Bình luận
0
Kim sách Đế hệ thi là một cuốn sách vô cùng độc đáo, có một không hai của Việt Nam. Với khối lượng “khủng” lên tới hơn 4kg vàng ròng, cuốn kim sách này đã trở thành tâm điểm khiến nhiều người muốn chiêm ngưỡng và tìm hiểu về nguồn gốc của nó.
Kim sách Đế hệ thi đã được công nhận là bảo vật quốc gia Việt Nam.
Dưới thời Minh Mạng, có một quyển sách mang nội dung đặc biệt. Đó là dịp nhà vua làm bài thơ "Đế hệ thi" và 10 bài "Phiên hệ thi" theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt để đặt chữ lót sẵn cho 20 thế hệ con cháu thuộc dòng chính của mình và thuộc 10 dòng phụ (phiên hệ) của 10 anh em trai của nhà vua.
Kim sách Đế hệ thi dài 23,2cm, rộng 13,7cm, dày 1,6cm và nặng 4,2 kg làm bằng vàng ròng (khối lượng tương đương với hơn 100 lượng vàng hiện nay); gáy đóng 4 khuyên tròn. Kim sách được làm theo khổ chữ nhật đứng, gồm có 13 tờ; bìa trước và sau chạm hình rồng 5 móng, vân mây tượng trưng cho vương quyền, 11 tờ ruột khắc sách văn.
Kim sách Đế hệ thi. (Nguồn: baotanglichsu.vn)
Ngoài giá trị quý hiếm với số lượng vàng "khủng" để tạo tác thì Kim sách Đế hệ thi còn mang giá trị lớn về văn hóa, lịch sử.
Kim sách có chạm khắc bài thơ "Đế hệ thi" được vua Minh Mạng dùng để đặt tên đệm cho 11 đời vua nhà Nguyễn, từ Thiệu Trị tới Bảo Đại. Ngoài Kim sách Đế hệ thi, triều Nguyễn cũng có nhiều bộ Kim sách khác mang giá trị lớn, hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng lịch sử Quốc gia.
Phần lớn kim sách, bao gồm cả của các phi tần, hoàng thái hậu, thái hoàng thái hậu, có số tờ lẻ từ 5, 7 đến 9 tờ; duy chỉ có một số sách của các hoàng hậu có số tờ chẵn, trong đó các hoàng hậu thời chúa Nguyễn được 4 tờ, còn các hoàng hậu đương triều được 6 tờ. Sách của các hoàng đế thường là 9 tờ vàng, có kích thước lớn nhất và cũng nặng nhất.
Kim sách Đế hệ thi là trường hợp đặc biệt, dùng tới 13 tờ vàng.
Nội dung bài thơ "Đế hệ thi" được khắc lên Kim sách. (Nguồn: Báo Đảng Cộng Sản)
Theo "Đại Nam thực lục", năm 1816, hoàng đế Gia Long lập hoàng thái tử Nguyễn Phúc Đảm (tức hoàng đế kế vị Minh Mệnh), ban cho kim sách, kim bảo. Sách dùng 5 tờ vàng, dài 5 tấc 6 phân 6 li, ngang 2 tấc 2 phân 4 ly, mỗi tờ dày 2 ly; ấn đúc bằng vàng, núm bằng con rồng ngồi, vuông 2 tấc 4 phân 3 ly, dày 3 phân 2 ly, khắc bốn chữ triện "Hoàng Thái tử bảo".
Còn các hoàng thân, hoàng tử, hoàng tôn khi được phong tước công hầu thì dùng sách bạc mạ vàng 5 tờ, dài 5 tấc 4 phân, ngang 3 tấc 2 phân 4 ly, mỗi tờ dầy 2 ly. Ấn cũng bằng bạc mạ vàng, vuông 2 tấc 3 phân 4 ly, dầy 2 phân 7 ly, núm đều làm hình con cù (một loại rồng không sừng, không râu, không bờm)(1)
Vua Minh Mạng dùng bài thơ "Đế hệ thi" để đặt tên cho các thế hệ con cháu nối tiếp bậc đế vương. (Nguồn: Bảo tàng Hà Tĩnh)
Vua Minh Mạng (1791 - 1840) là vị vua thứ hai của triều đại nhà Nguyễn. Ông là một người văn võ tinh thông, chính ông đã cho xây dựng và kiến thiết kinh đô Huế tráng lệ mà ngày nay đã được tổ chức UNESCO công nhận là di sản văn hoá thế giới.
