Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Huyền thoại khai bản, lập mường
Khi chúng tôi có mặt tại nhà già làng Vi Đức Xuyết ở bản Mường Ham thì cũng là lúc mặt trời bắt đầu xuống núi. Già dù đã qua cái tuổi "thất thập ᴄổ lai hy", nhưng còn minh mẫn và hoạt bát lắm. Bên chén rượu nồng còn thơm mùi nếp mới, già Xuyết chậm rãi kể cho chúng tôi nghe về sự tích khai bản, lập mường của cha ông.
"Bây giờ không còn ai nhớ năm nào, sử sách cũng không còn ai ghi lại, chỉ ước chừng đã trải qua hàng trăm năm, hàng chục đời cha ông sinh sống kể từ khi Tạo Nọi được đưa về vùng đất này lánh nạn rồi cùng chùng tay giúp dân khai phá, xây dựng bản mường như ngày hôm nay. Nhưng, đã là người con của Mường Ham thì phải luôn ghi nhớ và trân trọng công đức của Tạo Nọi cũng như các bậc tiền nhân đã giúp chúng ta có cuộc sống no ấm để trường tồn cùng non sông đất nước".
Cổng làng bản Mường Ham, xã Châu Cường (Qùy Hợp). Ảnh: Cảnh Thắng
Theo cụ Vi Đức Xuyết, vào cuối thế kỷ XIX, vùng Mường Tôn (thuộc xã Châu Kim, huyện Quế Phong) là trung tâm hành chính của các mường và là nơi thực hiện các nghi lễ tâm linh để cầu an, cầu phúc cho nhân dân "9 bản, 10 mường".
Theo giới học giả, căn cứ lịch trình thiên di của người Thái vào đất Nghệ An và các nguồn sử liệu dân tộc học, truyền thuyết dân gian được lưu truyền qua các câu chuyện về quá trình tạo bản, lập mường thì vùng Mường Tôn đã có gần 700 năm lịch sử. Nơi đây gắn liền với quá trình khai phá của cộng đồng dân cư người Thái để lập thành "9 bản, 10 mường" (Mường Tôn, Mường Ham, Mường Quáng, Mường Chừn, Mường Pắn, Mường Puộc, Mường Ha Quèn, Mường Miểng, Mường Chón, Mường Chòng), trước khi xảy ra những cuộc chiến tranh loạn lạc.
Cụ Xuyết kể: Trong những cuộc chiến tranh giành lãnh thổ, một vị quý tộc người dân tộc Thái thuộc dòng họ Lo Căm, là một Tạo Mường đã sắp đặt kế hoạch cho người cận vệ trung thành đưa cậu con trai duy nhất của mình từ Mường Tôn (xã Châu Kim, huyện Quế Phong) xuống vùng rừng núi Mường Ham (xã Châu Cường ngày nay) để trú ẩn.
Để đề phòng bị truy đuổi và tàn sát, người cận vệ trung thành đã giấu Tạo Nọi (con trai Tạo Mường) trong một hang đá lớn thuộc thung lũng Túng Nhau. Tạo Nọi được chăm sóc chu đáo và bảo vệ cẩn mật, chờ ngày hết loạn lạc, phân tranh sẽ trở về đoàn tụ với gia đình. Ban ngày người cận vệ cùng gia đình mình tiến hành khai hoang, phát rẫy, làm phai dẫn nước về ruộng, thuần dưỡng thú rừng, ban đêm ông bí mật vào hang đá cũng ăn ngủ và dạy học cho "thiếu chủ" với mong muốn xây dựng cuộc sống nơi vùng đất mới.
Hơn 15 năm sau, khi thông tin vùng đất Mường Tôn đã hết loạn lạc, Tạo Mường đã mất, người cận vệ trung thành đưa Tạo Nọi từ hang Túng Nhau ra hòa nhập với cuộc sống mới. Nhận thấy vùng Túng Nhau có địa thế thổ nhưỡng không thuận lợi, ông cùng Tạo Nọi quyết định không trở về quê hương mà đi khai phá vùng đất mới.
