Nơi nào làm tốt công tác quy hoạch, nơi đó quá trình xây dựng nông thôn mới diễn ra bài bản, hiệu quả và bền vững hơn

Hoàn thiện tiêu chí quy hoạch nông thôn mới: Bước đi căn cơ

Dưới sự chỉ đạo của Thành ủy, UBND Thành phố, Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP.HCM đã phối hợp với UBND các địa phương rà soát, hoàn thiện tiêu chí số 01 về quy hoạch trong xây dựng nông thôn mới. Đến năm 2020, toàn bộ 56/56 xã trên địa bàn Thành phố (trước sáp nhập) đã đạt chuẩn tiêu chí quy hoạch.

Sau khi sáp nhập với tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), quy mô không gian nông thôn Thành phố được mở rộng đáng kể. Đến nay, đã có 134 xã được phê duyệt đồ án quy hoạch chung xây dựng nông thôn mới và quy định quản lý theo đồ án, bảo đảm 100% xã đạt tiêu chí số 01 về quy hoạch theo Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025, gắn với quá trình đô thị hóa vùng nông thôn.

Các đồ án quy hoạch xây dựng nông thôn mới tỷ lệ 1/5.000 và 1/2.000, cùng hệ thống quy hoạch chung, quy hoạch phân khu được phê duyệt đã tạo hành lang pháp lý quan trọng cho công tác quản lý đất đai, cấp phép xây dựng, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; đồng thời là cơ sở để các địa phương đầu tư hạ tầng, tổ chức lại sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn.

Tuy nhiên, thực tiễn triển khai quy hoạch xây dựng nông thôn mới cũng bộc lộ không ít tồn tại. Từ cuối năm 2020, Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP.HCM đã chỉ ra tình trạng chồng chéo giữa quy hoạch nông thôn mới với quy hoạch chung xây dựng, quy hoạch phân khu và quy hoạch sử dụng đất tại một số khu vực.

Bên cạnh đó, chức năng sử dụng đất trong đồ án quy hoạch nông thôn mới có nơi chưa đồng bộ với các đồ án quy hoạch cấp trên; công tác quản lý xây dựng ở khu vực nông thôn còn lúng túng, nhất là ngoài phạm vi các dự án đầu tư tập trung. Việc công bố quy hoạch, cắm mốc ngoài thực địa, lập quy hoạch điểm dân cư nông thôn và ban hành quy định quản lý xây dựng theo quy hoạch vẫn còn hạn chế.

Quy hoạch nông thôn mới trong không gian đô thị mở rộng

Từ góc nhìn chuyên môn, ông Nguyễn Đình Hưng - nguyên Phó Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc, nguyên thành viên Ban Chỉ đạo Thành ủy về Chương trình xây dựng nông thôn mới TP.HCM - cho rằng, trong bối cảnh tái cơ cấu nông nghiệp gắn với đô thị hóa, công tác quy hoạch và quản lý xây dựng nông thôn cần tập trung vào ba nhóm vấn đề lớn.

Thứ nhất, định hướng phát triển không gian nông thôn phải rõ ràng, trong đó khoanh vùng các khu chuyên canh nông nghiệp, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, hình thành mạng lưới điểm sản xuất - dịch vụ hỗ trợ nông nghiệp và hoàn chỉnh hệ thống hạ tầng khung liên kết sản xuất với khu dân cư.

Thứ hai, quản lý xây dựng nông thôn mới theo quy hoạch cần dựa trên hệ thống quy định quản lý đồng bộ: quy hoạch điểm dân cư nông thôn, quy chế quản lý kiến trúc, cập nhật linh hoạt theo điều kiện kinh tế - xã hội và đặc thù từng địa phương, bảo đảm tính khả thi khi triển khai.

Thứ ba, đối với khu vực nông thôn trong không gian đô thị, cần ưu tiên các giải pháp tiết kiệm đất, chỉnh trang khu dân cư hiện hữu, từng bước mở rộng và phát triển khu dân cư theo hướng đô thị hóa. Những khu vực chưa có dự án đô thị vẫn phát triển theo tiêu chí nông thôn mới nhưng phải phù hợp định hướng đô thị; khi có dự án đầu tư, sẽ chuyển tiếp sang tiêu chí đô thị một cách đồng bộ.

Thực tiễn cho thấy, quy hoạch xây dựng nông thôn mới không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà là công cụ quản lý phát triển, giúp hài hòa giữa sản xuất nông nghiệp, nâng cao đời sống người dân và quá trình đô thị hóa. Khi quy hoạch được làm tốt, quản lý nghiêm và cập nhật kịp thời, nông thôn không bị “đô thị hóa tự phát”, mà trở thành không gian sống chất lượng, hiện đại nhưng vẫn giữ được bản sắc.

Đó cũng là con đường để vùng nông thôn TP.HCM phát triển bền vững, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế - xã hội của Thành phố trong giai đoạn mới.

Tác giả Thái Quốc Dân - nguyên Phó Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới TP.HCM, người có nhiều năm gắn bó với công tác tham mưu, điều phối và triển khai các tiêu chí nông thôn mới trên địa bàn Thành phố. Trong quá trình công tác, ông được đánh giá là cán bộ am hiểu thực tiễn nông thôn đô thị đặc thù của TP.HCM, có nhiều đóng góp trong việc kết nối quy hoạch, hạ tầng và phát triển sản xuất, góp phần nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới theo hướng bền vững, gắn với đô thị hóa.

×