Tên phường cần gần gũi dễ nhớ, xứng tầm vóc lịch sử văn hoá

Hiện nay, tại TP.HCM với 21 quận, huyện và TP.Thủ Đức đang trình các phương án sáp nhập phường, xã, thị trấn (gọi chung là cấp xã) nhằm thực hiện chủ trương chung của Trung ương là bỏ cấp huyện, sắp xếp cấp xã. Các phương án đang được Sở Nội vụ tổng hợp, tiếp tục trao đổi với các địa phương để chỉnh sửa trước khi đi đến thống nhất trình lên UBND TP.HCM.

Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng, nguyên là nghiên cứu viên của Phân viện Văn hóa nghệ thuật tại TP.HCM. Ông có nhiều công trình nghiên cứu về phong tục tập quán, văn hóa dân gian Nam bộ, đặc biệt là văn hóa Sài Gòn và phụ cận. Ông cùng các cộng sự có những tác phẩm có giá trị văn hoá cao như: “Gia Định-Sài Gòn: Ký ức lịch sử-văn hóa”, “Gia Định-Sài Gòn: Hò, hát, lý, vè và diễn xướng lễ hội”.

Theo nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng, việc đặt tên phường phải có tính kế thừa lịch sử, có cảm giác gần gũi thân thuộc, phù hợp phong tục tập quán, gắn với những nét đẹp truyền thống lâu đời.

“Thật xúc động khi thấy những tên gọi của một thời xa xưa như: Chợ Quán, Cầu Ông Lãnh, Bến Thành,… nay trở lại với một vị thế mới, đáp ứng nhu cầu của thời đại, quá khứ hiện tại song hành, như một sợi dây gắn kết nguồn cội với tương lai", Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng chia sẻ.

Cũng theo Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng, việc đặt tên các phường, xã mới cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng sao cho tên mới có kế thừa lịch sử, phù hợp phong tục tập quán.

Ông nói: “Với tôi tên phường là những địa danh không nên là các con số vô cảm. Nếu đặt tên đánh số 1, 2, 3… thì những địa danh hay ho trên sẽ dần biến mất. Nhưng lựa chọn tên phải phù hợp với vị trí, tương xứng với vị thế và gắn với văn hoá của vùng đất và con người nơi đó. Chúng ta phải tôn trọng lịch sử, tên gọi vùng đất có từ thời mở mang, khai phá do cha ông đặt tên nên giữ lại”.

Theo ông Trảng, mỗi tên gọi đều mang dấu ấn, giá trị lịch sử rất quan trọng. Về mặt ngôn ngữ có rất nhiều giá trị văn hóa.

Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng cho rằng, Sài Gòn, Chợ Lớn là tên hai đô thị cũ, lâu đời gắn với TP.HCM. Trung tâm của đô thị Sài Gòn chủ yếu ở quận 1, quận 3 và cả quận 4,… Trong khi đó, Chợ Lớn là một khu vực đông Hoa kiều sinh sống nằm ven kênh Tàu Hủ trải dài trên địa bàn quận 5 và quận 6. Còn Gia Định là một tỉnh cũ của Việt Nam, có lịch sử hình thành và phát triển qua nhiều giai đoạn.

Phường Sài Gòn thành lập trên cơ sở sáp nhập một phần phường Nguyễn Thái Bình và toàn bộ phường Bến Nghé. Theo nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng, chưa phù hợp và tương xứng bởi cái tên Sài Gòn mang giá trị cao và ảnh hưởng rộng lớn hơn rất nhiều so với đơn vị hành chính nhỏ nhất là phường. Nếu dùng tên phường Bến Nghé sẽ phù hợp hơn.

Tương tự vậy, ông Trảng cho rằng, các phường Gia Định và Chợ Lớn cũng vậy. Các cấp thẩm quyền cần có cái nhìn bao quát hơn để có những tên phường gần gũi, thân quen, dễ nhớ, tiêu biểu, đã ăn sâu vào tiềm thức, tâm tư, tình cảm của người dân.

Liên quan đến việc đặt tên cho các phường mới, Sở Nội vụ TP.HCM cũng lưu ý các quận, huyện của thành phố tránh trùng tên nhau, cân nhắc chọn tên gắn với yếu tố lịch sử, truyền thống, văn hóa của địa phương và sử dụng các tên của xã, thị trấn hiện hữu trước khi sắp xếp... Các địa phương tổ chức lấy ý kiến nhân dân về tên nhân vật lịch sử để đặt cho phường mới.

×