Vị Xuyên những ngày lửa rát - kỳ 3: “Chết hóa đá, thành bất tử”

Những anh hùng bất khuất

Để đương đầu với quân Trung Quốc trên những điểm cao tại mặt trận Vị Xuyên (Hà Giang), nhiều cán bộ, chiến sĩ đã nêu cao tinh thần bất tử. Chúng tôi gặp bất cứ ai là cựu binh Sư đoàn 356, họ đều nhớ như in tinh thần chiến đấu và chấp nhận hy sinh của đồng đội mình khi đối mặt với quân xâm lược. Trong đó có sự hy sinh của anh hùng Lê Trần Mãn (sinh năm 1961, dân tộc Kinh, quê ở xã Hoằng Phú, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa).

Anh Lê Trần Mãn nhập ngũ tháng 3.1979, khi hy sinh là thượng sĩ, y tá (Đại đội 7 bộ binh, Tiểu đoàn 5, Trung đoàn 153, Sư đoàn 356, Quân khu 2), chiến đấu ở mặt trận Vị Xuyên từ ngày 14 đến 18.1.1985.

 Anh Công Đức Cường (phải) - người gọi pháo bắn để giữ chốt ở điểm cao 685. Ảnh: Gia Tưởng

Ngày đó, địch bắn hàng nghìn quả đạn pháo vào điểm cao 685. Sau mỗi lần thất bại, chúng lại tăng quân và bắn phá dữ dội hơn, Đại đội 7 thương vong rất nhiều. Lê Trần Mãn kịp thời lên thay thế chỉ huy đơn vị, chiến đấu giành giật với địch từng đoạn giao thông hào. Có ngày anh và đồng đội đánh lui 7 đợt tấn công của chúng.

Ngày 24.12.1985, thấy đơn vị của Lê Trần Mãn còn ít người, quân địch càng tập trung hỏa lực, dồn quân rất đông mở 8 đợt tấn công lên chốt. Sau khi cùng 3 người khác diệt hơn 100 tên địch thì đạn gần hết, Lê Trần Mãn chỉ huy 3 chiến sĩ tập trung hỏa lực diệt địch tại đây và nhổ được cờ của chúng. Nhưng địch vẫn tấn công cấp tập lên trận địa, chiến sĩ thông tin hy sinh, Lê Trần Mãn tự vận hành máy điện đàm gọi về sở chỉ huy trung đoàn nói: “Xin mưa, xin mưa lên đỉnh E5”. Những người chỉ huy của trung đoàn phải nuốt nước mắt, hạ lệnh pháo bắn trùm lên trận địa.

Trận đó ta giữ được điểm cao E5 nhưng đồng đội và chiến sĩ quân y Lê Trần Mãn đã hy sinh, thân thể anh hòa vào đất đá. Lê Trần Mãn được tặng thưởng Huân chương Chiến công. Ngày 29.8.1985, liệt sĩ Lê Trần Mãn được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Lớp lớp những chiến sĩ Sư đoàn 356, giờ đây vẫn không quên lời thề bất hủ của anh hùng liệt sĩ Nguyễn Viết Ninh (quê Phú Thọ): “Sống bám đá, chết hóa đá, thành bất tử”. Cựu chiến binh Thái Khắc Ba (59 tuổi), nguyên đại đội trưởng Đại đội 5, kể lại: “Trước trận đánh cũng là những ngày giáp Tết Nguyên đán. Cánh lính trẻ ngồi kể cho nhau nghe về gia đình, về những lần đón tết ở quê, còn mường tượng ra không biết cái tết đầu tiên ở mặt trận thế nào. Tôi thấy trung đội trưởng Ninh lúi húi khắc gì đó lên báng súng, rồi lấy kem đánh răng bôi lên. Dòng chữ màu trắng đục “Sống bám đá, chết hóa đá, thành bất tử” nổi rõ lên. Chàng trai người Mường đó còn vỗ vỗ báng súng, tin tưởng: "Quân Trung Quốc dù đông nhưng đất của ta, ta quyết tâm giữ".

