Mưa lớn ở Đắk Lắk, nông dân đào vội khoai lang bán rẻ sợ mất cả chì lẫn chài, đến khổ!

Theo thời vụ, dự kiến tầm nửa tháng nữa mới đến kỳ thu hoạch khoai vụ đông xuân 2021 - 2022. Tuy nhiên, mưa kéo dài những ngày qua khiến nhiều ruộng khoai của bà con nông dân huyện Lắk bị nước tràn qua, nguy cơ làm thối củ rất cao. Để tránh mất trắng, nhiều hộ dân phải thu hoạch khoai lang vội, chấp nhận bị thương lái ép giá với đủ lý do.

Đứng trước ruộng khoai đang thu hoạch, anh Trần Quang Mạnh (buôn Dhăm 1, xã Đắk Nuê) buồn rầu cho hay, năm nay gia đình anh trồng 6 ha khoai lang. Trong đó, 2 ha đất của gia đình, còn lại đất thuê với giá 4 triệu đồng/sào của các hộ dân khác. 

Những tưởng khoai lang được giá như năm ngoái, ai ngờ khi sắp thu hoạch thì mưa kéo dài khiến đất ướt sũng nên thương lái ép giá. Vụ khoai năm ngoái giá dao động 7.000 – 8.000 đồng/kg, thậm chí có lúc 10.000 đồng/kg, còn năm nay giá chỉ được 4.500 – 5.000 đồng/kg. 

Do vậy, hiện tại gia đình anh phải vừa thu hoạch, vừa trông ngóng chờ giá lên chứ không dám thu hoạch đồng loạt. "Nếu chịu khó thuê nhân công, sử dụng máy móc của nhà ra đào khoai để bán theo ký thì may ra vớt vát được đồng vốn, chứ bán khoán (bán theo sào) với giá 9 triệu đồng/sào cho thương lái thì lỗ nặng. Bởi năm nay chi phí đầu vào đối với 1 sào khoai lang tăng rất cao, như giá phân bón tăng gấp đôi, khiến nông dân trồng khoai không có lãi", anh Mạnh nói.

Gia đình chị Lê Thị Vị (buôn Dhăm 2, xã Đắk Nuê) có gần 1 ha khoai lang, do mấy ngày qua mưa kéo dài nên ruộng khoai nhão nhoẹt, buộc chị phải thu hoạch sớm. Chị đã kéo máy hút nước cứu khoai để tránh ngập úng song do lượng nước khá nhiều, ngâm trong thời gian dài nên chị không dám để khoai lâu ngày. 

Giờ nước rút hết, nhưng bùn kết dính lại khiến việc thu hoạch khoai gặp rất nhiều khó khăn, gia đình chị buộc phải bơm nước vào ruộng để tiện cho việc nhặt khoai. Do thu hoạch khi chưa đủ thời gian nên năng suất, sản lượng không đạt đã đành, năm nay giá khoai lại thấp nên thu không đủ chi. 

Chị than vãn, việc thu hoạch khoai nếu thuận tiện thì đỡ công, đằng này vừa phải mất chi phí dầu bơm nước, giá thuê người nhặt khoai cũng đội lên. Với một sọt khoảng 20 kg thì phải bỏ ra 9.000 đồng để thuê người nhặt khoai, so với giá thị trường hiện tại thì tương đương mất 2 kg khoai thương phẩm. 

Chưa kể, do thu hoạch ướt nên toàn bộ số khoai phải rửa sạch bùn, gia đình chị lại mất thêm chi phí thuê người thực hiện công đoạn này.

Trong khi đó, một số hộ thấy giá khoai lang thấp quá, làm liều “găm” khoai tại ruộng, với hy vọng chờ giá lên rồi bán. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là tình huống bất đắc dĩ, chứ để thêm ngày nào thì đứng ngồi không yên ngày đó. 

Anh Trần Văn Duy (buôn Dhăm 2, xã Đắk Nuê) cho biết, vụ khoai năm nay nhà anh có 3 ha, hiện tại giá thấp quá nên anh chưa đào lên để bán. Song để lâu cũng thấp thỏm vì sợ khoai bị thối rữa, sản lượng sẽ giảm mạnh. “Bán không được, để cũng không xong, vụ khoai năm nay chúng tôi như ngồi trên đống lửa”, anh Duy buồn bã.

Vụ đông xuân 2021 – 2022, theo kế hoạch, huyện Lắk trồng 607 ha khoai lang, song trong thực tế diện tích thực hiện là 1.276 ha (cao gấp đôi so với kế hoạch). Một số địa phương trong huyện có diện tích khoai lang lớn như xã Ea R’bin 856 ha (vượt 556 ha so với kế hoạch), xã Buôn Triết 100 ha (vượt 33 ha), xã Đắk Nuê 128 ha (vượt 6 ha). 

Ngoài các địa phương nêu trên, ở một số xã như Yang Tao, Bông Krang, trước đây diện tích trồng khoai lang rất ít, nhưng năm nay do chủ động được nguồn nước tưới nên nhiều nông dân đầu tư trồng khoai. Cụ thể, xã Yang Tao kế hoạch giao 5 ha nhưng thực hiện là 40 ha, xã Bông Krang kế hoạch giao 8 ha, thực hiện 35 ha.

Phòng NNPTNT huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk cho biết, trong những ngày 19 đến 21/5/2022, trên địa bàn huyện có mưa vừa trong nhiều giờ, lượng nước từ các lưu vực sông suối đổ về gây ngập úng cục bộ tại một số vùng trũng thấp, khiến nhiều diện tích bị ngập. 

Trong đó, tại xã Buôn Triết có 4 ha khoai lang bị ngập cục bộ, còn lại các địa bàn khác không bị ngập. Tuy nhiên, khoai lang là cây trồng không ưa nước nên trong giai đoạn gần thu hoạch nếu gặp mưa nhiều thì năng suất, sản lượng và chất lượng khoai sẽ bị giảm xuống, thương lái ép giá. Giá khoai củ xuống thấp, trong khi năm nay giá phân bón tăng cao nên người trồng khoai may ra thu về đủ vốn hoặc chấp nhận thua lỗ.