"Chúng từ đâu tới", động thái của Nga khiến châu Âu khiếp sợ

Tàu chở khí hoá lỏng của Nga. Nguồn NOVATEK

Phương Tây trong hơn hai năm đã cố gắng ước tính quy mô của hạm đội bóng tối của Nga được Nga sử dụng để lách các lệnh trừng phạt của Anh và G7 trong xuất khẩu năng lượng. Họ yêu cầu đưa ra cơ chế theo dõi khí thiên nhiên hoá lỏng (LNG) và tăng cường cuộc chiến chống lại "nguồn cung ẩn". Tuy nhiên, theo giới quan sát, đây chỉ là nỗ lực giữ thể diện bằng cách mua lại các nguồn tài nguyên bị trừng phạt như thể không có chuyện gì xảy ra.

Ít lựa chọn thay thế

Năm ngoái, EU đã trở thành khách hàng mua khí hóa lỏng lớn nhất của Nga, chi hơn 6 tỷ euro cho nước này, trong đó Tây Ban Nha và Pháp đứng đầu danh sách. Hiện xuất khẩu LNG sang EU lại đạt mức tối đa. Theo Viện Phân tích Kinh tế, Năng lượng và Tài chính, dẫn đầu vẫn là Pháp, Tây Ban Nha và Bỉ (87%). Hơn nữa, lượng nhập khẩu vào Pháp đã tăng gấp đôi.

Ở châu Âu, họ thừa nhận vẫn phải mua của Nga vì có rất ít lựa chọn thay thế. Nhưng họ vẫn "cam kết mong muốn hạn chế, và trong tương lai sẽ dừng hoàn toàn việc giao thương với Nga".

Pháp và 9 quốc gia khác, bao gồm Áo và Cộng hòa Séc, đã lưu hành một tài liệu kêu gọi Ủy ban châu Âu yêu cầu các nhà cung cấp nhiên liệu của Nga phải xác định rõ danh tính khi dỡ hàng tại các cảng của EU và chỉ ra chính xác hơn khối lượng nhập khẩu.

Bộ trưởng Năng lượng Pháp Agnès Pannier-Runacher cho biết cần có "mức độ minh bạch cao nhất" liên quan đến LNG. Ông nói, điều này là cần thiết để "loại bỏ sự phụ thuộc ngày càng tăng". 

Phương Tây định kỳ cố gắng phân tích cách Nga lách lệnh trừng phạt. Hãng tin Bloomberg đưa tin, có hơn 600 tàu chở dầu "xám" chở dầu và khí đốt bị trừng phạt. Tờ Financial Times đề cập đến 50 chiếc tàu đã qua sử dụng được các công ty Trung Đông ít tên tuổi mua lại.

 Mới đây, truyền thông phương Tây đã cập nhật số liệu. Theo đó, tờ Bloomberg tuyên bố rằng hạm đội bóng tối đã được bổ sung. Đặc biệt, công ty Matias Ship Management, đăng ký vào tháng 8 tại Dubai, đã mua 3 tàu.

Bloomberg lưu ý: "Nga sử dụng mạng lưới các công ty vỏ bọc trải dài từ Dubai đến Trung Quốc để vận chuyển khí đốt từ nhà máy LNG 2 ở Bắc Cực. Cơ cấu sở hữu không rõ ràng là đặc điểm điển hình của đội tàu ngầm". Novatek trả lời: "Chúng tôi không tham gia vào đội bóng tối cho LNG 2 ở Bắc Cực".

Trong khi đó, Bỉ đe dọa, cơ chế đang được phát triển để theo dõi nguồn gốc của LNG sẽ cho phép "phát hiện và ngăn chặn việc giao hàng".

"Hoàn toàn không rõ làm thế nào điều này có thể xảy ra. Không có ngân hàng mẫu khí đốt, không dễ để theo dõi chuyển động của các tàu chở dầu. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp, các lệnh trừng phạt càng nghiêm ngặt thì giá hydrocarbon đối với châu Âu càng đắt hơn", Leonid Khazanov, một chuyên gia công nghiệp độc lập nhận định.

Việc những người mua lớn nhất đang bắt đầu mở rộng kiểm tra các tàu chở dầu chở LNG đến châu Âu không gây ngạc nhiên cho các nhà quan sát mà đây là những thực tế chính trị của châu Âu.

Tuy nhiên, nếu hạm đội bóng tối tồn tại, điều đó có nghĩa là có ai đó cần nó. Pavel Maryshev, thành viên hội đồng chuyên gia tại Hiệp hội Khí đốt Nga, cho biết: "Trước hết, đối với những người lên tiếng chống lại Moscow mạnh mẽ nhất, sáng kiến này hoàn toàn mang tính tuyên bố và sẽ chẳng dẫn đến đâu".

Mở rộng các biện pháp trừng phạt

Trong khi đó, Vương quốc Anh đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với 22 tàu, trong đó có 4 tàu chở dầu LNG, "vì có liên hệ với Nga" cũng như công ty Rusgazdobycha. Hiện có 43 tàu nằm trong danh sách đen của London.

Theo Financial Times, Nga đã tăng gần 70% đội tàu chở dầu bóng tối của mình. Xuất khẩu bằng đường biển tăng từ 2,4 triệu thùng/ngày vào tháng 6/ 2023 lên 4,1 triệu thùng vào tháng 6/2024.

Đây là những tàu không được đăng ký trong G7. Các công ty Nga và các bên trung gian của họ mua các tàu chở dầu đã qua sử dụng, và các chủ sở hữu phương Tây tận dụng cơ hội hiếm có để thanh lý chúng với giá cao, Financial Times nêu rõ.

Như các chuyên gia nhấn mạnh, các biện pháp chống lại tàu vận chuyển dầu và khí đốt tự nhiên hóa lỏng từ Nga là hoàn toàn vô ích. Nhiên liệu sẽ đơn giản trôi đến châu Á chứ không phải đến châu Âu.

"Theo đó, việc lọc dầu của Nga ở Ấn Độ và Trung Quốc thành nhiên liệu xăng và dầu diesel sẽ tăng lên - đối với các nguồn cung cấp, bao gồm cả cho EU. Điều này có nghĩa là người tiêu dùng châu Âu sẽ phải trả nhiều tiền hơn cho việc mua LNG ở Ấn Độ và Trung Quốc. trong khi EU sẽ mua nó với giá cắt cổ từ Qatar, Nigeria và các nước khác", Leonid Khazanov nói.

"Hạm đội bóng tối là một cuốn tiểu thuyết được viết bởi hai bên: Người xuất khẩu và người nhập khẩu - đặc biệt là người châu Âu - không kém phần quan tâm đến tính bền vững của nguồn cung LNG so với các nhà xuất khẩu Nga. Do đó, các biện pháp trừng phạt bổ sung sẽ chỉ làm tăng chi phí cuối cùng", nhà phân tích Pavel Maryshev đánh giá. 

Ông nhấn mạnh, việc chính thức công nhận sự hiện diện của một hạm đội bóng tối là không thực tế từ quan điểm của các chuẩn mực quốc tế. Nhưng trên thực tế, đội tàu này tồn tại và các tổ chức quan tâm kiểm tra các luồng xuất khẩu cũng như duy trì sổ đăng ký các tổ chức và tàu chở dầu liên quan đến hoạt động buôn bán dầu khí ngầm. 

Như các nhà phân tích phương Tây thừa nhận, việc kiểm soát tình hình ngày càng trở nên khó khăn hơn, nhưng đối với thị trường năng lượng toàn cầu, điều này dường như đang trở thành chuẩn mực mới.