Đi mãi, đi mãi, họ đến một vùng bằng phẳng, cảnh sắc hài hòa, thiên nhiên tươi đẹp, lại có dòng Nậm Huống trong mát. Tạo Nọi quyết định cùng người cận vệ trung thành chọn vùng đất này cắm đất, dựng nhà, tiếp tục mở rộng khai hoang để người từ khắp nơi tìm về đây sinh sống, cùng khai bản, lập mường.
Vùng đất mà Tạo Nọi dừng chân cắm đất, dựng nhà ngày xưa, được con cháu gọi là Mường Hám, về sau gọi chệch âm là Mường Ham. Hay tin nơi đất rộng và khá bằng phẳng, khe suối dào dạt, thuận lợi cho việc cấy cày sản xuất, người Thái khắp mọi nơi kéo nhau về cùng khai phá, sinh sống. Tạo Nọi lúc bấy giờ đã trở thành một vị thủ lĩnh, vận động, tập hợp và chỉ huy các dòng họ cùng nhau làm ăn, sinh sống và xây dựng cuộc sống mới cho bản mường...
Bà con bản Mường Ham vào mùa gặt. Ảnh: Cảnh Thắng
Mường Ham đang vào xuân, mùi lúa mới thoang thoảng trong những căn nhà sàn nép dưới chân núi. Những người phụ nữ bản Mường Ham đang ngày đêm dệt vải, đợi Xuân về để mặc áo mới truyền thống, đăm mình trong những niềm vui ngày hội xuân của bản làng.
Cư dân tìm về ngày một đông, Mường Ham ngày càng được mở rộng, trở thành mường lớn nhất trong vùng. Bà con người Thái ở Quỳ Hợp quen gọi là Mường Tôn, tức mường gốc của cả vùng Khủn Tinh xưa. Về sau, triều đình nhà Nguyễn gọi Mường Ham là Thuần Hàm Tổng (bao gồm các xã Châu Cường, Châu Quang và một phần Châu Lý, huyện Quỳ Hợp ngày nay) và trở thành trung tâm hành chính của một vùng rộng lớn.
Đến cuộc sống mới ngày nay
Khi Tạo Nọi qua đời, người dân Mường Ham lập đền thờ và tổ chức lễ hội vào dịp đầu xuân, khi vạn vật, cỏ cây được ủ mình trong không khí vui tươi, ấm áp. Qua những bước đi thăng trầm của dòng thời gian, có lúc đền thờ bị xuống cấp, lễ hội bị đứt đoạn nhưng thế hệ cháu con vẫn luôn ghi nhớ và hướng về công đức của tổ tiên. Nay đền thờ đã được phục dựng, lễ hội cũng đã được khôi phục, người Mường Ham càng thêm yêu quý và tự hào về truyền thống quê hương...
Bản Mường Ham ngày nay thuộc vùng trung tâm xã Châu Cường, hiện có khoảng 143 hộ. Nguồn thu nhập chính của bà con người Thái ở đây chủ yếu là làm ruộng, trồng hoa màu, rừng nguyên liệu và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Thu nhập bình quân hiện ở mức gần 30 triệu đồng/người/năm, đời sống ngày càng được nâng cao, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc luôn được bà con chú trọng.
Được biết, Mường Ham là 1 trong 3 bản được UBND xã chọn thí điểm xây dựng nông thôn mới, được đầu tư kinh phí xây dựng đường giao thông và các công trình phúc lợi, dân sinh. Nhờ đó, hầu hết các tuyến đường nội bản đã được bê tông hóa, kênh mương nội đồng được xây dựng kiên cố, bà con đang tích cực cải tạo vườn hoang, vườn tạp, đẩy mạnh sản xuất, tạo mỹ quan làng bản.
Ông Sầm Phúc Thảo – Chủ tịch xã Châu Cường và cũng là con cháu của dân bản Mường Ham cho hay: "Dù cuộc sống của bà con bản Mường Ham có nhiều đổi thay, người dân trong bản dù siêng năng cần cù, thiên nhiên ưu đãi nhưng càng ngày diện tích canh tác càng ít đi, nên còn đó một số hộ rất khó khăn. Cấp ủy, chính quyền từ huyện đến xã đang nỗ lực hỗ trợ, dự kiến trong năm 2022 bản Mường Ham là một trong những bản về địch nông thôn mới của xã".
