An ninh lương thực - một cuộc chiến khác ở Ukraine

Hơn một tuần trước, gia đình Pavlovych được biết con trai 25 tuổi của họ, Roman, đã thiệt mạng gần thành phố Mariupol trong khi đang làm nhiệm vụ. Hôm 28/3, người cha, cũng có tên là Roman, quyết định sẽ tham gia lực lượng quân đội.

"Những người giỏi nhất đang ở trên tiền tuyến. Bọn họ đang chết dần", người mẹ Maria nói. Thấm nước mắt, bà ngồi trong phòng ngủ con trai mình trong ngôi nhà bằng gạch ấm áp của họ, những tấm huy chương và ảnh của chàng trai treo trước mặt bà.

Gia đình Pavlovych biết rằng còn một chiến tuyến thứ hai ở miền tây Ukraine, cách xa chiến sự Nga - Ukraine. Đó là một cuộc chiến khó khăn cho những người nông dân không chỉ để nuôi sống đất nước của họ mà còn cả thế giới.

Ukraine và Nga chiếm một phần ba tổng lượng xuất khẩu lúa mì và lúa mạch toàn cầu, chiến sự khiến hàng triệu người trên khắp Bắc Phi, Trung Đông và các khu vực châu Á phải đối mặt với nguy cơ mất khả năng tiếp cận nguồn cung cấp lương thực giá cả phải chăng. Bên cạnh đó, nó cũng làm dấy lên nỗi lo về tình trạng thiếu lương thực và bất ổn chính trị ở các nước phụ thuộc vào lúa mì của Ukraine, bao gồm Indonesia, Ai Cập, Yemen và Lebanon.

Cơ sở hạ tầng - từ bến cảng, đường sá đến trang thiết bị nông nghiệp - bị tắc nghẽn và hư hỏng, đồng nghĩa với việc nguồn cung cấp nhiên liệu thiết yếu bị hạn chế và các tuyến đường xuất khẩu hầu như không thể tiếp cận. Các nhà sản xuất phân bón bị tê liệt do giao tranh gần đó, và mùa đông kéo dài có thể ảnh hưởng đến sản lượng vụ xuân.

"Làm sao chúng tôi có thể gieo hạt dưới đòn của pháo binh Nga? Làm sao chúng tôi có thể gieo được khi họ cố tình gài mìn, phá hoại các cơ sở sản xuất?" Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết trong một bài phát biểu gần đây. "Chúng tôi không biết chúng tôi sẽ thu hoạch được những gì và liệu chúng tôi có thể xuất khẩu hay không".

Một sân bay không xa nhà Pavlovych đã bị đánh bom trong những ngày đầu của chiến sự.

Tuần trước, đội lực lượng đã phải nỗ lực xử lý bom mìn an toàn bên cạnh ngôi mộ rải đầy hoa của cậu thanh niên Roman.

Tuy nhiên, mọi người không có thời gian để buồn. Ông Ivan Kilgan, người đứng đầu hiệp hội nông nghiệp khu vực, cho biết khu vực tây bắc Lviv gần biên giới với Ba Lan, cách xa trung tâm của nơi được gọi là vựa bánh mì Ukraine ở phía nam, đang được yêu cầu trồng trên càng nhiều cánh đồng càng tốt.

Mặc dù vậy, sản lượng chắc chắn sẽ không thể đạt đến mức trước chiến tranh.

"Chúng tôi đang kỳ vọng sản xuất hơn 50 triệu tấn ngũ cốc. Trước đây, chúng tôi từng sản xuất hơn 80 triệu tấn", ông Kilgan nói.

Đứng trong một kho chứa hơn 1.000 tấn lúa mì và đậu nành, Kilgan cho biết sẽ gửi hàng tấn bột mì để nuôi quân đội Ukraine. Ông dự kiến sẽ trồng thêm 2.000 ha trong năm nay, tăng từ 1.200 ha.

Tuy nhiên, ông thiếu phân bón. Để sản xuất thêm số lượng mà ông dự định, ông cần gấp đôi số 300 tấn phân bón mà mình có.

Kilgan nói: "Nếu thế giới muốn có bánh mì của Ukraine, họ cần phải hỗ trợ". 

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi thế giới ngăn chặn "cơn bão đói" do sự gián đoạn nguồn cung đối với ngũ cốc Ukraine.

Megan Konar, phó giáo sư tại Đại học Illinois ở Urbana-Champaign, nói: "Lúa mì vụ đông là vụ lúa mì lớn nhất ở Ukraine và Nga, được trồng vào mùa thu năm ngoái và sẽ được thu hoạch vào đầu mùa hè này. Vụ mùa này sẽ bị ảnh hưởng nếu mọi người không có mặt trên đồng ruộng để thu hoạch".

Bà cho biết thêm rằng ngô được trồng vào mùa xuân cũng sẽ bị ảnh hưởng nếu giao tranh cản trở những người nông dân.

Lo ngại về việc nuôi sống người dân của mình, chính phủ Ukraine đã hạn chế xuất khẩu yến mạch, hạt kê, kiều mạch, đường, muối, lúa mạch đen, gia súc và thịt. Theo giấy phép cụ thể, lúa mì, ngô, thịt gà và trứng, dầu hướng dương có thể được vận chuyển đi.

Thứ trưởng Bộ chính sách nông nghiệp và lương thực Taras Vysotsky chia sẻ với truyền thông địa phương là Ukraine có đủ lương thực dự trữ.

Ông cho biết Ukraine tiêu thụ 8 triệu tấn lúa mì mỗi năm và đang có trong tay khoảng 6 triệu tấn. Nước này cũng có nguồn cung cấp ngô trong khoảng 2 năm, nguồn cung cấp dầu hướng dương trong 5 năm và lượng đường đủ cho 1 năm rưỡi.

Bên cạnh đó, người Ukraine có nhiều lo lắng trước mắt hơn là việc thu hoạch, trong bối cảnh đất nước đang xung đột với Nga.

Theo Bogdan Yusviak, người đứng đầu hội đồng lãnh thổ địa phương, ước tính có khoảng 500 cư dân đã tham gia chiến sự trong tổng số 14.500 người ở vùng Lviv này.

Trong làng của mình, Pavlovych là người chết đầu tiên.

Cha mẹ anh ấy không biết nó đã xảy ra như thế nào. Dấu hiệu đầu tiên cho thấy có điều gì đó đã xảy ra là việc đồ đạc của con trai họ được gửi về qua đường bưu điện. Ba mươi phút sau, có người gọi để thông báo về cái chết của anh, mẹ anh ấy nói.

Bố mẹ anh cho biết Roman yêu công việc làm nông. Thậm chí trước đó, anh còn tư vấn cho bố mẹ xem có nên trồng khoai tây trong năm nay không. 

Bây giờ, những cánh đồng đó trống rỗng. "Chúng tôi không có thời gian", cha anh nói, hai tay chắp lại trước mặt.

Đứng bên ngoài gần cổng nhà, mẹ anh nhìn lên hàng cây xanh tốt gần đó. Maria Pavlovych nói: "Những cái cây đó đã lớn lên cùng nó".