Nguyễn Huy Thiệp: “Dồn hết cô đơn và nỗi đau cuộc đời vào từng con chữ”
Nhiều người cho rằng, Nguyễn Huy Thiệp ít nói hoặc không thích nói nhiều là bởi vì ông đã dồn hết nỗi đau cuộc đời và sự cô đơn vào từng con chữ.
Nguyễn Huy Thiệp: Người ít nói nhất trong những người ít nói
Cuối giờ chiều ngày 20/3, khi mạng xã hội vẫn đang sôi nổi bàn tán về "hạnh phúc" nhân ngày Quốc tế hạnh phúc thì trên trang cá nhân của giới văn chương và người yêu văn chương đã tràn ngập những dòng thương tiếc nhà văn Nguyễn Huy Thiệp. Ông ra đi vào 16h30, khi những lọn gió cuối chiều vẫn đang khẽ lay những chùm hoa gạo rực đỏ của tháng 3.
Sinh thời, nhà văn họ Nguyễn luôn tự nhận mình "nông dân" có khởi nguồn từ người mẹ nông dân và định mệnh đã an bài để ông ra đi giữa mùa hoa gạo – loài hoa của làng quê, của người thôn quê, của sự dân dã. Như thể trả ông về với nét đẹp nguyên sơ của ruộng đồng bờ bãi, của sự thuần phác ngàn đời đã thấm đẫm trong ông.
Nguyễn Huy Thiệp sinh năm 1950 ở Thái Nguyên, quê gốc ở Thanh Trì, Hà Nội.
Thực ra, những người thân quen với ông đều biết, đợt tai biến lần thứ 3 vào đầu năm ngoái, Nguyễn Huy Thiệp đã yếu đi rất nhiều. Và cái ngày ông sẽ rời bỏ nhân gian để về với cõi thực ảo của đời văn sẽ không còn bao xa.
Nhưng không mấy người kịp chuẩn bị tinh thần để đón nhận tin dữ ấy. Nhất là khi đứng trước sự cách biệt âm dương thì kể cả đã chuẩn bị đủ tinh thần như bạn thân của ông là nhà thơ Bảo Sinh cũng khó lòng tránh được những xót xa, thương tiếc.
Nhắc đến Nguyễn Huy Thiệp, giới văn chương đều dành cho ông muôn lời trìu mến và thương cảm. Họ thương và cảm với ông bởi ông là một người sống luôn hiền lành, chân chất, giản dị và khiêm nhường. Nói như NSND Phạm Nhuệ Giang là "Giới văn chương ai cũng có sự kiêu ngạo nhưng sự kiêu ngạo ở Nguyễn Huy Thiệp rất khác, ông hầu như chẳng lộ gì về sự kiêu ngạo ấy cả".
NSND Phạm Nhuệ Giang kể, lần đầu bà gặp Nguyễn Huy Thiệp ở nhà ông Bổng - nhà sưu tầm đồ cổ, người thích sưu tập bản thảo các tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp, nhất là bản thảo "Tướng về hưu". Trong lần gặp đó, nữ đạo diễn thấy nhà văn luôn ngồi im lặng, quan sát, nghe mọi người nói chuyện và hầu như không nói gì. Ngay từ lần gặp đó, bà đã rất ngưỡng mộ đàn anh nhưng vẫn giữ sự ngưỡng mộ ấy trong lòng mình.
Lần thứ ba, nữ đạo diễn gặp lại đàn anh là khi đến xin mua bản quyền tác phẩm "Tâm hồn mẹ" để làm phim. Đó là lần duy nhất bà thấy ông khoe với bạn thân là nhà thơ Bảo Sinh "mình là người có nhiều chuyện được chuyển thành phim đấy".
Rồi có lần, Phạm Nhuệ Giang, Phan Đăng Di và Việt Hà mời ông đi ăn để nói về ý tưởng của tác phẩm này, hôm đó, mọi người nói rất nhiều, còn ông thỉnh thoảng mới thốt ra đôi ba câu. Khi phim chiếu xong, bà hỏi nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: "Anh thấy phim thế nào hả anh?", ông bảo "Được"... Đó là toàn bộ những lời thoại ít ỏi mà bà còn nhớ trong những lần gặp gỡ.
