"Ngành di sản lạ lắm, mất bò cũng không ai làm chuồng"

Lê Tâm Thứ năm, ngày 27/08/2015 12:47 PM (GMT+7)

Sau vụ cháy hương án 300 năm tuổi ở chùa Bút Tháp, một hiện vật đặc biệt tại di tích đặc biệt cấp quốc gia vừa mới được xếp hạng năm 2015, một tờ báo dẫn lời ông Nguyễn Quốc Hùng- Cục trưởng Cục Di sản, Bộ VHTDL cho biết, đến sáng 25.8, chưa nhận được báo cáo về vụ cháy. Tuy nhiên ông Hùng nói thêm: “Không có gì nghiêm trọng lắm”.

Gian Phủ thờ chùa Bút Tháp đã được niêm phong sau đám cháy. Ảnh: Danviet

Chiều 25.8, khi nhận được báo cáo từ Sở VHTTDL Bắc Ninh gửi lên, ông Hùng cung cấp thông tin rõ ràng hơn: “Cái án thờ 300 năm tuổi bị cháy. Có một vài cái xung quanh bị ảnh hưởng một tí”.

Thế đấy, một cái hương án bằng gỗ đã tồn tại qua suốt 300 năm dài đằng đẵng, như một bảo vật của cha ông gửi cho hậu thế, được các nhà mỹ thuật đánh giá là hương án thời Lê đẹp thứ nhì Việt Nam (chỉ đứng sau hương án điện thánh chùa Keo Thái Bình) đã thành tro bụi trong phút chốc. Tuy nhiên, người đứng đầu Cục Di sản văn hóa thì nhận định “không có gì nghiêm trọng”, “ảnh hưởng một tí”. Rõ là cái nhìn rất quan liêu, quan liêu đến mức những người quan tâm di sản phải giật mình.

Không biết đã bao nhiêu lần di sản bị thiêu rụi, cả một ngôi chùa Dơi đẹp lộng lẫy, chùa Tảo Sách in bóng hồ Tây, nhà Lang Mường hàng trăm năm tuổi... nhưng với ngành di sản, có lẽ đó cũng chưa phải là điều gì xót xa, đau đớn (?!). Cháy thì thôi, cháy thì phải chịu. Nhưng cháy rồi lại (nhiều nguy cơ) cháy tiếp, chẳng ai nghĩ phải cấp tập làm một việc gì đó để ngăn ngừa các vụ cháy.

Cứ vào bất cứ ngôi chùa, đình, đền nào mà xem, bình chữa cháy nơi có nơi không, có thì treo lấy lệ, han gỉ, đụng vào không phun ra được bọt. Nguồn nước thì xa, vài cái giếng, một hai bể nước mưa, đến khi không may xảy ra cháy thì... bó tay chịu chết. Hỏi đến các thành viên ban quản lý thì cũng chẳng ai được đào tạo về nghiệp vụ phòng cháy chữa cháy. Di sản ngàn năm của ông cha đang được bảo vệ như thế đấy.

Các cụ có câu “mất bò mới lo làm chuồng”, nhưng đằng này, ngành di sản lạ lắm, cứ đủng đỉnh vậy thôi, mất bò cũng không ai làm chuồng, tất cả cứ “lừ đừ như ông từ vào đền”, chả đi đâu mà vội. Sau vụ cháy, động thái duy nhất của Sở VHTTDL Bắc Ninh là ngày 24.8, làm một công văn về việc tăng cường công tác quản lý, bảo vệ di tích trên địa bản tỉnh gửi cho UBND các huyện, thị xã, thành phố. Thế nhưng cái công văn này đọc vào mới thấy, nó cũng chả có gì là “nước sôi lửa bỏng” cả, nó bình thản như mọi công văn chỉ thị khác.

Thương cho số phận của di sản nước mình.