Trong 30 bị can ở vụ án Thuận An, riêng ông Phạm Thái Hà, cựu Trợ lý nguyên Chủ tịch Quốc hội, cựu Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội bị đề nghị truy tố về tội “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”.
Tồn tại 135 năm không trải qua bất kỳ sự chia tách hay đổi tên nào, nhưng sắp tới tỉnh thành này dự kiến sẽ được sáp nhập với Hưng Yên.
Chia sẻ
Vì tình bạn với Blake Lively, Taylor Swift bị kéo vào vụ kiện tụng giữa nữ diễn viên và đạo diễn Justin Baldoni. Theo nguồn tin của Daily Mail, siêu sao nhạc pop rơi vào trạng thái suy sụp và cảm thấy bị lợi dụng bởi người chị em lâu năm.
Chia sẻ
Tuy đã có quốc tịch Việt Nam từ năm 2017 nhưng tiền vệ Trần Trung Hiếu không có cơ hội khoác áo ĐT Việt Nam vì đã thi đấu cho ĐT Uganda.
Chia sẻ
Một loại phim chụp ảnh tức thời từng bị ngừng sản xuất từ giữa thập niên 2010 đang bất ngờ trở lại tại Trung Quốc.
Chia sẻ
Do nhận tiền từ Công ty LanQ, Giám đốc Bảo hiểm xã hội Bắc Giang chỉ đạo cấp dưới tạo điều kiện chi tiền tạm ứng cho doanh nghiệp này sai quy định, thậm chí cả khi chưa đủ hồ sơ.
Chia sẻ
UBND TP Đà Nẵng vừa phê duyệt chủ trương đầu tư giai đoạn 2 dự án Khu phố du lịch An Thượng (phường Mỹ An, quận Ngũ Hành Sơn), với tổng kinh phí hơn 100 tỷ đồng từ ngân sách thành phố.
Chia sẻ
Nhà phân tích người Anh Alexander Mercuris cho biết trên kênh YouTube rằng, có một kế hoạch được cân nhắc kỹ lưỡng đằng sau tối hậu thư ngừng bắn của châu Âu.
Chia sẻ
Loại quả này chứa một lượng đáng kể chất xơ, rất quan trọng cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh, đồng thời chế biến được nhiều món ăn ngon, đặc biệt được ưa thích.
Chia sẻ
VinFast chính thức công bố ra mắt dòng xe điện chở hàng cỡ nhỏ EC Van, hướng đến cuộc cách mạng xanh trong vận tải hàng hóa.
Chia sẻ
Ngày 13/05/2025, tại New York (Mỹ) đã diễn ra lễ ký kết hợp tác đầu tư giữa Global Emerging Markets (GEM) với Công ty Cổ phần Tập đoàn Meey Land (Meey Group). Theo đó, quỹ GEM đã cam kết dành 80 triệu USD để “rót” vào các dự án trong hệ sinh thái của Meey Group.
Chia sẻ
“Cánh cửa cơ hội” đã chính thức mở tại Vinhomes Global Gate khi Boutique Gate - dòng sản phẩm TMDV được thị trường ngóng chờ - chính thức ra mắt, ngày 13/5. Sự kiện thu hút hàng trăm nhà đầu tư đổ về Đông Bắc Thủ đô, đón đầu làn sóng tăng trưởng từ hai cú hích hạ tầng lớn - khởi công siêu dự án cầu Tứ Liên và hoàn thành Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia.
Chia sẻ
Huyện ủy Tân Uyên (Lai Châu) vừa tổ chức hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Chia sẻ
Người được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang uỷ quyền điều hành trong thời gian đi vắng là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Phước Hiền.
Chia sẻ
Chuyện tiền đạo ngôi sao Nguyễn Tiến Linh từ chối quyết định thay người của tân HLV Nguyễn Anh Đức khiến nhiều người nhớ tới câu nói nổi tiếng: "Ghế HLV có 4 chân, cầu thủ nắm 3..."