"Biết anh Thiệp ốm gần năm nay mà cứ lần lữa, chưa thu xếp đi thăm anh được. Nguyên nhân của sự chậm trễ đó vì sợ nhìn thấy anh bi đát và chắc chỉ im lặng nhìn nhau. Tôi thật có lỗi với anh! Nhưng hứa với anh, tôi sẽ chuyển một chuyện nữa của anh thành kịch bản phim, dù có được làm thành phim hay không", đạo diễn Phạm Nhuệ Giang quả quyết.
Nhà văn Nguyễn Văn Thọ, họa sĩ Thành Chương trong một lần đến thăm nhà văn Nguyễn Huy Thiệp.
PGS.TS Trần Lê Hoa Tranh – Phó khoa Văn học và Ngôn ngữ, ĐH KHXH&NV TP.HCM cũng may mắn được diện kiến nhà văn Nguyễn Huy Thiệp ba lần. Trong đó, bà nhớ nhất là lần ra Hà Nội dự hội thảo của Viện Văn học. Hôm đó, nhà văn họ Nguyễn đến dự với một túi lạc luộc và khoai lang rồi mời mọi người cùng ăn.
Cả ba lần gặp, bà đều chung cảm nhận là ông rất ít nói, nói không hay, không hoạt ngôn, không hóm hỉnh hay lóe sáng gì hết. Ông cứ im im ngồi, thi thoảng mới nói vài câu. Bà cảm nhận rằng, những người như ông có lẽ đã để hết tâm can vào con chữ nên không muốn hoặc không thích nói bằng khẩu ngữ thông thường.
Vợ mất khi Nguyễn Huy Thiệp vẫn đang liệt giường và hôn mê
Nhà văn Nguyễn Văn Thọ cho biết, ông với Nguyễn Huy Thiệp làm bạn với nhau từ năm 1985. Thời còn ở Việt Nam, thỉnh thoảng hai người vẫn qua lại nhà nhau chơi và cũng có vài lần cả hai "bút chiến" với nhau nảy lửa.
"Cứ mỗi khi vào chơi xóm Cò (Khương Đình, Hà Nội), bao giờ chị Trang – vợ của Nguyễn Huy Thiệp cũng mời tôi ở lại dùng cơm. Bữa ăn chị nấu rất nhanh, thường đạm bạc. Toàn đồ nhà quê, rau thịt hay cá kho tươi, ngon nhất là bát cà bát nén muối chua trộn tỏi ớt.
Đó là món đặc sản của làng Nguyễn Huy Thiệp ở. Thường là chị Trang dọn mâm cơm lên, lấy hai cái ghế nhỏ thấp để hai tôi tự do trò chuyện, còn chị vào nhà trong hay ra bếp dọn dẹp.
Chị Trang là một người vợ hết sức thương yêu chồng. Cả lúc thường lẫn khi nghèo khó, hoạn nạn. Nguyễn Huy Thiệp hay làm nũng vợ và càng chứng tỏ chị Trang là nơi dựa duy nhất, bền chắc nhất của Thiệp. Không thể ngờ, chị ấy lại đi trước anh Thiệp, đi trước cả chúng tôi", nhà văn Nguyễn Văn Thọ thương nhớ.
Nhà văn Uông Triều chia sẻ, ngày vợ mất, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đang bị liệt giường và hôn mê vì tai biến lần thứ ba. Nhiều bạn bè lúc đó đã vô cùng thương cảm vì không có nỗi đau nào bằng nỗi đau "vợ mất mà chồng không biết". Sau ngày vợ mất, nhà văn tỉnh dần và người con trai cả đã lựa lời để báo tin dữ cho cha mình. Nghe xong, ông vẫn cố nén nỗi đau và không bộc lộ nhiều ra ngoài.