Là một vị vua đa tài và có tầm nhìn xa nên ông rất quan ngại về họa tranh chấp quyền lực trong hoàng tộc. Ông đã sớm nghĩ ra phép đặt tên đôi cho dòng đế (vua) và dòng thân (anh em). Minh Mạng dựa theo thuyết Chính danh của Khổng Mạnh, ông sai Khê đình hầu Đinh Hồng Phiên (Đinh Nguyễn Phiên) làm ra 2 bộ thơ "Đế hệ thi" và "Phiên hệ thi" để đặt tên cho con cháu và các anh em hoàng tộc.
"Đế hệ thi" được làm theo thể tứ tuyệt, có 20 chữ với ý nghĩa tốt lành và uyên bác, dùng làm từ đứng trước cho 20 đời nối tiếp sau kể từ đời vua Minh Mệnh nguyên văn như sau:
Miên, Hồng, Ưng, Bửu, Vĩnh
Bảo, Quý, Định, Long Trường
Hiền, Năng, Kham, Kế, Thuật
Thế, Thoại, Quốc, Gia, Xương(2)
Trong bài thơ, chữ nào cũng mang ý nghĩa tốt lành, như Miên là trường cửu phúc duyên, Vĩnh là trường khí anh hùng.
Luật sư, nhà văn Phạm Khắc Hòe từng nhận định: "Sáng tạo ra phép đặt tên đôi như vậy, vua Minh Mạng còn tin rằng sẽ đảm bảo chiếc ngai vàng cho con cháu trực hệ của mình ít nhất cũng được 20 đời, tức là khoảng 500 năm".
Một trang trong "Thánh chế mạng danh kim sách" có khắc bài Đế hệ thi. (Nguồn: Bảo tàng lịch sử quốc gia Việt Nam)
Theo phép này, tất cả con trai của vua Minh Mệnh đều phải có từ đứng trước làMiên, sau là tên do Hoàng gia đặt; con trai của thế hệ Miên đều phải có tên bắt đầu bằng Hồng(Hường), sau là tên do Hoàng gia đặt; con trai của thế hệHồng lại lấy từ đứng trước làƯng, sau là tên do Hoàng gia đặt... cứ thế đến hết 20 chữ của bài thơĐế hệ.
Với Đế hệ thi, vua Minh Mệnh mong muốn thế hệ sau truyền nối ngôi vua tới 20 đời, được 500 năm. Tuy nhiên, cuối cùng thì chính thức dừng lại ở chữVĩnh, tức thế hệ thứ 5, đời vua thứ 13 triều Nguyễn.
Tháng 8/1945, vua Bảo Đại thoái vị và đã chuyển giao toàn bộ bảo vật hoàng cung cho chính phủ lâm thời. Số bảo vật này khoảng gần 3.000 món, được chuyển ra Hà Nội. Sau hơn nửa thế kỷ nằm im trong kho bảo quản, đến năm 2007 thì số bảo vật này được chuyển về Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam.
Lúc này, nhiều người mới biết trong số hiện vật quý giá đó có 94 kim sách, trong đó có báu vật đặc biệt - Thánh chế mạng danh kim sách, do vua Minh Mạng ban hành vào năm 1823.
Báu vật "Thánh chế mạng danh kim sách" do vua Minh Mạng ban hành vào năm 1823. (Nguồn: Cục di sản văn hóa Việt Nam)
Có thể nói Kim sách Đế hệ thi có giá trị vô cùng đặc biệt trong tổng số 94 kim sách triều Nguyễn đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia. Kim sách này biểu trưng cho quyền lực của triều đình nhà Nguyễn, đồng thời còn là nguồn sử liệu quan trọng về lịch sử và văn hóa, gắn liền với vương triều Nguyễn và lịch sử, văn hóa dân tộc Việt Nam ở cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX.
Nội dung kim sách không chỉ phản ánh về nội bộ hoàng tộc nhà Nguyễn mà còn thể hiện rõ ý thức hệ tư tưởng trong đường lối trị nước của triều Nguyễn, cũng như giáo dục sâu sắc ý thức tông tộc, ý thức duy trì, củng cố dòng họ của mình. Không chỉ vậy Kim sách Đế hệ thi còn là bảo vật quốc gia vô giá, là tài sản tri thức đặc sắc của dân tộc Việt – một cuốn tài liệu sử bằng vàng ròng vô giá.
Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế khẳng định: "Từ trước đến nay, hậu thế chỉ biết đến những tư liệu bằng giấy, lụa còn sách bằng vàng, bạc rất quý hiếm. Các cuốn kim sách, kim ấn là dấu ấn lịch sử, văn hóa, cũng là nguồn sử liệu tương đối tin cậy, phần nào cho hậu thế biết được cuộc sống gia đình vua chúa xưa kia và biến động của một vương triều".
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, mong ước của vua Minh Mạng không thể nào thực hiện được. Ngôi vị đế vương chỉ truyền được tới đời vua thứ 13 là Bảo Đại tức chữ "Vĩnh" – chữ thứ 5 trong Đế hệ thi, chấm dứt triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam.
