Trồng trám trắng: Giá ngất ngưởng, quá lãi

Tôi ngạc nhiên khi ra chợ Phan Văn Trường (cạnh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội) và được biết giá quả trám trắng tới hơn 30.000 đồng/kg. Cách đây 5-7 năm, giá quả trám mới chỉ độ 7.000-8.000 đồng/kg, lúc cao mới lên tới 10.000 - 12.000 đồng/kg. Thời đó, chúng tôi tính trồng trám lấy quả là đã lãi quá rồi. Không ngờ tới nay, giá nó lên ngất ngưởng...

Trồng trám cho thu hoạch nhiều sản phẩm khác nhau.

Trám là cây lâm nghiệp quen thuộc ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Ở Tây Nguyên có một loại được gọi là cà na.

Thực ra, ta nên coi cây trám là một loại cây đa tác dụng. Gỗ trám trắng, nhẹ và mềm. Thớ của nó mịn nên rất được ưa chuộng. Trên thị trường, gỗ trám khá hiếm. Nhiều người muốn có gỗ trám mà không tìm được. Nhựa trám cũng rất giá trị. Nó chứa tới 60% là colophan và 20% là tinh dầu. Nhựa trám được dùng để chế ra xà phòng, nước hoa, sơn tổng hợp, các chất cách điện...

Thế còn quả trám - nó lại là một mặt hàng đang lên giá và rất được ưa chuộng. Người Trung Quốc rất thích các sản phẩm từ quả trám. Ở thành phố Tứ Xuyên có tới 35 nhà máy chế biến quả trám. Họ làm ra rất nhiều loại, mứt, ô mai, kẹo... từ quả trám. Họ cho biết, trám là loại quả giàu canxi dinh dưỡng nhất so với các loại quả khác. Vì vậy, cả thế giới mê quả trám.

Ta biết rằng khi để khô, vỏ quả trám sẽ co lại, nhăn nheo. Thế nhưng, bạn lại có cách xử lý khác. Họ đổ quả qua một cỗ máy. Máy đó sẽ cạo sạch lớp cu-tin bao bên ngoài quả. Vì vậy khi chế biến, quả trám vẫn căng mọng, nhẵn thín. Mứt của họ trông rất hấp dẫn và hàng của họ bán rất chạy trên khắp thế giới. Thế nhưng, đa phần quả trám của họ là mua ở Việt Nam. Họ sang ta và vét sạch. Họ vào cả Tây Nguyên để mua cà na...

Rõ ràng, đây là một tiềm năng sinh học mà chúng ta chưa chú ý phát huy.

Cây trám mọc rất tốt ở nhiều tỉnh vùng núi phía Bắc - nơi mà chúng ta xếp loại nghèo nhất nước. Nó ưa điều kiện nhiệt độ từ 21-250C và lượng mưa bình quân trên 1.500mm. Nó cần độ che phủ trên 50% và độ cao không quá 1.500m. Nó không chịu được úng nước và cần tầng canh tác dày hơn 50cm với lượng mùn còn khá. Ta có rất nhiều vùng có thể trồng trám.

Trám có thể trồng từ hạt nhưng rất lâu mới có quả. Mặt khác, tỷ lệ cây đực có khi tới 60%. Ta trồng nó tới 10 năm mà lại phải cây đực (không ra quả) thì thật là tiếc. Các chuyên gia lâm nghiệp của chúng ta đã thành công trong việc tạo ra cây trám ghép. Trám rất khó ghép vì nhựa nó rất nhiều nhưng họ lại thành công và đưa ra cây trám ghép làm giống. Trồng loại này chỉ 2-3 năm là ra bói. Từ năm thứ 5 là đã thu hoạch quả rất tốt.

Tôi đã tới thăm nhiều vườn trám ghép ở Lạng Sơn. Quả trĩu cành. Bà con rất phấn khởi. Có người đã trồng được 1.000 gốc trám ghép. Tuy mới nhưng mỗi cây cũng cho 10-15kg quả. Họ phấn khởi lắm! Hàng trăm triệu đồng thu dễ dàng. Khi cây 10-15 năm tuổi, mỗi cây cho vài tạ quả thì...

Thế mới biết, còn rất nhiều đối tượng có thể làm giàu ngay chính trên mảnh đất của bà con mình. Hãy để tâm, thế nào chúng ta cũng tìm được lối đi vững chắc.

Chúng tôi kho trám với cá và thịt ba chỉ- anh bạn nước ngoài ăn và khen: Đó là món ngon nhất mà lần đầu tiên anh thấy ở Việt Nam. Vậy dân ta sẽ cho cả thế giới thưởng thức món này...

Chuyên gia Nguyễn Lân Hùng