"Nguyễn Huy Thiệp là một người rất yêu gia đình. Lần nào nói về những người thân, giọng ông cũng chùng xuống. Ông từng bỏ rượu, bỏ thuốc lá để làm gương cho con mình. Ông từng viết những bài báo ký tên khác để ủng hộ người con trai thứ nhất là hoạ sĩ Nguyễn Phan Bách. Ông đã viết tiểu thuyết "Tuổi hai mươi yêu dấu" để tặng đứa con trai thứ hai là Huy Khoa", nhà văn Uông Triều kể.
Nhiều bạn bè văn chương, họa sĩ đều xác nhận, ngoài viết văn, Nguyễn Huy Thiệp rất thích vẽ tranh trên gốm. Có lẽ, khi vẽ trên gốm, tranh của ông sẽ được cộng hưởng chất liệu từ gốm và giá trị sử dụng của những món đồ đó sẽ bền lâu hơn.
Chiếc đĩa gốm vẽ chữ "Thiệp" mà nhà văn Nguyễn Huy Thiệp tặng nhà văn Lưu Trọng Văn.
Ông thường mua những đồ gốm mộc từ Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội) về vẽ tranh, đề thơ trên đó. Nếu là tranh đề chữ, ông thích nhất là thơ Bùi Giáng. Dường như, nỗi đau cuộc đời và sự cô đơn của người nghệ sĩ khiến ông yêu mến Bùi Giáng hơn các nhà thơ khác. Nếu là tranh, ông thường thích vẽ chân dung bạn bè hoặc các đề tài về Phật giáo, Đạo giáo.
Nhà văn Lưu Trọng Văn kể, ông nhớ lần cùng nhạc sĩ Trần Tiến đến thăm Nguyễn Huy Thiệp. Cả ba ngồi với nhau trên chiếc chiếu cói trải nền đất, uống với nhau chén rượu Làng Vân. Trong buổi trò chuyện, Nguyễn Huy Thiệp ứa nước mắt khi nói về đồng quê, về mẹ - "mẹ tôi là nông dân. Khi chia tay, ông dúi vào tay đàn anh chiếc đĩa gốm có chữ "Thiệp" do chính tay ông vẽ và tạo tác. Thế thôi, cũng đủ để bạn văn nhớ thương nhau thật nhiều.
Thượng đế đã chọn Nguyễn Huy Thiệp!
Nguyễn Huy Thiệp nổi lên từ năm 1985 qua những truyện ngắn đăng trên báo Văn nghệ đề tài nông thôn. Sau "Tướng về hưu" (1987) và "Những ngọn gió Hua Tát" (1989), ông trở thành hiện tượng độc nhất vô nhị.
Bức ảnh đầy kỷ niệm của nhà văn Nguyễn Văn Thọ với vợ chồng nhà văn Nguyễn Huy Thiệp.
Nhà văn Nguyễn Văn Thọ nói: "Những tác phẩm của ông ra đời trong thời kỳ đổi mới, nhìn thẳng vào hiện thực bức bối của xã hội giao thoa giữa những giá trị cũ và mới, còn tồn đọng nhiều dư âm lạc hậu của một thời đã qua. Ông lên án cái ác, sự bất cập của mỗi thời, nâng niu những giá trị đạo đức nguyên thủy của người Việt".
Nhà văn Đỗ Hoàng Diệu lại bày tỏ rằng: "Tôi nghĩ, Nguyễn Huy Thiệp đã viết văn như thần viết. Truyện ông hay không phải do học tập cần cù rèn luyện mà Thượng đế đã chọn ông... Văn chương của Nguyễn Huy Thiệp sẽ thơm mãi thơm mãi, gắn liền hồn cốt tiếng Việt, người Việt".
Nhà văn Nguyễn Quang Lập nhận định: "Viết văn là nhờ trời chọn chứ không do mình cố gắng. Ở Việt Nam, trời đã chọn Nguyễn Huy Thiệp viết văn trong 10 năm (1986-1996). Trong 10 năm này truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp trước sau không ai theo kịp, tất tần tật nhà văn Việt Nam hiện đại đều không theo kịp.