(1) Đại Nam thực lục là bộ biên niên sử Việt Nam viết về triều đại các chúa Nguyễn và các vua nhà Nguyễn. Đại Nam thực lục gồm 584 quyển, viết bằng chữ Hán thể văn ngôn và ghi chép các sự kiện lịch sử tới năm 1925 (không bao gồm vua Bảo Đại).
(2) Theo tài liệu của Cục di sản văn hóa
45 lời chúc Giáng sinh hay và ý nghĩa nhất là món quà ấm áp, chân thành, ngọt ngào mà bạn muốn gửi đến bố mẹ, người yêu, bạn bè thân thiết.
Chia sẻ
Tôi vừa đau đớn vừa cảm thấy mình thật thất bại.
Chia sẻ
Tháng Giêng năm Gia Khánh thứ 4, Thái thượng Hoàng Càn Long Đế qua đời, Vương Hoài Tổ dâng tấu vạch tội Hòa Thân. Gia Khánh Đế lập tức ra chiếu lệnh cách chức Hòa Thân, giam vào ngục, xử tử hình.
Chia sẻ
Theo lịch sử, Tần Mục công là người đã đưa nước Tần từ vị trí một chư hầu xa xôi hẻo lánh ở phía Tây bắc Trung Quốc vươn lên địa vị bá chủ thời Xuân Thu. Và tất nhiên, thành công này không thể không nhắc tới “quân sư” đại tài Bách Lý Hề.
Chia sẻ
NATO khẳng định khối lượng vũ khí viện trợ cho Ukraine không hề suy giảm, bất chấp những thay đổi trong chính sách của Mỹ sau khi ông Donald Trump trở lại cầm quyền, theo UATV English.
Chia sẻ
HLV Đoàn Minh Hải hiện đang được coi là một trong những ứng cử viên sáng giá có thể dẫn dắt ĐT nữ Việt Nam khi HLV Mai Đức Chung nhiều khả năng rời "ghế nóng".
Chia sẻ
Á khôi 2 Hoa khôi Duyên dáng Áo dài Việt Nam 2025 Đinh Thị Phương Anh sở hữu nhan sắc ngọt ngào, duyên dáng
Chia sẻ
Ngày 23/12, tại trụ sở UBND xã Mường É, tỉnh Sơn La, Báo Nông thôn Ngày nay/Điện tử Dân Việt phối hợp với Công ty Ty DVL Ventures – Hà Vy và các nhà hảo tâm tổ chức chương trình “Chợ yêu thương vùng cao Mường É”. Tham dự chương trình có lãnh đạo xã Mường É, đại diện các trường học trên địa bàn cùng đông đảo bà con các dân tộc trong xã.
Chia sẻ
Ngày 11/12/2025 tại Hà Tĩnh - Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE:SSB) đã trao tặng 670.984 cây keo giống cho các hộ dân tại xã Kỳ Hoa, tỉnh Hà Tĩnh nhằm phục hồi hệ sinh thái rừng bị tàn phá nghiêm trọng bởi cơn bão Bualoi, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương. Qua đó nâng tổng số cây Ngân hàng trao tặng và trồng vượt 1 triệu cây xanh trên khắp cả nước nhằm phủ xanh đất trống, đồi núi trọc.
Chia sẻ
Mùa lễ hội cuối năm mang đến không khí rộn ràng của mua sắm, gặp gỡ và những chuyến đi nối tiếp nhau. Đây cũng là lúc những người tiêu dùng thông thái lên kế hoạch để chi tiêu hợp lý và “tận dụng” tối đa các ưu đãi từ các ngân hàng hay các thương hiệu, cho trải nghiệm mua sắm trong giai đoạn cao điểm thêm trọn vẹn.
Chia sẻ
Theo các nguồn tin, mâu thuẫn giữa Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Đặc phái viên Steve Witkoff đang ngày càng sâu sắc, khi hai bên bất đồng gay gắt về cách thức chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine, theo Intellinews.
Chia sẻ
Lãnh đạo LĐBĐ Malaysia xác nhận "đầu hàng" trước FIFA; HLV Thawatchai quyết “sửa sai” ở giải U23 châu Á; Ronaldo lọt Top 5 cầu thủ có thể gây thất vọng ở World Cup 2026; Disasi sắp chia tay Chelsea; Bruno Fernandes đi ăn tối cùng gia đình.
Chia sẻ
SEA Games 33 đã chính thức khép lại, đánh dấu một kỳ đại hội nhiều cảm xúc và dấu ấn đáng nhớ của thể thao Việt Nam. Những tài năng thể thao đang được Quỹ Phát triển Tài năng Việt tài trợ học bổng Đại học đã thi đấu đầy nỗ lực và giành được những tấm huy chương giá trị.
