Ký sự vực dậy sau siêu bão Yagi (kỳ 1): Ước mơ làm bác sĩ của em bé người Mông

Vực dậy sau siêu bão Yagi: "Tiếp sức" đưa em tới trường!

Từ 24 đến 26/10, phóng viên Dân Việt đã cùng đoàn công tác Chương trình "Sống Sau Lũ 2024" khảo sát thực tế tại các xã A Lù, Mường Hum (huyện Bát Xát), xã Thải Giàng Phố, Nậm Lúc, Cốc Lầu (huyện Bắc Hà) thuộc tỉnh Lào Cai; xã Xuân Tầm, Phong Dụ Thượng, Phong Dụ Hạ (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái)...

Hình ảnh quen thuộc khi chúng tôi đi vào tận cùng các thôn, là những đoạn đường sụt lún, dốc, gồ ghề, mấp mô mà chỉ có xe máy mới có thể vượt qua. Những thửa ruộng bậc thang đẹp như tranh tạo cảm hứng sáng tác cho các nhiếp ảnh gia, giờ xơ xác như một sự tương phản với núi non hùng vĩ muôn đời vẫn vậy.

Sau hơn 1 giờ đồng hồ di chuyển, từ trung tâm huyện Văn Yên (Yên Bái), đi qua con đường "điểm giao" giữa xã Đồng An sang Xuân Tầm có nguy cơ sụt lở đất nghiêm trọng, xe cẩu đang phải chủ động múc bớt đất phòng ngừa sụt lở khi mưa to, chúng tôi tới được điểm cuối thôn Khe Dẹt, xã Phong Dụ Thượng sau khoảng 2 tiếng di chuyển nữa.

Cạnh con suối bị đá lấp ngổn ngang, có một căn nhà người Mông. Cô Trưởng thôn người Dao Triệu Mùi Cói chỉ tay bảo: "Đầu tháng 10 vừa qua, đá xô vào căn nhà này, chúng tôi tưởng mất rồi cơ. Căn nhà nằm ở vị trí nguy cơ cao bị vùi lấp, rất nguy hiểm và hiện thôn đang vận động gia đình di dời".

Vào thăm căn nhà, hình ảnh đầu tiên chạm vào mắt tôi là những chiếc giấy khen đạt danh hiệu học sinh xuất sắc lớp 1, 2, 3 của em Lý Thị Thái (đang học lớp 4D Trường PTDTBT Tiểu học Phong Dụ Thượng) dán ngay ngắn trên ván gỗ đơn sơ, không có gì ngoài bếp nấu ăn và chiếc giường ngủ. 

Anh Lý A Trang, người đàn ông trụ cột gia đình đưa ánh mắt uể oải chào khách. Dường như gánh nặng mưu sinh với bầy con nhỏ, cùng nỗi ám ảnh về việc người vợ đầu vì quá quẫn bách dẫn đến việc quyên sinh khiến anh chẳng còn biết mơ ước, hy vọng gì, cứ bữa no bữa đói, ngày qua ngày, được tới đâu hay tới đó!

Ngồi kế bên anh Trang là cậu con trai Lý A Nhà. Em vừa học xong lớp 9 nhưng đã phải nghỉ học vì gia đình không có điều kiện cho học tiếp lên cấp 3, dù A Nhà rất muốn được tới trường cùng các bạn.

Bé Lý Thị Thái khả năng cũng phải nghỉ học sớm giống anh trai! Thái bẽn lẽn chia sẻ với phóng viên, bé Thái bảo em thích học nhất môn Toán: "Hàng ngày, ngoài giờ đi học, cháu vẫn lên rừng kiếm củi phụ giúp gia đình. Những hôm mưa lũ vừa qua, thấy đất đá lăn vào nhà cháu sợ lắm. Mẹ cháu mất lâu rồi và sau này cháu muốn làm bác sĩ để cứu những người dân thôn mình".

Cố gắng ăn thật nhanh để bế em chưa đầy 1 tuổi đang bị sốt cho mẹ kế ăn cơm, Lý Thị Thái bộc bạch chị gái em đang học lớp 8 cũng học giỏi. Trên các em còn có hai chị gái nữa, một người đang đi làm ở Vĩnh Phúc, một người đã lập gia đình.

Như vậy, tính cả em gái út chưa đầy 1 tuổi cùng cha khác mẹ, Lý Thị Thái có 6 anh chị em. Gia đình nghèo nên có được bữa cơm đậu phụ như hôm nay đã là may mắn!

Trao đổi với phóng viên Báo Dân Việt, Trưởng thôn Triệu Mùi Cói bày tỏ: "Thôn tôi có 141 hộ với tổng số 719 nhân khẩu, trong đó có 62 hộ nghèo. Trong đợt bão lũ vừa qua, có hơn 10 hộ bị sạt nhà, và khoảng 10-11ha quế, lúa bị mất.

Với các hộ nghèo, chúng tôi không thu phí quỹ thôn và luôn động viên gia đình cố gắng cho con học hết cấp 2. Trường hợp học giỏi như cháu Lý Thị Thái là tiêu biểu của thôn. Còn như trường hợp cháu Lý A Nhà, thôn cũng rất muốn hỗ trợ cháu đi học tiếp nhưng do đặc thù vùng sâu vùng xa, kinh phí eo hẹp nên lực bất tòng tâm".

Về phần mình, ông Lương Văn Thu – Chủ tịch UBND xã Phong Dụ Thượng cho biết: "Gia đình anh Lý A Trang gốc ở Nậm Có (Mù Cang Chải) di cư về đây đã được hơn 20 năm. Gia cảnh rất khó khăn, chỉ biết làm ruộng mưu sinh. Chúng tôi mong các nhà hảo tâm có thể hỗ trợ giúp các cháu Lý A Nhà, Lý Thị Thái có thể tiếp tục đi học để thực hiện được ước mơ của mình và mai này hỗ trợ người dân trong bản".

Trực tiếp chứng kiến gia cảnh của cháu Lý A Nhà, Lý Thị Thái, ông Chu Việt Hà - đại diện CLB Thiện nguyện An Phúc bày tỏ mong muốn giúp đỡ cháu Lý A Nha tiếp tục đi học: "Chúng tôi đang làm việc với huyện Văn Yên để xin cho cháu Lý A Nhà đi học tiếp cấp 3, tài trợ tiền học cho cháu đến lớp 12. Nếu cháu có sức, chúng tôi sẽ tài trợ tiếp cho cháu học Đại học".

Con đường đến trường của Lý A Nhà, Lý Thị Thái còn nhiều gập ghềnh, trắc trở vì nghèo túng, mong rằng, các cháu sẽ nhận được sự yêu thương, sẻ chia từ các nhà hảo tâm để thắp sáng tương lai bằng tri thức.

(Kỳ 2: "Tôi nuối tiếc vì không kịp nói chuyện với con")