NSND Trần Hạnh – “ông già khắc khổ của màn ảnh Việt” qua đời

Người thân nghệ sĩ Trần Hạnh cho biết, kể từ khi nhận được danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (phong tặng năm 2019), nghệ sĩ rất muốn đi làm phim. Ông cũng được rất nhiều đạo diễn gọi điện mời tham gia phim.

Tuy nhiên, do tuổi cao, sức yếu, mắt kém, đi lại khó khăn… nên ông đành ở nhà. Cách đây một hôm (tức 3/3), ông rơi vào trạng thái hôn mê sâu rồi trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng. Do tiên lượng trước sức khỏe của ông nên con cháu đều có mặt lúc ông lâm chung.

Nghệ sĩ Trần Hạnh sinh năm 1929. Ông là một người rất yêu sân khấu, yêu những vở kịch. Thời trẻ, dù đã có gia đình nhưng ông vẫn không bỏ được những buổi "chơi" kịch cùng với ban kịch Thanh niên Hà Nội. Khi mọi người vào học khóa đầu tiên đào tạo diễn viên chính quy của trường Sân khấu thì ông đành phải rẽ ngang về Đoàn kịch Hà Nội bởi lý do duy nhất là phụ cấp ở đó cao hơn 10 đồng.

Ông đã có được những vai diễn xuất sắc trên sân khấu Nhà hát Kịch Hà Nội với nhiều giải vàng, bạc ở các liên hoan sân khấu toàn quốc. Thời hoàng kim của ông là cuối những năm 70, đầu 80 của thế kỷ trước, khi vào vai Nguyễn Trãi trong vở kịch thơ Lam Sơn tụ nghĩa. Vai diễn đã giúp ông đoạt Huy chương vàng Liên hoan Sân khấu Kịch nói toàn quốc.

Ngoài ra, ông còn đảm nhận vai chính trong vở Tiền tuyến gọi, Âm mưu và tình yêu, Hamlet... Trong tập sách "Người Hà Nội", nhà viết kịch Lưu Quang Vũ viết: "Bốn, năm người đóng vai Nguyễn Trãi, riêng Trần Hạnh có phong thái hào hoa của người Hà Nội"^.

Ông về hưu rời Nhà hát Kịch Hà Nội năm 1989. Khởi nghiệp bằng sân khấu kịch và đoạt giải thưởng trong một số Liên hoan sân khấu toàn quốc nhưng Trần Hạnh lại được công chúng biết đến nhiều qua các vai diễn trong phim truyền hình.

Vai đầu tiên của ông là vai nam chính cho phim Chiếc bình tiền kiếp của đạo diễn Nguyễn Hữu Phần. Sau đó là hàng loạt phim khác như: Tướng về hưu, Hãy tha thứ cho em, Cỏ lau, Người đàn bà thứ hai, Làng nổi... Vai diễn ông tâm đắc nhất là vai ông Cần trong phim Cuốn sổ ghi đời của đạo diễn Tất Bình.

Ở Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 11 năm 1996, ông đoạt giải Nam diễn viên xuất sắc nhất trong phim Nước mắt đàn bà. Tại Liên hoan Truyền hình toàn quốc năm 2010, ông được vinh danh ở hạng mục Giải thưởng Cống hiến cho vai diễn của ông trong phim Ngõ lỗ thủng, đạo diễn Quốc Trọng.

Những vai diễn của ông đã đi vào lòng công chúng với vẻ khổ hạnh, đáng thương, vai nông dân hiền lành, chất phác mặc dù ông là người Hà Nội gốc.

Nghệ sĩ Trần Hạnh từng tâm sự, cuộc đời thực của ông có khi còn buồn và khổ hơn phim. Gần chục năm, ông phải tự tay cơm nước, chợ búa, giặt giũ, chăm sóc cho người vợ bị liệt nửa người sau khi bị tai biến mạch máu não. Ông thân gà trống nuôi con, đi đâu làm gì thì đúng giờ cơm phải trở về nhà để lo cho gia đình.

Ông là một trong số những nghệ sĩ đầu tiên nhận danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú do Nhà nước trao tặng năm 1994. Sau hơn 20 năm, cho tới ngày 29/8/2019, ông chính thức được trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.