Lễ hội tưởng nhớ người phụ nữ có tấm lòng nhân hậu với "biệt tài" đỡ đẻ

Ngày 7/2, nhằm ngày 17 tháng Giêng âm lịch tại thôn Liêm Định (xã Nhơn Phong, TX.An Nhơn, tỉnh Bình Định) khai mạc lễ hội Vía Bà.

Đây là lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm để tưởng nhớ công ơn đức độ của bà Đỗ Thị Tân và cũng cầu cho quốc thái, dân an, mùa màng tươi tốt, đời sống no ấm.

Theo lời truyền, cách đây khoảng 3 thế kỷ, vùng đất Nhơn Phong, An Nhơn có một người đàn bà tên là Đỗ Thị Tân, không biết từ chốn nào đến đây sinh sống. 

Bà không lập gia đình, sống một mình trong túp lều tranh bên bờ hồ. Hằng ngày buôn gánh bán bưng làm kế sinh nhai, nhưng đặc biệt công việc chính mà bà chú tâm lại ngẫu nhiên trùng hợp với ý niệm sâu sắc về địa danh Nhơn Phong (Nhơn – người, Phong – phong phú, phát triển) – bà là người đỡ đẻ giúp cho sự sinh nở, phát triển số dân ở vùng đất còn thưa người.

Từ ấy, có không biết bao nhiêu sinh linh đã chào đời bình an do đôi tay bà nâng đỡ. Bà chẳng quản đêm hôm, mưa gió hay đường xa xôi; chẳng phân biệt sang, hèn, nơi nào cần bà đều có mặt, tạo phúc cho đời, chẳng màng đến việc trả ơn. Kính trọng tài năng và đức độ của bà, về sau vua Tự Đức đã ban sắc "Ân Đức Độ Nhân".

Cũng theo lời truyền, vào đêm 16 rạng sáng 17 tháng giêng âm lịch bà đã lặng lẽ ra đi không để lại một lời nhắn nhủ. Dân làng buồn thương tìm kiếm khắp nơi những vẫn bặt vô âm tín. Các cụ già bảo bà đã về trời.

Lễ hội Vía Bà hàng năm, ngoài việc tri ân, tưởng nhớ tiền nhân, còn là nơi cộng đồng ký thác ước vọng về một năm mới an lành, hạnh phúc.

Để tưởng nhớ, dân làng nơi đây lập miếu thờ bà ngay trên nền lều tranh cũ. Miếu thờ ấy gọi là Miếu Bà hay còn gọi là "Hộ sản Nương thần miếu". Năm 2006, Miếu Bà đã được UBND tỉnh Bình Định công nhận Di tích văn hóa cấp tỉnh.