Chia sẻ
Ngày 12.5, Sở VHTTDL Thanh Hóa cho hay, những năm qua, công tác khai quật khảo cổ học tại Di sản Thành Nhà Hồ (xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc) đã mang lại nhiều thành tựu quan trọng, khẳng định tính toàn vẹn, xác thực và giá trị nổi bật toàn cầu của di sản.
Chia sẻ
Nhiều nông dân ở tỉnh Vĩnh Long tận dụng ao, mương trong vườn sẵn có để nuôi thủy sản, nuôi con đặc sản bình dân như nuôi ốc bươu đen (ốc nhồi), nuôi cá sặc rằn, đem lại hiệu quả kinh tế khá cao, góp phần tăng thêm thu nhập cho gia đình.
Chia sẻ
Cựu Tổng Giám đốc Công ty Xổ số kiến thiết (XSKT) tỉnh Bạc Liêu cùng 2 thuộc cấp chỉ đạo thu tiền của các đại lý nhưng không hạch toán để mở sổ tiết kiệm ngân hàng, gây thất thoát tài sản Nhà nước số tiền trên 70 tỷ đồng.
Chia sẻ
Theo phản ánh của người dân, những ngày gần đây, nước sông Vàm Cỏ Đông đoạn qua huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh chuyển thành màu đen, kèm theo mùi hôi thối. Trong khi đó, tình trạng lục bình phát triển dày đặc, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt của người dân.
Chia sẻ
Dưới triều Minh Mạng, việc phân loại địa phương theo mức độ phức tạp để bố trí quan lại cho thấy tầm nhìn quản trị sâu sắc. Vua cũng nổi tiếng xử lý nghiêm quan chức sai phạm, xem trọng năng lực và kỷ cương. Những chính sách ấy vẫn mang nhiều giá trị tham khảo trong công tác cán bộ ngày nay.
Chia sẻ
Sáng 13/5, tại Hà Nội, 30 tác phẩm xuất sắc của cuộc thi “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới” đã được ban tổ chức công bố.
Chia sẻ
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Maria Zakharova cho biết Moscow sẽ trả đũa quyết định liều lĩnh của Ba Lan khi đóng cửa Lãnh sự quán Nga tại Krakow.
Chia sẻ
Tiến sĩ Hồ Nhân qua đời ở tuổi 59 là một mất mát lớn của gia đình và Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Dược Nanogen...
Chia sẻ
Với hơn 80% diện tích tự nhiên là đất lâm nghiệp, người dân xã Cây Thị (huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên) đã tận dụng và phát huy lợi thế này, biến những cánh rừng xanh bạt ngàn thành nguồn sinh kế vững chắc, từng bước đẩy lùi đói nghèo, mang lại cuộc sống ấm no.
Chia sẻ
Những ngày gần đây, nhiều hộ dân sống cạnh Cụm công nghiệp (CCN) Đức Thuận, Đức Hòa (Long An) hết sức lo lắng khi nước thải có màu hồng từ cống thoát nước của CCN tràn ra vườn, ngập vào sân nhà. Tình trạng này không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.
Chia sẻ
Lương tối thiểu vùng được tính theo địa bàn. Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, sẽ có nhiều thay đổi trong cách tính lương tối thiểu vùng ở những khu vực này. Một số tỉnh thành có thể phát sinh thêm địa bàn hưởng lương.
Chia sẻ
Tổng vốn đầu tư của 8 dự án mà Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum đồng ý cho 3 huyện khởi công mới, ước khoảng 42,5 tỷ đồng.
Chia sẻ
Khu đất đấu giá tại trục đường N1, xã Hạ Mỗ, huyện Đan Phượng, Hà Nội sau gần 1 năm kể từ phiên đấu giá gây sốc với tỷ lệ 1 chọi 15 đến nay vẫn bỏ hoang, thành nơi chăn bỏ, đổ rác.
Chia sẻ
Cục Đường sắt Việt Nam đề xuất Thủ tướng Chính phủ sớm ban hành quyết định về danh mục dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt.
Chia sẻ
Bà 79 tuổi nhập viện sau bị xương cá đâm thủng dạ dày, nguy hiểm tính mạng và cần cấp cứu kịp thời.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Cảnh Thắng 
