Quái vật, ma quỷ và thần thánh: Tại sao chúng ta lại tin?

Theo một số cuộc phỏng vấn với những người nghiên cứu lĩnh vực này, điều quan trọng là con người muốn tin, lý do rất đơn giản là họ không thể không tin.

Brian Cronk, giáo sư tâm lý học thuộc Đại học miền tây bang Missouri, cho biết: “Rất nhiều người chỉ đơn giản là muốn tin. Bộ não con người luôn luôn cố tìm hiểu căn nguyên xảy ra mọi chuyện, khi lý do chưa rõ ràng, họ có xu hướng bịa đặt ra những lời giải thích kỳ quái”.

Một câu hỏi có liên quan này sinh lúc này là: Liệu niềm tin vào những điều huyền bí có liên hệ với niềm tin tôn giáo hay không?

Câu trả lời cho câu hỏi trên mang nhiều sắc thái, nhưng các nghiên cứu lại đưa ra một kết luận khá thú vị: những người có tín ngưỡng lại không tin vào những điều huyền bí, mà họ đặt sự trung thành vào một vị thần; trong khi những người không theo tôn giáo nào lại có cơ hội tự do tin vào Bigfoot hay có thể tìm đến các ông đồng, bà đồng.

Giáo sư xã hội học Carson Mencken thuộc đại học Baylor cho biết: “Những người theo đạo Cơ đốc hay các giáo phái tin vào điều huyền bí, vân vân, tất cả họ đều có một điểm chung: định hướng tâm linh tới thế giới”.

Những câu chuyện phóng đại

Có ba người đàn ông kể rằng họ có dấu tích của Bigfoot trong một chiếc máy ướp lạnh. Câu chuyện của họ được đưa lên rất nhiều trang web ở mọi nơi từ những bằng chứng cuối cùng của sinh vật cho đến trường hợp thuyết phục để duy trì câu chuyện nhảm nhí tiếp tục lan xa, những chiếc máy đếm tiền dành cho các đồ trang sức có Bigfoot và cả các khác du lịch nữa. Tất cả ba người đàn ông có liên quan đều kiếm tiền từ chính niềm tin vào sự tồn tại của sinh vật Bigfoot. Ngay cả phương tiện truyền thông chính thống cũng thiết đãi buổi họp báo thứ 6 với phát hiện lý thú nói trên.

Phản ứng của công chúng cũng rất đa dạng, từ sự tò mò đầy hoài nghi đến niềm tin mù quáng.

Một độc giả đưa ra suy nghĩ về câu chuyện trên LiveScience nghi ngờ những lời khẳng định rằng: “Tôi tin nó có tồn tại, nhưng tôi không chắc chắn. Tôi nghĩ là chúng ta sẽ tìm ra nếu nó ở tít trên cao. Tuy nhiên, tôi biết nó có tồn tại”.

Một cuộc kiểm tra tìm hiểu Bigfoot không đem lại kết quả gì ngoài ADN của con người và thú có túi ôpôt – một sinh vật nhỏ giống mèo.

Tại Texas người ta phát hiện con chupacabra – con quái vật tồn tại trong các câu chuyện dân gian của người Mỹ Latin. Dù việc phát hiện ra nó gây chấn động mạnh nhưng vụ việc hoàn toàn có thể được làm sáng tỏ. Tên của con vật có nghĩa là “kẻ hút máu dê”.

Ellie Carter – thực tập sinh tuần tra tại văn phòng cảnh sát hạt DeWitt – đã nhìn thấy con vật rồi tất nhiên đã loan báo rộng rãi. “Chính là nó, nó nhìn chằm chằm vào chúng tôi. Tôi nghĩ nó là con chupacabra”. Sau khi xem một đoạn phim về con vật do phó phòng cảnh sát thực hiện, nhà sinh học Scott Henke thuộc Đại học A&M Texas nói rằng: “Chắc chắn nó là một con chó”, theo câu chuyện đăng trên trang web của Scientific American.

Trong khi đó, quận trưởng cảnh sát không hề có bất cứ hành động gì để chấn an các suy nghĩ quá khích, thậm chí ông còn để lộ sự vui sướng vì đang có một con quái vật trong tay mình. Quận trưởng cảnh sát Jode Zavesky nói: “Tôi yêu nó vì hạt DeWitt”, có lẽ ông ấy sẽ chỉ rùng mình nếu thả sổng ma cà rồng hay ma sói.

