Đền Xã Tắc tọa lạc tại một vị trí đặc biệt, cạnh bờ sông Ka Long (giáp biên giới Việt - Trung), thuộc phường Ka Long, TP.Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh.
Do đó, nơi đây được coi là “cột mốc văn hóa”, khẳng định chủ quyền lãnh thổ quốc gia, ghi dấu ấn lịch sử nơi ông cha thời trấn yên bờ cõi và khẳng định nét đặc trưng trong sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của người Việt nơi địa đầu biên cương của Tổ quốc.
Đã thành thông lệ truyền thống, hằng năm vào ngày 30/1 - 1/2 âm lịch, TP. Móng Cái lại tổ chức lễ hội đền Xã Tắc với nhiều nghi lễ truyền thống mang đậm nét bản sắc văn hóa Việt. Lễ hội đền Xã Tắc năm 2023 diễn ra vào ngày 19-20/2, bao gồm cả phần lễ và phần hội.
Một trong những nghi lễ đầu tiên của lễ hội đền Xã Tắc chính là lễ Cấp Thủy. Năm nay, lễ Cấp thủy và lễ Mộc dục được tổ chức vào ngày 19/2, trước ngày khai hội 1 ngày.
Theo đó, một chiếc đò chở đội tế lễ thả xuôi dòng theo sông Ka Long để lấy nước tại ngã ba sông. Nước từ sông Ka Long đựng trong bình bằng sành và được rước về bằng kiệu do những thanh niên trai tráng, khỏe mạnh khiêng.
Nghi thức lễ cấp thủy nhằm mong ước thánh phù hộ cho người dân trong vùng luôn gặp được những điều may mắn, mùa màng tốt tươi, khỏe mạnh.
Theo Ban tổ chức lễ hội đền Xã Tắc năm 2023, từ năm 2018 đến nay, TP. Móng Cái đã phục dựng và duy trì tổ chức lễ hội đền Xã Tắc với nội dung và quy mô phù hợp tình hình thực tiễn.
Việc tổ chức lễ hội đền Xã Tắc là dịp để ôn lại truyền thống vẻ vang, bày tỏ sự tri ân đối các bậc tiền nhân, các anh hùng dân tộc; đồng thời khơi dậy và phát huy ý chí, khát vọng và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân.
Lễ hội đền Xã Tắc năm 2023 là một trong những sự kiện văn hóa đặc sắc nhằm thu hút du khách đến với TP. Móng Cái và quảng bá các giá trị di sản văn hóa của đền Xã Tắc.
Qua đó, giáo dục truyền thống cho các thế hệ nêu cao trách nhiệm bảo vệ, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống của địa phương, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
Đền Xã Tắc được xây dựng từ năm Kỷ Mão 1879, là nơi phụng thờ thần Xã Tắc Đại Vương. Bên cạnh đó, tại di tích còn phối thờ thần Cao Sơn Đại Vương, Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng cùng các vị long thần, thổ địa bản thôn...
Tọa lạc ở bên bờ sông Ka Long – dòng sông nối liền hai nước Việt - Trung, từ lâu, đền Xã Tắc đã trở thành một địa điểm sinh hoạt tín ngưỡng linh thiêng, có vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh của người dân địa phương. Năm 2005, UBND tỉnh Quảng Ninh đã quyết định xếp hạng đền Xã Tắc là di tích lịch sử cấp tỉnh.
Năm 2020, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 3238/QĐ-BVHTTDL xếp hạng đền Xã Tắc là di tích lịch sử cấp Quốc gia.