Ký ức hào hùng Cách mạng tháng Mười Nga

Vào những ngày này cách đây 104 năm, Cách mạng tháng Mười Nga (7/11/1917) đã "làm rung chuyển thế giới," mở ra một thời đại mới trong lịch sử nhân loại.

Vào ngày này, người dân thế giới lại cùng nhau nhớ về kỳ tích của lịch sử, lần đầu tiên những người lao động đã đứng lên giành lấy chính quyền về tay mình để xây dựng một xã hội hoàn toàn mới.

Nhà báo Nga Alexei Syunnerberg của hãng thông tấn Sputnik có bài viết về lịch sử cuộc Cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại, trong đó thông tin về những người Việt trong trang phục Hồng quân được trích lại từ hồi ký của ông Ivan Vinarov người Bulgaria, Ủy viên Ban chấp hành Quốc tế Cộng sản, nguyên chỉ huy lực lượng phòng thủ Matxcơva đã khiến cộng đồng quốc tế xúc động và tô điểm thêm cho sự hào hùng của sự kiện lịch sự làm rung chuyển thế giới này.

Trận chiến rung chuyển

Nhà báo Alexei Syunnerberg miêu tả, nếu ai có dịp chạy xe theo xa lộ cao tốc từ sân bay Sheremetyevo vào thành phố Matxcơva, hẳn cũng nhận thấy ở ven đường (quãng giữa cung đường mất nửa giờ xe) có những cọc bê-tông "lông nhím" khổng lồ dựng tua tủa. Đó là biểu tượng hàng rào chống tăng, được kiến thiết để ghi nhớ rằng vào mùa thu năm 41, chính nơi đây đã là tuyến mặt trận tiền tiêu.

Chống lại Matxcơva là lực lượng tập trung hai triệu binh sĩ phát-xít, hơn 14.000 súng ống, 2.000 xe tăng, 1.500 máy bay. Hitler cổ vũ quân đội của y với những lời lẽ ngạo mạn như sau: "Toàn bộ các thủ đô của châu lục Âu đã cúi đầu tuân phục chúng ta. Chỉ còn lại một Matxcơva. Hãy cho thấy sức mạnh của vũ khí Đức!". Hitler vênh vang hứa rằng vào ngày 07 tháng 11 năm 1941 y sẽ thân chinh duyệt cuộc diễu binh của quân đội Đức trên Quảng trường Đỏ Matxcơva rồi sau đó hạ lệnh tháo nước nhấn chìm thành phố, biến thủ đô Liên Xô thành một hồ nước khổng lồ.

Matxcơva đã không biến thành cái hồ lớn. Mà là một thành phố với trận chiến ven đô anh dũng đập tan huyền thoại về sức mạnh bất khả chiến bại của đội quân phát-xít hung hãn.

Từ những người lính cho tới dân thường của Matxcơva đều nhất tề đứng lên quyết tâm bảo vệ thủ đô. Các sư đoàn thiện chiến với thiết bị quân sự được điều về mặt trận đặc biệt trọng yếu này. Đến trung tuần tháng 11, trong thành phố và vùng tiếp giáp đã lập ra 600 km chướng ngại vật chống bộ binh và cản bước xe tăng, 3.700 điểm hoả lực, 37.000 hàng rào "lông nhím" chống tăng được lắp đặt - chính là hình mẫu cho tượng đài bê-tông dựng bên đường từ sân bay "Sheremetyevo" ngày nay.

Những người Việt trong đội ngũ OMSBON

Ngay trong ngày thứ tư của cuộc chiến, trên sân vận động "Dinamo" của Matxcơva đã bắt đầu hình thành Lữ đoàn xạ kích cơ động đặc biệt, đi vào lịch sử với tên gọi vắn tắt là OMSBON. Trong phiên chế lữ đoàn này có một trung đoàn quốc tế. Trong số 2.000 chiến sĩ có những người Cộng sản Tây Ban Nha đã phải rời quê hương sau thất bại của phái Cộng hòa, có người Bulgari, Séc, Ba Lan, Hungari, Ý, Hy Lạp và Pháp. Đội ngũ chiến đấu của trung đoàn này còn có 6 tình nguyện viên Việt Nam, những người lính mà vị chính ủy trung đoàn, ông Ivan Vinarov đã nhắc đến trong cuốn hồi ký.

Mùa hè và đầu thu năm thứ 41, OMSBON đã tham gia xây dựng các công trình phòng ngự ở ngoại vi Matxcơva và trên địa bàn thủ đô, sẵn sàng đập tan quân phát-xít một khi chúng tìm cách đột nhập thành phố. Lữ đoàn được giao đảm trách một khu vực bố phòng của thủ đô. Tuyến đầu của hệ thống phòng ngự này chạy qua làng Khimki thời bấy giờ, nay là khu đô thị hiện đại toạ lạc ở quãng nửa đường dẫn tới phi trường quốc tế Sheremetyevo, còn phía sau khối trận địa bảo vệ là tường thành điện Kremlin.

