Giải mã Thập bát La Hán trận (Phần 1): Đồng nhân là gì?

Thập bát La Hán trận thực chất kỳ ảo đến đâu? Cho đến nay, chưa có tài liệu nào khẳng định được chính xác quá trình hình thành cũng như các chiêu thức và quy luật bố trí trận pháp. Thậm chí, đối với việc định nghĩa, mỗi tài liệu lại có những lý giải khác nhau, đặc biệt không thể thống nhất việc Thập bát La Hán trận có phải là trận pháp đặc thù của riêng Thập bát La Hán hay không?

Có lẽ gây ngờ vực và tranh luận nhiều nhất là mối quan hệ của Thập bát La Hán và Thập bát đồng nhân (18 người đồng). 18 người đồng của Thiếu Lâm danh chấn thiên hạ, nổi tiếng giang hồ, từ tiểu thuyết tới phim ảnh đều nhiều lần nhắc đến. Nhưng 18 người đồng thực chất là ai? Và Đồng nhân trận có liên quan gì với Thập bát La Hán trận?

Có thuyết nói, để đề phòng đệ tử Thiếu Lâm khi công phu chưa luyện thành mà tự ý xuống núi, bị kẻ khác đánh bại làm ô danh Thiếu Lâm, các cao tăng đã đặt 18 người đồng trước cửa ra, đệ tử nào có thể đánh lui người đồng tức là công phu đã đạt tới mức thâm hậu.

Khác với nhiều tự viện khác, ở Thiếu Lâm có 2 loại đệ tử: đệ tử xuất gia và đệ tử tục gia. Đệ tử xuất gia phải cạo đầu, suốt đời phải sống trong tự, giữ nghiêm giới luật, còn đệ tử tục gia là những người không cần cắt tóc nhưng trong thời gian ở Thiếu Lâm cũng phải tuân theo quy định như các tăng sinh.

Đệ tử tục gia xuất hiện vào cuối đời Đường, bắt nguồn từ câu chuyện 13 võ tăng cứu Đường Thái Tông, lập được công lớn. Để báo đáp, Lý Thế Dân ban thưởng hậu và xuống chỉ cho Thiếu Lâm Tự chiêu nạp tăng binh, rèn quân luyện tướng cho cả nước. Người học võ trong thiên hạ vì vậy mà lũ lượt đổ về Thiếu Lâm, hình thành hai nhóm đệ tử như trên.

Đệ tử tục gia sau khi thành nghệ, trải qua hai thử thách ở Mộc nhân hạng (ngõ Người gỗ) và Thập bát La Hán trận thì được hạ sơn gây dựng sự nghiệp võ công riêng. Những đệ tử tục gia lừng danh nhất có thể kể đến là các anh hùng Nhạc Phi, Võ Tòng, tổ khai sơn môn phái Võ Đang Trương Tam Phong. Trong phim ảnh, nổi lên hình tượng người anh hùng thiếu niên Phương Thế Ngọc, cũng là một đệ tử tục gia (nhưng là đệ tử của Nam Thiếu Lâm Tuyền Châu, Phúc Kiến, chứ không phải Thiếu Lâm Tung Sơn).

Lại có tài liệu chép, Thiếu Lâm ở Trung nguyên là cây cao phải đón gió nhiều, luôn có khách giang hồ “thăm viếng”, đòi tỉ thí mua danh, trộm cắp bí kíp võ công… quấy nhiễu sự thanh tĩnh chốn này. Dù theo thuyết nào, 18 người đồng cũng chính là bức tường đồng bảo vệ sơn môn, khiến cho không chỉ người mà con ruồi cũng khó lọt qua, nhờ vậy mà uy danh của ngôi chùa trên đỉnh Thiếu Thất còn giữ được đến tận bây giờ.

Cũng có thuyết khẳng định, Thập bát đồng nhân trận chính là một trong những trận pháp lừng danh của Thiếu Lâm. Đệ tử Thiếu Lâm có thể rèn luyện với những trận đồ, qua được ải này coi như công phu đã lên đến hàng tuyệt kĩ. Bất kể với cách nói nào, điều khẳng định là: đánh thắng được 18 người đồng, chắc chắn sẽ được giang hồ coi là bậc đại anh hùng hảo hán!

Trong một số bộ phim về Thiếu Lâm, những người đồng này được xây dựng như là những bức tượng đồng thực sự. Những “người máy” vô tri sẵn sàng tấn công bất cứ ai lọt vào thế trận, và chỉ dừng lại khi trận được phá giải. Chưa từng có tình huống nào thể hiện nếu không vượt qua được đồng nhân trận, kẻ xấu số sẽ có kết cục ra sao giữa những “cỗ máy kung-fu” này.

Còn trong “Võ lâm ngũ bá”, Giả Kim Dung lại mô tả cảnh Vương Trùng Dương giao đấu trong La Hán điện với 18 La Hán là các mộc nhân (người gỗ) bên trong có đặt những máy móc tinh xảo, do Đạt Ma chế tạo để thử môn đồ. Người nào vượt qua La Hán trận của các mộc nhân này mới được hạ sơn. Như vậy, cuốn tiểu thuyết này đã gộp chung Mộc nhân hạng và Thập bát La Hán vào làm một. Nhưng những ai là fan của Thành Long hoặc xem qua bộ phim Mộc nhân hạng bản 1976 đều biết rằng, hai khái niệm này hoàn toàn khác nhau.

Một quan niệm khác, phổ biến hơn, cho rằng 18 người đồng là những đệ tử xuất sắc của Thiếu Lâm và trận pháp mà họ thi triển không gì khác chính là Thập bát La Hán trận. Không chỉ vượt qua đồng nhân trận, mà được đứng vào hàng ngũ “người đồng” ấy cũng là mơ ước và mục tiêu mà bất cứ đệ tử Thiếu Lâm nào cũng hướng tới.

Có người còn nói 18 người đồng chính là Thập bát La Hán, 18 cao thủ của Đạt Ma viện. Về lý thuyết, đứng vào hàng ngũ Thập bát La Hán là thượng thừa công phu cá nhân, còn La Hán trận là nơi mà mỗi cá nhân đồng thời với phát huy sức mạnh cá nhân còn hỗ bổ cho nhau, tạo thành trận pháp uy lực nhất của võ phái, đem cái “nhất” của từng cá nhân để tập thành cái “nhất” của môn phái, không phải là không có khả năng.