Cái kết từ việc bắt tay giữa “gian thương và quan tham” trong những vụ án hàng giả, phiếu kiểm nghiệm giả

Nghị định 15/2018 quy định một số điều của Luật An toàn thực phẩm nêu, các sản phẩm muốn được bán ra thị trường cần có Bản công bố sản phẩm cùng Phiếu kiểm nghiệm an toàn thực phẩm và nếu là sản phẩm dinh dưỡng y học, bảo vệ sức khỏe phải có thêm Giấy xác nhận nội dung quảng cáo.

Tuy nhiên trong hàng loạt vụ án liên quan an toàn thực phẩm được cơ quan điều tra làm rõ vừa qua có thể thấy, cả 3 loại giấy tờ trên đều từng có thể mua được bằng tiền. Việc này thể hiện sự bắt tay giữa “gian thương và tham quan”, từ khâu sản xuất đến khâu kiểm định và cấp giấy phép.

Trong đó, Bản công bố sản phẩm và Giấy xác nhận nội dung quảng cáo thuộc thẩm quyền của Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, nơi điều tra xác định các cựu Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong, Trần Việt Nga đã chỉ đạo cấp dưới “hành” doanh nghiệp, “ngâm” hồ sơ để buộc họ chi tiền hối lộ, tổng số khoảng 109 tỷ đồng.

Còn Phiếu kiểm nghiệm an toàn thực phẩm sẽ do các công ty tư nhân được cơ quan Nhà nước ủy quyền cho kiểm tra, xét nghiệm cấp. Lợi dụng việc này, các Công ty TSL và Công ty Avatek đã bán hàng trăm nghìn phiếu giả, thu lợi bất chính gần 200 tỷ đồng.

Để được quyền kiểm nghiệm, TSL và Avatek còn chi hàng tỷ đồng, “thuê” cả cán bộ Văn phòng Chính phủ đi tiếp khách, quan hệ, tặng quà giúp. Hậu quả xảy ra là hàng triệu sản phẩm thực phẩm giả, không đạt tiêu chuẩn từng được bán hợp pháp ra thị trường.

Như việc Công ty Avatek cấp phiếu kiểm nghiệm giả cho sản phẩm kẹo Kera của Quang Linh Vlog và Thùy Tiên giúp nhóm này chỉ trong 4 tháng đã bán gần 130.000 hộp kẹo, thu về hơn 17 tỷ đồng. Cả Phạm Quang Linh và Nguyễn Thúc Thùy Tiên cùng đồng phạm đã bị TAND TP.HCM phạt tù về tội “Lừa dối khách hàng”.

Cũng là Avakek, doanh nghiệp này còn bán phiếu kiểm nghiệm giả cho sản phẩm sữa Hiup của nhóm Hoàng Quang Thịnh, ông chủ Z Holding. Cơ quan điều tra Bộ Công an vừa đề nghị truy tố 18 bị can trong vụ án tại Z Holding về các tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm” và “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.

Điều tra cáo buộc, nhóm doanh nghiệp, hộ kinh doanh của Z Holding đã sản xuất, buôn bán hơn 4 triệu lon/hộp/gói của 26 loại hàng hóa là thực phẩm giả với doanh thu lên tới hơn 2.436 tỷ đồng.

Còn ở Công ty TSL và Công ty Avatek, cơ quan điều tra cáo buộc 100 bị can có hành vi “Giả mạo trong công tác”, “Đưa hối lộ” và “Lợi dụng ảnh hưởng với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”.

Trong kết luận điều tra 3 vụ án tại Cục An toàn thực phẩm, Công ty Z Holding và Công ty Avatek, cơ quan điều tra đều cho rằng hành vi phạm tội không chỉ đến từ lỗi chủ quan của các cá nhân mà còn có nguyên nhân từ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.

Như trong kết luận điều tra vụ án tại Cục An toàn thực phẩm, phía công an đề nghị sửa đổi Nghị định 15/2018 theo hướng làm rõ các trường hợp bắt buộc từ chối hồ sơ, tránh tình trạng yêu cầu bổ sung hồ sơ nhiều lần không có căn cứ; quy định rõ về thời gian yêu cầu bổ sung hồ sơ nhằm kiểm soát trách nhiệm cá nhân của cán bộ tiếp nhận hồ sơ.

Ngoài ra, cần bổ sung hướng dẫn thống nhất về chỉ tiêu bắt buộc kiểm nghiệm với sản phẩm thuộc diện phải đăng ký bản công bố, tránh tình trạng cán bộ tùy nghi yêu cầu bổ sung các chỉ tiêu không cần thiết.

Còn tại kết luận điều tra vụ sữa giả của nhóm Z Holding, công an cho rằng Nghị định 15/2018 thiếu cơ chế sàng lọc, phó mặc cho doanh nghiệp và chỉ hậu kiểm ngẫu nhiên dẫn tới doanh nghiệp dùng nguyên liệu rẻ tiền, thậm chí gây độc hại để thu lợi rồi dẫn tới tình trạng “đăng ký cho có”; chất lượng sản phẩm không đảm bảo vẫn được lưu hành trên thị trường.

Vẫn theo phía điều tra, hiện nay chưa có “khung pháp lý riêng” với thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung. Do vậy, mặt hàng này chưa được đưa vào nhóm có nguy cơ với sức khỏe để quản lý; sản phẩm được đăng ký như thuốc nhưng chỉ đăng ký dạng thực phẩm để né kiểm nghiệm lâm sàng; gắn mác “hỗ trợ chữa bệnh” nhưng không chịu sự quản lý như dược phẩm.

Với vụ án tại Công ty TSL và Avatek, cơ quan điều tra cho rằng cần bổ sung quy định của pháp luật về quy trình lấy – gửi mẫu trong kiểm nghiệm; nghiêm cấm chỉ lập biên bản lấy mẫu trên giấy mà không có mẫu đi kèm. Ngoài ra, cần bổ sung tội danh với hành vi vi phạm trong lĩnh vực kiểm nghiệm để tạo hành lang pháp lý xử phạt nghiêm các đối tượng vi phạm…

×