Tiếc là trời chỉ chọn ông 10 năm thôi, sau đó trời không chọn ông nữa. Trời không chọn ông vẫn viết tiểu thuyết và ông đã không theo kịp ai. Trời chọn ông có 10 năm thôi mà đày đọa ông khổ đau suốt cả cuộc đời".
PGS.TS Trần Lê Hoa Tranh tâm sự, bà chỉ gặp nhà văn họ Nguyễn có 3 lần nhưng gặp tác phẩm của ông thì không biết bao nhiêu lần.
"Nào "Tướng về hưu", "Không có vua", "Những ngọn gió Hua Tát", "Muối của rừng", "Những người thợ xẻ", "Những bài học nông thôn", "Trương Chi", "Vàng lửa", "Kiếm sắc", "Phẩm tiết"... Những tác phẩm này cùng với "Nỗi buồn chiến tranh" của Bảo Ninh đã dệt nên thời đại huy hoàng của văn học thời kỳ đổi mới.
Những trang văn gai góc, không màu mè, xoáy sâu vào tim gan độc giả với những cảnh tình nhiều khi rùng rợn và không tưởng tượng nổi. Tôi đọc đi đọc lại suốt, nhất là "Không có vua", một mảnh vỡ chông chênh của những giá trị giao thời.
Tôi vẫn cho rằng, nếu chọn vài nhà văn lớn nhất nửa sau thế kỷ 20, có lẽ chỉ có Nguyễn Huy Thiệp và Bảo Ninh. Một kiếp người gian truân, vất vả, nhưng để lại cho đời từng đó tác phẩm hay, âu cũng là phần thưởng xứng đáng. "Tướng về hưu", chữ "hưu" chiết tự là người tựa vào cái cây, ý là nghỉ ngơi. Từ nay, ông về với đất, chứ không phải là nghỉ dưới gốc cây nữa rồi!".
Mười năm, Nguyễn Huy Thiệp đã làm nên những điều không ai có thể làm được trong văn đàn Việt Nam.
Anh Huy Khoa – con trai của nhà văn Nguyên Huy Thiệp kể, khi còn khỏe mạnh, bố anh thường chong đèn viết lách đến khuya. Tuyên bố gác bút 2014 nhưng ông vẫn âm thầm viết một tiểu thuyết, vài truyện ngắn, hai vở kịch. Ông không biết dùng máy tính, cần mẫn viết bản thảo bằng tay.
Đỗ Hoàng Diệu vui mừng khi nghe tin Hội Nhà văn Việt Nam sẽ đứng ra lo tang lễ cho Nguyễn Huy Thiệp. Và từ bên kia địa cầu, nữ nhà văn mong mỏi: "Mong thay, sau khi mồ ông yên, mả ông đẹp, linh hồn ông theo dòng sông trôi đi tìm thấy con gái thủy thần, người ta sẽ cấp phép in ấn và phát hành cho cuốn tiểu thuyết võ hiệp ông viết xong đã mấy năm nay. Cuốn sách mà ông đã long đong hết nhà xuất bản này sang nhà xuất bản khác mà chưa có phép".
Nhà văn Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho biết:Hội nhà văn Việt Nam sẽ đứng ra tổ chức tang lễ cho nhà văn Nguyễn Huy Thiệp. Đích thân ông đã gọi điện thoại đến Nhà tang lễ Bộ Quốc phòng để đề nghị được tổ chức tang lễ nhà văn Nguyễn Huy Thiệp tại đây và phía nhà tang lễ đã đồng ý.
Sở hữu bằng AFC Pro – chứng chỉ huấn luyện cao nhất của châu Á, HLV Văn Thị Thanh hiện là HLV nữ duy nhất của bóng đá Việt Nam đủ điều kiện dẫn dắt đội tuyển quốc gia. Vậy Văn Thị Thanh là ai và hành trình nào đã đưa bà trở thành ứng viên đáng chú ý thay HLV Mai Đức Chung?