Trận đánh giữ vững điểm E5 của cao điểm 685 diễn ra trong thế giằng co ác liệt bắt đầu từ ngày 12.1.1985. Đến ngày 18.1.1985, cả đại đội chỉ còn chưa đầy 20 người chiến đấu với một tiểu đoàn quân Trung Quốc. 

Trung đội trưởng Nguyễn Viết Ninh bị thương đến ba lần. Hai lần đầu, anh bị thương vào tay trái rồi vào bụng nhưng vẫn không rời trận địa, đi thu nhặt súng, đạn và động viên, cổ vũ mọi người đánh tiếp.

Những người lính tuổi 18, 20 tham gia mặt trận Vị Xuyên, Hà Giang. (Ảnh tư liệu)

Sáng ngày 18.1.1985, quân Trung Quốc dùng nhiều loại pháo bắn ác liệt và cho bộ binh đông gấp nhiều lần mở đợt tiến công mới. Lần này, anh Ninh bị thương ở chân nhưng vẫn chỉ huy đồng đội chiến đấu, đánh lui nhiều đợt quân. Đại đội trưởng Thái Khắc Ba sốt ruột, bảo lên cáng cứu thương để anh em đưa về sau nhưng anh Ninh không chịu. Đến cuối ngày, anh Ninh bị thương vào đầu rồi hy sinh. Trận đó, ta giữ vững được điểm E5 thuộc cao điểm 685.

Ngày 29.8.1985, liệt sĩ Nguyễn Viết Ninh được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Sau 30 năm nằm lại cùng đồng đội tại nghĩa trang liệt sĩ Vị Xuyên (Hà Giang), hài cốt anh được gia đình đưa về an táng tại quê nhà, xã Minh Hòa, huyện Yên Lập, Phú Thọ.

Gặp người gọi pháo… bắn mình

Trong quá trình chiến đấu tại mặt trận Vị Xuyên, rất nhiều lần những người lính ở đây phải gọi pháo bắn trùm lên trận địa để giữ chốt, phần lớn họ đều hy sinh, chỉ có một người duy nhất bị thương và còn sống đó là chiến sĩ Công Đức Cường. Hiện nay anh Cường 52 tuổi, thương binh 4/4, sống tại Phú Thượng (Tây Hồ, Hà Nội).

Anh Cường vẫn nhớ như in lần lên chốt, đó là gần tết năm 1985. Hồi đó, anh Cường là lính thông tin, đi phối thuộc với đơn vị khác gồm 12 người lên thay giữ chốt điểm cao 685. Nhóm lính mới lên đã bị quân Trung Quốc tấn công dữ dội. Sau hơn 2 ngày đánh trảc, đồng đội hy sinh hết mà địch vẫn ùn ùn tấn công lên. Lúc đó, anh Cường nghĩ, mình bỏ chạy thì điểm chốt này sẽ mất. Vì vậy anh đã ôm máy điện đàm hữu tuyến, quan sát, cứ địch bò lên đến đâu, anh gọi pháo binh của ta bắn vào tọa độ đó. Đang đà tấn công hòng chiếm chốt của ta, quân Trung Quốc bị pháo binh ta chặn đứng và thương vong như ngả rạ, chúng cũng điên cuồng bắn pháo lên trận địa.

Anh Cường nhớ lại: “Không thể đếm được có bao nhiêu quả pháo, tôi chỉ thấy tai mình ù đặc, rồi ngất đi. Khi tỉnh dậy thấy mình vẫn ở trong hang và bị thương ở đầu, tôi vẫn nằm im ôm khẩu AK và mấy trái lựu đạn. Lúc đó không biết ngày đêm là gì, chỉ khi nghe tiếng gọi “Cường ơi” của đồng đội lên tiếp ứng tôi mới biết mình còn sống”. Hôm đó là ngày 28 Tết.

Trở lại với đời thường, anh Cường đã lấy cô thôn nữ cùng làng, sinh 2 con và mua  chiếc xe 3 gác để chở thuê, kiếm sống qua ngày. Cho dù cuộc sống có khó khăn nhưng năm nào anh và những người đồng đội xưa cũng trở lại Hà Giang để thăm lại chiến trường, tri ân những người đã ngã xuống.