Với lời chứng thực như thế cũng như xu hướng tin của con người về bất cứ điều gì, rõ ràng là Bigfoot và chupacabra chỉ là hai thành viên trong số các nhân vật huyền bí cũng như những truyền thuyết hay ý tưởng đáng ngờ nhưng không bao giờ biến mất.

Trong một nghiên cứu năm 2006, các nhà nghiên cứu phát hiện ra một số lượng các sinh viên đại học cao đáng ngạc nhiên có tin vào tâm linh, phù thủy, khả năng ngoại cảm, và các ý kiến gây thắc mắc khác. 40% các sinh viên tin rằng nhà cũng có thể bị ma ám.

Tại sao con người hứng khởi muốn tin vào những bằng chứng mong manh, bịa đặt về các suy nghĩ, các sinh vật kỳ quái? Tại sao lĩnh vực dị thường, từ dự đoán tâm linh đến việc phát hiện ra UFO, lại hấp dẫn nhiều người đến thế?

Thượng đế chắc đã phát điên

Kể từ khi con người hoàn thiện, họ đã tin vào những gì siêu nhiên, từ thần thánh đến ma quỷ và bây giờ là bất cứ loại quái vật nào tồn tại giữa hai thái cực.

Christopher Bader – nhà xã hội học thuộc đại học Baylor kiêm cộng sự với Mencken – giải thích: “Trong khi rất khó để biết được chắc chắn thì xu hướng tin vào những điều kỳ quái lại tồn tại ngay từ thuở ban đầu. Cái thay đổi chính là nội dung của những câu chuyện kì lạ. Ví dụ như có rất ít người tin vào các nàng tiên và chú lùn ngày nay. Nhưng khi niềm tin vào các nàng tiên mờ đi thì những niềm tin khác, ví dụ như niềm tin vào UFO, lại nảy sinh và chiếm chỗ”.

Việc tìm hiểu tại sao con người lại đi theo hướng đó quả là một điều khó khăn.

Cronk – giáo sư tâm lý học – trả lời trong một cuộc phỏng vấn thư điện tử như sau: “Đây là đồ tạo tác do khao khát của bộ não chúng ta tạo ra để tìm ra nguyên nhân cũng như hệ quả. Khả năng dự đoán tương lai chính là cái khiến con người chúng ta trở nên ‘nhanh trí’ nhưng nó cũng mang lại hậu quả phụ như bệnh mê tín dị đoan và niềm tin vào những điều khác thường”.

Benjamin Radford – tác giả viết sách, điều tra viên về những điều dị thường kiêm biên tập quản lý tạp chí Skeptical Inquirer – cho biết: “Con người đầu tiên bắt đầu tin vào những điều siêu nhiên vì họ đang cố tìm hiểu những gì họ không giải thích được. Nó cũng có quá trình tương tự như thần thoại học: Khi con người không thể hiểu được tại sao mặt trời lại mọc và lặn mỗi ngày, họ đã nghĩ rằng có một chiếc xe ngựa đã kéo mặt trời qua thiên đàng”.

Theo Radford giải thích, trước khi có những lời giải đáp mang tính khoa học hiện đại cho giả thuyết về bệnh dịch, con người không thể hiểu được tại sao bệnh dịch có thể lây truyền từ người này sang người khác. “Họ không hiểu tại sao đứa trẻ bị chết non, hay tại sao hạn hán lại xảy ra, vì thế họ tin rằng những hiện tượng này có nguyên cớ siêu nhiên”.

“Tất cả mọi xã hội đều viện đến những điều siêu nhiên để giải thích mọi vấn đề trước khi họ có thể hiểu được cũng như kiểm soát được, đặc biệt là các sự kiện tốt hay xấu. Ở nhiều nơi, thậm chí đến cả ngày nay, người ta vẫn tin rằng thảm họa hay vận xui là do bị nguyền rủa hay do phù thủy gây ra”.

Điều này làm nảy sinh một câu hỏi lớn hơn: mặc dù khoa học đã giải đáp được nhiều câu hỏi trong vài thế kỉ qua, tại sao niềm tin vào những điều huyền bí vẫn tồn tại mãnh liệt như thế?

×