… Với người nước ngoài, du lịch không chỉ là đi chơi thuần túy mà còn là tìm hiểu, học hỏi. Điều đó đã đi vào ý thức đời sống để họ có cái nhìn rộng mở hơn về thế giới.

Lợi thế của quần thể du lịch hồ Ba Bể là có suối, có sông, có núi, con người… tuy nhiên cái đang thiếu chính là con người có kiến thức để chia sẻ cho du khách những đặc sắc văn hóa hồ Ba Bể.

"Doanh nghiệp của tôi chủ yếu vận hành cho khách nước ngoài, luồng khách này lại đặc biệt thích du lịch mạo hiểm. Việc đưa khách đi rừng, xem động, thực vật cũng là trải nghiệm, trải nghiệm từ những điều nhỏ nhất.

Chúng tôi đang thực hiện mô hình trải nghiệm thám hiểm trong lòng đất, thăm thú hệ thống sông ngầm. Hồ Ba Bể có hệ thống hang động rất đa dạng như Động Hua Mạ, Động Puông… trong đó có hang Thẳm Phầy mới được giao cho doanh nghiệp mà trực tiếp là Công ty Mr Linh quản lý, bảo vệ và khai thác. Chúng tôi cũng đang cố gắng thu hút du khách trải nghiệm mô hình này.

Sản phẩm du lịch trải nghiệm hang động là sản phẩm du lịch rất mới. Có những khách du lịch khi đến với hồ Ba Bể, được trải nghiệm sản phẩm du lịch này đã nói với tôi rằng, tôi đã đi rất nhiều nơi, từ Âu, Úc, Mỹ… và trải nghiệm rất nhiều sản phẩm du lịch nhưng đây là lần đầu tiên tôi thực sự chinh phục được bản thân mình khi đối diện những thử thách dưới lòng đất để vượt qua nỗi sợ hãi, vượt qua bản thân.

Dưới lòng đất tối đen, nước ngập ngang người, thậm chí phải trườn bò qua những ngóc ngách hang động chỉ đủ một người qua, thực sự rất sợ. Mình giúp người ta vượt qua nỗi sợ ấy. Khi chinh phục được rồi, niềm vui du khách thường vỡ òa rồi thốt lên: Tôi không nghĩ tôi đã làm được điều này!", Mr Linh chia sẻ.

Nói đến du lịch hồ Ba Bể không thể không nhắc đến việc trải nghiệm lòng hồ. Qua đó du khách sẽ có được sự cảm nhận đầy đủ hơn về quần thể du lịch hồ Ba Bể khi được chiêm ngưỡng núi sông, được lướt đi trên mặt nước hồ đầy hay luồn trong sương sớm mà cảm nhận ánh mặt trời dần hé lộ sau những vai núi sừng sững, uy nghiêm. Tuy nhiên, hiện du lịch Ba Bể đang bỏ phí một loại hình trải nghiệm trên mặt hồ đó là chèo thuyền độc mộc.

Anh Nông Nguyễn Chi, chủ cơ sở Homestay Nhà sàn Chi Hòa cho biết, thuyền độc mộc hiện nay tại hồ Ba Bể còn rất ít, đa số đã được thay thế bằng xuồng máy. Những chiếc thuyền độc mộc còn lại hiện nay chủ yếu phục vụ nhu cầu đánh bắt, nuôi trồng thủy sản của người dân địa phương. Rất nhiều du khách muốn được trải nghiệm chèo thuyền độc mộc trên hồ Ba Bể nhưng chúng tôi chưa đáp ứng được.

Có thể nói, hình ảnh chiếc thuyền độc mộc gắn với hồ Ba Bể đã từ rất xa xưa. Chiếc thuyền độc mộc vừa thể hiện được văn hóa sông nước của cư dân bản địa, cũng đồng thời là "biểu tượng" đặc trưng để hình dung về hồ Ba Bể. Việc chưa khai thác được loại hình dịch vụ du lịch trải nghiệm này là một hạn chế của du lịch Ba Bể.

Trong qua trình trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Hà, Chủ tịch Hiệp hội du lịch tỉnh Bắc Kạn nhiều lần nhấn mạnh, để du lịch hồ Ba Bể phát triển, thu hút khách du lịch cần phải tận dụng triệt để mọi lợi thế sẵn có và cần có những cơ chế chính sách mở để thu hút đầu tư. Nhất là khi hồ Ba Bể nằm trong khu vực lõi của Vườn Quốc gia Ba Bể nên hạn chế nhiều trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rồi các luật về rừng, luật di sản… khiến các nhà đầu tư có chút dè dặt.

(Còn nữa)