Chia sẻ
“Khu vực kinh tế tư nhân không chỉ dừng ở mong muốn tham gia, mà đã bắt đầu chuyển động thực chất, tìm kiếm đối tác, chuẩn bị nguồn lực để bước vào đảm nhận những dự án mang tầm quốc gia”, TS Nguyễn Minh Phong nhận định.
Chia sẻ
Nhiều ngôi sao hàng đầu trong showbiz Việt bị bắt giam trong năm qua như Nguyễn Thúc Thùy Tiên, Trương Ngọc Ánh, Công Trí...
Chia sẻ
Sư thầy chủ trì hôn lễ đã hé lộ hành động xúc động khi Shin Min Ah từng đội gạo lên núi cầu nguyện cho Kim Woo Bin vượt qua bạo bệnh khiến quan khách rơi nước mắt.
Chia sẻ
Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau đầu, chóng mặt, yếu tứ chi, tăng phản xạ gân xương và phân ly cảm giác, không tự sinh hoạt được, ăn qua sonde dạ dày.
Chia sẻ
Với việc chơi xuất sắc tại SEA Games 33, góp công lớn giúp U22 Việt Nam giành HCV, tiền đạo Nguyễn Đình Bắc đã vinh dự nhận được bằng khen từ Bộ trưởng Bộ Công an.
Chia sẻ
Tại kỳ họp thứ 35, HĐND tỉnh Hưng Yên đã thực hiện quy trình cho thôi làm nhiệm vụ đại biểu HĐND tỉnh khóa XVII, nhiệm kỳ 2021 - 2026 đối với ông Nguyễn Quốc Vương - nguyên Phó Giám đốc Công an tỉnh do được điều động, phân công công tác khác.
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, 4 con giáp dũng cảm tiến về phía trước, tài lộc liên tục đổ về, có cơ hội thoát nghèo trở nên giàu có vào dịp Giáng sinh.
Chia sẻ
Tỉnh Đồng Tháp mới (sau sáp nhập tỉnh Tiền Giang) tập trung tháo gỡ vướng mắc, tăng tốc giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025, thúc đẩy tăng trưởng GRDP trên 8%.
Chia sẻ
Thất bại của châu Âu trong việc sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa để tài trợ cho Ukraine không chỉ phơi bày sự chia rẽ nội khối, mà còn đẩy Kiev vào thế ngày càng khó trụ vững trong cuộc chiến tiêu hao với Moscow, theo Politico.
Chia sẻ
Về nhà sau khi cùng U22 Việt Nam giành HCV môn bóng đá nam SEA Games 33, trung vệ Phạm Lý Đức đã giao lưu bóng đá và phát quà từ thiện cho bà con tại quê nhà Long Thuận, Tây Ninh.
Chia sẻ
Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng co giật, đau đầu, không hề nghĩ rằng mình bị nhiễm ký sinh trùng nguy hiểm.
Chia sẻ
Triệu Lộ Tư vực dậy sự nghiệp rực rỡ nhờ tác phẩm thành công vang dội trong khi Ngu Thư Hân đối mặt với làn sóng tẩy chay mạnh mẽ vì hàng loạt bê bối đời tư cùng dự án phim thua lỗ nặng nề.
Chia sẻ
Chính phủ quần đảo Marshall bắt đầu giải ngân khoản trợ cấp 200 USD mỗi quý cho mọi công dân cư trú trên lãnh thổ nhằm giảm bớt áp lực tài chính và ngăn chặn làn sóng di cư.
Chia sẻ
Không khí Giáng sinh 2025 đang "bùng nổ" tại khu vực Nhà thờ Lớn. Toạ độ "sống ảo" này đang thu hút hàng ngàn lượt khách đổ về chụp ảnh, check-in.
Chia sẻ
Công an TP Đà Nẵng cho biết đang khẩn trương truy bắt nghi phạm dùng hung khí tấn công một người phụ nữ trên địa bàn phường An Khê, hiện đối tượng vẫn đang bỏ trốn.
Chia sẻ
Trung ương biểu quyết thông qua với số phiếu tập trung cao nhân sự giới thiệu tham gia Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV; giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước khóa XIV, nhiệm kỳ 2026 - 2031, để trình Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Chia sẻ
Với kinh nghiệm 30 năm trồng sầu riêng, ông Nguyễn Hoàng Anh ở ấp 4, xã Đại Hải, TP Cần Thơ giờ có thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Khi thị trường ngày càng có nhu cầu cao về sản phẩm sầu riêng sạch, ông Hoàng Anh nhanh chóng chuyển hướng trồng sầu riêng hữu cơ...
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Trần Minh Hiếu