Chiều 23/12, Lễ công bố Nhà tài trợ chính và Bốc thăm xếp lịch thi đấu Giải bóng đá Nữ Vô địch U19 quốc gia – Cúp ACECOOK 2026 đã diễn ra tại Trụ sở LĐBĐ Việt Nam.
Sau 5 năm triển khai, Chương trình phòng, chống mại dâm trên phạm vi cả nước đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ sức khỏe nhân dân, bảo đảm quyền con người và thúc đẩy phát triển bền vững.
Vùng đất Nam Định vốn nổi tiếng với truyền thống hâm mộ và phát triển thể thao, đặc biệt là bóng đá. Đội bóng đá chuyên nghiệp Nam Định có lịch sử phát triển gần 100 năm, gặt hái nhiều thành tích đáng kể. Đã từng 02 lần vô địch Đông Dương với tên gọi đội bóng Cotonkin, vô địch giải quốc gia A1 (tương đương V.League) năm 1985 với tên gọi Công Nghiệp Hà Nam Ninh, vô địch Cup Quốc Gia năm 2007... Trong thời kỳ bóng đá hiện đại, CLB Thép Xanh Nam Định đã có 2 chức vô địch V.League liên tiếp - mùa giải 2023/2024 và 2024/2025.
Khi Ukraine bước vào mùa đông thứ tư của cuộc chiến với Nga, nước này phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng ngày càng nghiêm trọng - nhưng không liên quan nhiều đến vũ khí phương Tây hay hỏa lực của Nga: Kiev đang cạn dần nguồn nam giới trong độ tuổi và đủ sức khỏe để chiến đấu, tờ Washington Times viết.
Nếu như Trạng nguyên Phạm Duy Quyết là người có nhiều tên gọi nhất trong lịch sử khoa bảng, thì Nguyễn Kỳ lại là Trạng nguyên duy nhất về chùa vinh quy bái tổ.
Ghi nhận tại hiện trường vụ xô xát nghiêm trọng ở phường An Khê (TP Đà Nẵng), nhiều người dân cho biết đã chứng kiến người đàn ông dùng vật nhọn tấn công người phụ nữ nhưng không ai dám lại gần can ngăn vì đối tượng mang theo hung khí, có biểu hiện hung hãn.
Trong số 2.025 đại biểu chính thức dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI, đại biểu cao tuổi nhất là bà Nguyễn Thị Bình, 98 tuổi, Anh hùng Lao động, nguyên Phó Chủ tịch nước.
Xã Sáng Nhè, tỉnh Điện Biên đang tập trung nhiều nguồn lực để đầu tư, nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông nông thôn và kéo điện lưới quốc gia về các thôn, bản. Đây được xem là nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại, giao thương hàng hóa, từng bước thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao đời sống kinh tế – xã hội tại địa phương.
UBND phường Xuân Hương - Đà Lạt đã tiếp nhận và bổ nhiệm tân Hiệu trưởng trường Tiểu học Trưng Vương sau vụ tố thực phẩm bẩn bị tuồn vào bếp ăn bán trú của trường này.
Qua công tác nắm tình hình, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh Thanh Hóa đã phát hiện một đường dây mua bán trái phép chất ma túy từ các tỉnh ngoài vào Thanh Hóa tiêu thụ, do Nguyễn Văn Kiều (SN 1989), trú tại xã Lam Sơn, tỉnh Thanh Hóa cầm đầu và hoạt động rất tinh vi.
Gia đình đang khắc khoải mong tin tức về Nguyễn Văn Hùng, hiện là sinh viên năm thứ 2 Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, sau nhiều ngày em rời nhà đi học nhưng chưa trở về.