Vào ngày 7 tháng 11 năm 1941, ba đại đội của trung đoàn quốc tế, trong đó có 6 chiến sĩ người Việt, đã tham dự cuộc diễu binh của quân đội Xô-viết trên Quảng trường Đỏ ở Matxcơva, vinh danh kỷ niệm 24 năm Cách mạng Tháng Mười.

Trong hồi ký, ông Ivan Vinarov người Bulgaria, Ủy viên Ban chấp hành Quốc tế Cộng sản, nguyên chỉ huy lực lượng phòng thủ Matxcơva viết: "Vào ngày đó, Matxcơva giá buốt, tuyết lạnh bao phủ mọi thứ, hơi thở cũng biến thành đám mây nhỏ dày đặc. Tôi quan sát khuôn mặt những chiến sĩ diễu qua. Đó là gương mặt của những người sẵn sàng xả thân ngăn chặn dòng lũ sắt thép cường bạo của bọn xâm lược. 

Đó là gương mặt của những người thống nhất trong nguyện vọng chung duy nhất là giành chiến thắng. Diễu qua lễ đài có các đại đội của OMSBON mặc áo choàng ngụy trang màu trắng, với khẩu súng trường trên vai. Những dũng sĩ! Bao nhiêu người trong số này đã ngã xuống ở ngoại vi Matxcơva, hoàn thành nghĩa vụ của mình một cách đầy phẩm giá".

Trong hồi ký này, ông Ivan Vinarov viết rằng, 6 chiến sĩ tình nguyện người Việt đã tham gia cuộc duyệt binh tại Quảng trường Đỏ ngày 7 tháng 11 năm 1941 khi quân đội Đức Quốc xã cách thủ đô Liên Xô 20 km. 

Các chiến sĩ Hồng quân người Việt tham gia bảo vệ Matxcơva cũng được đề cập đến trong hồi ký của Tướng Shtemenko, người lãnh đạo Bộ Tổng tham mưu trong những năm chiến tranh, và Tướng Sudoplatov, một trong những nhà lãnh đạo của Cơ quan an ninh Liên Xô thời đó.

Như vậy khi đó thông tin duy nhất được biết đến là trong số những người lính Liên Xô bảo vệ Matxcơva vào cuối năm 1941 có những người Việt. Chưa biết tên, chưa biết bất kỳ chi tiết nào. Sau đó Ban Việt ngữ của Đài phát thanh Matxcơva cùng với các cựu nhân viên của Ủy ban Quốc tế Cộng sản, các đảng viên lão thành của Đảng Cộng sản Liên Xô và Đảng Cộng sản Việt Nam, các nhà sử học, các nhân viên bảo tàng và kho lưu trữ của cả hai nước, những người từng tham gia trận chiến ở Matxcơva, các Hội Hữu nghị ở Nga và Việt Nam, đã bắt đầu cuộc tìm kiếm kéo dài nhiều năm.

Trả lời phỏng vấn của "Đài phát thanh Matxcơva", tức Sputnik ngày nay, ông Alexandr Kazitsky, cựu chiến binh OMSBON đã nhớ lại : "Tôi đã nhiều lần gặp những chiến sĩ người Việt khi đang hành quân hay ở trận địa tiền tiêu. Tôi được chứng kiến họ nhắm bắn chính xác vào quân thù. Các đồng ngũ cùng trung đoàn đều nói rằng đó là những con người dũng cảm.

Đôi lần tôi chuyện trò cùng họ và tin chắc rằng các chiến sĩ người Việt này nói tiếng Nga thạo, thích hát những bài ca Nga. Những chiến sĩ tình nguyện người Việt này đã cùng đồng đội Nga chia sẻ mọi khó khăn gian khổ ngoài mặt trận. Nhiệm vụ chung của chúng tôi là đuổi phát-xít Đức khỏi Matxcơva và sau đó đánh bại hoàn toàn quân Hitler tàn ác.

Ngày 5 tháng 12 năm 41 OMSBON cùng với các đơn vị khác của Hồng quân ở ngoại ô Matxcơva chuyển sang thế phản công. Bọn Đức quốc xã hứng chịu thất bại nặng nề đầu tiên trên mặt trận Xô-viết. Hơn nửa triệu tên phát-xít bị tiêu diệt. Nhưng chiến thắng cũng là đắt giá với Hồng quân. Trung đoàn chúng tôi tổn thất nhiều đồng chí.  Vào đầu năm 42, khi chúng tôi đuổi hết bọn phát-xít Đức ra khỏi địa phận Matxcơva, ba chiến sĩ người Việt dũng cảm đã hy sinh. 

Tôi nhớ về các bạn chiến đấu người Việt này khi chúng tôi chiếm được Berlin tháng 5 năm 45, và khi nghe tin những người yêu nước Việt Nam giải phóng Sài Gòn vào tháng 5 năm 75, rồi khi các phi công Liên Xô và Việt Nam cùng cất cánh bay lên không gian vũ trụ tháng 7 năm 80. Khi đó tôi nghĩ rằng những đồng ngũ người Việt năm xưa của tôi hẳn sẽ rất vui mừng về điều này!".

P.V (Tổng hợp từ Sputnik)