119 hộ dân thôn Thanh Sơn ở một huyện của Thanh Hoá qua 14 năm vẫn thấp thỏm chờ tái định cư

14 năm chưa thực hiện xong dự án

Dự án hồ thủy lợi Bản Mồng được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phê duyệt năm 2009 bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, tổng mức đầu tư sau nhiều lần điều chỉnh là 5.318 tỉ đồng. Công trình được xây dựng trên thượng nguồn sông Hiếu thuộc địa phận xã Yên Hợp, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An.

Lòng hồ rộng 25 km2, chủ yếu nằm tại huyện Quỳ Châu (Nghệ An) và một phần thuộc huyện Như Xuân (Thanh Hóa). Đây là công trình đa mục tiêu lớn nhất Nghệ An, sức chứa 225 triệu m3 nước.

Hồ vừa cấp nước cho sản xuất công nghiệp, dân sinh, phục vụ tưới tiêu đất nông nghiệp cho 18.871 ha cây trồng ở các huyện Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn, Tân Kỳ, thị xã Thái Hòa và 3 xã của huyện Anh Sơn; Cấp nước về sông Cả vào mùa hạn, cắt giảm lũ vào mùa mưa cho hạ du sông Hiếu đồng thời kết hợp phát điện với công suất 45MW, cũng như phát triển du lịch.

Đến nay, dự án đã cơ bản hoàn thành các hạng mục xây dựng công trình, chỉ chờ giải phóng mặt bằng lòng hồ là chặn dòng, tích nước, phát huy hiệu quả dự án.

Dự án nằm trên đất Nghệ An, nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống của 119 hộ dân với 430 nhân khẩu ở thôn Thanh Sơn, xã Thanh Hòa, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Bởi, khi dự án tích nước lên cao trình +78,9m cả thôn Thanh Sơn với diện tích 702,6 ha gồm nhà cửa, ruộng vườn, đất sản xuất nông nghiệp… sẽ chìm trong nước, buộc phải di dời tái định cư.

Thế nhưng suốt qua 14 năm thực hiện Dự án hồ thủy lợi Bản Mồng, 119 hộ dân ở thôn Thanh Sơn, xã Thanh Hòa, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa vẫn chưa thể an cư, luôn ở trong tình cảnh đi không được, mà ở lại thì cuộc sống gặp muôn vàn khó khăn… từ đường sá đi lại, cơ sở vật chất phục vụ cộng đồng, các phúc lợi xã hội.

119 hộ sống bất an chờ ngày được tái định cư

Có mặt tại thôn Thanh Sơn, xã Thanh Hòa, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa chúng tôi mới tận mặt chứng kiến được cuộc sống khó khăn, thiếu thốn trăm bề. Thôn Thanh Sơn nằm lọt thỏm trong một thung lũng, bao bọc xung quanh là những ngọn núi cao.

Do nằm trong vùng dự án, phải thực hiện tái định cư nên người dân Thanh Sơn không dám tu sửa nhà cửa. Cả thôn chỉ lác đác vài ngôi nhà kiên cố, còn lại người dân ở đây vẫn đang phải sống trong những ngôi nhà dột nát, tạm bợ, bị cô lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài mỗi khi mùa lũ về.

Bà Lương Thị Liên ở thôn Thanh Sơn, xã Thanh Hòa, huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hóa) nói, ở thôn này có nhiều gia đình phải ở chung dưới một mái nhà từ 2-3 thế hệ trong những căn nhà chật hẹp, sinh hoạt hằng ngày rất khó khăn, bất tiện.

"Trường học, nhà văn hóa, đường sá đi lại xuống ở cái thôn Thanh Sơn này cũng xuống cấp hết rồi nhưng không được đầu tư nâng cấp, sửa chữa khiến trẻ em tới trường chịu nhiều thiệt thòi, người dân đi lại khó khăn, nhất là những lúc ốm đau, sinh nở mà gặp phải trời mưa. Chúng tôi đã nhiều lần phản ánh lên xã, huyện, mong sớm được di dời để ổn định cuộc sống nhưng cứ chờ hết năm này qua năm khác, nay đã 14 năm rồi" – bà Liên cho hay.

Theo ông Hà Văn Giới - trưởng thôn Thanh Sơn, xã Thanh Hòa, huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hóa) cho biết: "Từ trung tâm xã về thôn Thanh Sơn chỉ có một con đường duy nhất dài hơn 20km những đã có nhiều điểm xuống cấp và hư hỏng. Ngoài ra, trên đường dẫn vào thôn có tới 7 điểm suối tràn chảy qua, những điểm này ngân sách địa phương không được đầu tư xây dựng kiên cố do vướng dự án hồ thủy lợi Bản Mồng. Để có đường đi, chúng tôi đã làm những cây cầu tạm bằng tre nứa, mảnh ván nhưng mỗi đợt mưa lũ lên bị nước cuốn trôi hoặc sử dụng được một thời gian là hỏng và rất mất an toàn… nên thôn thường xuyên bị cô lập với bên ngoài mỗi khi mưa to.

"Vì đường xa, đi lại khó khăn nên các em học sinh cấp 2 ở thôn phải ở lại bán trú. Ngày mưa hay nước lũ đổ về là phải nghỉ học ở nhà. Học sinh khối mầm non, tiểu học thì học tại thôn, nhưng trường học cũng đã xuống cấp vì không được đầu tư, cải tạo. Trong thôn không có cán bộ y tế cơ sở, những ngày mưa, nước lũ dâng cao người dân ốm đau đột xuất có đợt phải làm bè vượt sông suối để về trung tâm y tế xã, huyện chữa trị" ông Hà Văn Giới - trưởng thôn Thanh Sơn, xã Thanh Hòa, huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hóa) cho biết thêm.

Cũng theo ông Giới thôn Thanh Sơn có 119 hộ, hơn 430 nhân khẩu thì có trên 95 % dân số là người Thái. Gần một nửa hộ dân thuộc hộ nghèo, cận nghèo, kinh tế chủ yếu dựa vào vài thửa ruộng, trồng một những giống cây ngắn ngày nên cuộc sống người dân nơi đây rất khó khắn, thiếu thốn.

Trao đổi với phóng viên báo Dân Việt - ông Nguyễn Hữu Tuất, Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân (tỉnh Thanh Hoá) cho biết, thôn Thanh Sơn là một trong những thôn đặc biệt khó khăn của huyện, người dân cũng rất mong muốn sớm về nơi tái định cư mới để ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế vươn lên thoát nghèo.

"Dù ngân sách của tỉnh, của huyện có cũng không thể đầu tư cơ sở hạ tầng cho thôn Thanh Sơn được. Bởi chưa biết khi nào dự án tái định cư triển khai, nếu đầu tư xây dựng xong mà chỉ sử dụng một thời gian ngắn, người dân phải di dời sẽ rất lãng phí. Người dân, chính quyền địa phương đã nhiều lần kiến nghị lên tỉnh, lên Trung ương ngay cả tại các kỳ tiếp xúc cử tri với đại biểu Quốc hội, với mong muốn sớm được di dời về nơi tái định cư, ổn định đời sống…"- ông Tuất nói.