ĐT Malaysia bị cấm tham gia 2 giải Asian Cup liên tiếp? Haaland ăn mừng kiểu robot, cựu sao Liverpool lên tiếng "đòi bản quyền"; AFC dự kiến ra mắt Nations League nhằm tăng cường cơ hội phát triển cho các đội tuyển quốc gia; Bastoni nói về tin đồn gia nhập Barcelona; Tiền đạo Leicester City suýt gãy cổ vì ăn mừng lỗi tại AFCON.
Sau khi sáp nhập, xã Tủa Chùa đứng trước nhiều thách thức lớn với quy mô địa bàn mở rộng, dân số tăng, hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, tỷ lệ hộ nghèo cao… Để giải quyết những vấn đề này, bộ máy chính quyền mới vừa xử lý các tồn tại, vừa bảo đảm hoạt động trơn tru của hệ thống chính trị, đồng thời duy trì ổn định xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế.
Trước diễn biến bất thường của thời tiết, bà con nông dân Hà Tĩnh đã chủ động triển khai nhiều biện pháp phòng chống rét cho đàn gia súc, gia cầm. Việc che chắn chuồng trại, dự trữ thức ăn, bổ sung dinh dưỡng, giữ ấm được thực hiện sớm nhằm hạn chế thiệt hại, bảo đảm an toàn cho đàn vật nuôi trong những ngày giá rét.
Châu Âu, trong trường hợp cần thiết, có thể hy sinh Ukraine nếu cho rằng xung đột đang tiến gần đến chính lãnh thổ của mình, chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ về các vấn đề quốc tế Murat Cetiner nói với RIA Novosti.
Dòng tiền hôm nay (23/12) tiếp tục duy trì trạng thái tích cực, giúp VN-Index nối dài đà tăng sang phiên thứ hai liên tiếp và xác lập mặt bằng điểm số cao mới. Trong khi sắc xanh lan tỏa ở nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, đặc biệt là họ Vingroup thì cổ phiếu LPB đi ngược xu hướng khi chịu áp lực bán sau loạt biến động nhân sự cấp cao.
Các xóm đạo lớn nhất TP.HCM trên đường Phạm Thế Hiển, khu vực quận Tân Bình, Gò Vấp (cũ) đều rất rộn ràng không khí Giáng sinh. Người dân từ khắp nơi đổ về vui chơi trước đêm Noel.
Bộ Chính trị đã họp, cho ý kiến về báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến thảo luận của Trung ương. Trung ương đã tiếp tục thảo luận, cho ý kiến về dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV cùng các nội dung quan trọng khác và thông qua Nghị quyết Hội nghị Trung ương 15.
TAND TP Hà Nội dự kiến mở phiên tòa sơ thẩm xét xử Chủ tịch HĐQT Z Holding Hoàng Quang Thịnh cùng hai phó tổng giám đốc và các đồng phạm, liên quan cáo buộc lập sổ sách kép, sản xuất, c buôn bán sữa giả Hiup và rửa tiền thông qua đầu tư bất động sản, cổ phần doanh nghiệp.
Philippines đã chính thức công bố kế hoạch tăng thuế nhập khẩu gạo từ mức 15% hiện tại lên 20%, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, đồng thời tìm kiếm thêm các thị trường nhập khẩu khác, thay vì phụ thuộc gần như hoàn toàn vào Việt Nam.
VN-Index tăng hơn 21 điểm nhờ sức kéo của cổ phiếu bất động sản của Vingroup. Đà bứt phá của nhóm cổ phiếu trụ cũng góp phần đưa VN-Index tăng hơn 21 điểm, tiếp tục duy trì xu hướng “bay cao” bất chấp sự phân hóa mạnh trên thị trường.
Cá khoai là một loài cá góp mặt trong nhiều món ăn dân dã, giàu giá trị dinh dưỡng của ẩm thực Việt. Vậy cá khoai là cá gì, sống ở đâu và vì sao loài cá mềm như thạch này lại được ưa chuộng đến vậy?
Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Mộc Bài (Tây Ninh) lập biên bản, xử phạt 31 người về hành vi xuất cảnh trái phép sang Campuchia, với tổng số tiền 122 triệu đồng.
Chia sẻ
