dd/mm/yyyy

Cá sọc dưa - con cá "trời thần" trên dòng SerePok

Cá sọc dưa đây không phải là con cá lia thia xung trận bị thua, mình nổi sọc dưa quay đầu… di tản. Nó là con cá nổi tiếng khắp một vùng Đông Nam Á, có tên tiếng Anh là Jullien’s Golden Carp, họ với cá chép, miệng vàng.

Hồi xưa, cá sọc dưa dập dìu ở các sông Mekong, Irrawaddy, Chao Phraya, Meklong, Prahang và hạ lưu sông Perak. Bây giờ đập thuỷ điện dày đặc trên dòng Mekong đã tiễn loài cá nguồn tự nhiên này vào sách đỏ.

Cá sọc dưa là con cá nổi tiếng khắp một vùng Đông Nam Á, có tên tiếng Anh là Jullien’s Golden Carp, họ với cá chép, miệng vàng.
Cá sọc dưa là con cá nổi tiếng khắp một vùng Đông Nam Á, có tên tiếng Anh là Jullien’s Golden Carp, họ với cá chép, miệng vàng. Ở Việt Nam cá chỉ còn nhiều ở dòng SerePok.

Hai bên mình cá sọc dưa có năm bảy sọc vẩy đen nên chết với tên không lấy gì làm vẻ vang. Lại còn có râu dài làm bộ cảm. Sống lang bạt kỳ hồ tuỳ theo mùa. Mưa sống ở nước sâu, nắng sống ở nước cạn để sanh sản. Vào mùa nước lớn cũng là mùa thức ăn nhiều, cá có cái ăn nhiều hơn, béo hơn.

Hồi xưa, cá dập dìu ở các sông Mekong, Irrawaddy, Chao Phraya, Meklong, Prahang và hạ lưu sông Perak. Khoảng từ gần tết đến tháng hai, đầu mùa khô, là mùa cá đi vào những hố nước sâu ở vùng nước cạn để đẻ, người dân dễ thấy chúng hơn. Bây giờ đập thuỷ điện dày đặc trên dòng Mekong đã tiễn loài cá nguồn tự nhiên này vào sách đỏ. Ở Việt Nam cá chỉ còn nhiều ở dòng SerePok.

Ở Lào và Thái Lan, có cả một nghề nuôi cá sọc dưa. Tại những nơi cá vào đẻ họ dùng lưới vây lại thành chuồng và cho chúng ăn để thu hoạch cá lớn hơn. Cách nuôi cá này làm cho cá ít đẻ và lượng cá ngày càng ít đi.

Ở Việt Nam, việc nhân giống chưa được nhiều. Malaysia đã đi trước một bước trong việc thuần dưỡng cá sọc dưa. Năm 2010 Malaysia đã sản xuất được 200.000 tấn. Năm 2012 sản lượng đã khoảng 2,5 triệu tấn, trị giá từ 3,6 đến 6,5 tỉ USD. Đó là chưa kể việc thu hút du khách khi họ đưa món cá này vào một trong những mục phải trải nghiệm khi đến Malaysia.

Đủ thấy, tuy tên Việt con cá không vẻ vang, nhưng thịt nó không “sọc dưa” tí nào. Còn may là cá sọc dưa vẫn còn trên dòng SerePok ở đại ngàn Tây Nguyên, mẹ của sông Mekong. Nó tạo nên huyền thoại về một loài cá đặc sản riêng và những người dân ở vùng này vẫn thường gọi là cá tiến vua.

S.T