Con don

Cả ngày "gõ đầu trẻ" ở trường, chiều về anh Bùi Văn Huyển ở xóm Lòn (xã Bình Thanh, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình) lại "toàn tâm toàn ý" vào nuôi con don-một con đặc sản bán đắt tiền có thân mình đầy gai sắc nhọn. Sau cả năm chăm sóc loài gặm nhấm này, anh Huyển bắt đầu có thêm một "khoản lương".

Ngoài bồi đắp phù sa, sông Trà còn ban tặng cho cư dân vùng ven những sản vật, như loài cá bống chỉ to bằng đầu đũa; những “nàng” thài bai, lớn hơn đầu tăm một tẹo, có hương vị không đâu sánh bằng. Nhưng đặc biệt hơn cả là con don, loài hải sản được ví “độc quyền”, mà không dòng sông nào ở miền Trung có được.

Không chỉ là người nuôi con don đầu tiên ở miền Tây, ông Nguyễn Văn Chúc (51 tuổi, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ) còn có thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm nhờ sáng tạo nuôi kết hợp thêm nhiều loại con đặc sản núi rừng khác.

Thủy triều vừa rút, những người phụ nữ xã Ngư Lộc (huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa) lại bắt đầu đi trên bãi cát dài để “săn” con don-một loài giống con trai, hến. Từ con don, người dân đã về chế biến thành nhiều món ăn ngon như: Nấu canh, hấp, nướng, luộc…đều rất thơm ngon, béo ngậy này.

Về Quảng Ngãi, hỏi món ẩm thực dân dã mà ngon thì nhiều người sẽ nghĩ ngay đến don. Món này từ lâu đã là đặc sản của xứ Quảng và năm 2013 được xác lập kỷ lục Việt Nam.

Con Don ngoài tên gọi khác là con Hon thì còn có tên gọi khác nữa là con Đon. Một con Don khi trưởng thành có cân nặng từ 5–7 kg. Một cân thịt Don thương phẩm hiện nay luôn dao động từ 2 triệu đồng trở lên. Chính vì thế, một chủ trang trại tại Hà Nội đã thu lợi cả tỷ đồng mỗi năm nhờ nuôi Don.

Ở vùng hạ lưu nơi con sông Trà Khúc giáp với biển sản sinh con don, con hến làm nên đặc sản nổi tiếng của miền Ấn - Trà (tỉnh Quảng Ngãi).

Để bắt don, người dân phải dầm mình nhiều giờ dưới sông, dùng nhủi ủi, xúc. Tùy theo thời gian nhủi, ủi mà thu nhập của người đi bắt don khác nhau, từ 150.000 - 350.000 đồng/người/ngày.

Nếu không phá bỏ những nguyên tắc khô cứng thì chúng ta mãi chỉ là người bé nhỏ trong cuộc sống rộng lớn