Chăm lo, bảo vệ quyền lợi của người lao động trong và ngoài nước

Xuất phát từ nguyện vọng của CNVCLĐ, CB CĐ cả nước, được sự ủng hộ của Tổng LĐLĐVN, Báo Lao động tổ chức giao lưu trực tuyến chủ đề "Chia sẻ cùng người lao động”.

Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam thăm và tặng quà công nhân Cty Cienco 5.

Đồng chí Đặng Ngọc Tùng - Uỷ viên T.Ư Đảng, Chủ tịch Tổng LĐLĐVN, các đồng chí Phó chủ tịch Tổng LĐLĐVN Nguyễn Hòa Bình, Nguyễn Thị Thu Hồng, Mai Đức Chính, Hoàng Ngọc Thanh, Nguyễn Văn Ngàng và lãnh đạo các ban chuyên môn của Tổng LĐLĐVN tham dự với tư cách là khách mời, trực tiếp trả lời câu hỏi của bạn đọc.

Toàn cảnh buổi Giao lưu trực tuyến “Chia sẻ cùng người lao động”.

Địa điểm: Toà soạn Báo Lao động số 15/167 Tây Sơn, Đống Đa, Hà Nội
Thời gian: Từ 15 - 17h ngày 22.7.2013

Tổng Biên tập Báo Lao Động tặng hoa đồng chí Đặng Ngọc Tùng - Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Dưới đây là nội dung toàn cảnh buổi giao lưu trực tuyến.

Các nghiệp đoàn nghề cá ở trong nước đang phát huy tác dụng, giúp ngư dân yên tâm bám biển hành nghề, trong khi đó người trồng rừng, trồng mía lâu nay cũng gặp khá nhiều khó khăn từ thiên tai, tư thương ép giá, lâm tặc… (Nguyễn Đức Lâm, , Chủ tịch CĐ ngành GTVT Quảng Bình)

Vậy có nên có nghiệp đoàn trong các ngành nghề này để giúp NLĐ đoàn kết, giúp đỡ nhau yên tâm sản xuất?

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Đặng Ngọc Tùng:

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Đặng Ngọc Tùng tại buổi giao lưu.

Điều lệ CĐVN quy định (tại Điều 1): CNVCLĐ VN làm công, hưởng lương; NLĐ tự do hợp pháp, không phân biệt nghề nghiệp, nam nữ, tín ngưỡng, nếu tán thành Điều lệ CĐVN, tự nguyện sinh hoạt trong một tổ chức cơ sở của CĐ, đóng đoàn phí theo quy định thì được gia nhập CĐ. Như vậy, LĐ ngành lâm nghiệp, trong đó gồm cả nghề trồng rừng, trồng mía, thuộc đối tượng tập hợp, kết nạp vào tổ chức CĐVN.

CĐ Nông nghiệp và phát triển nông thôn VN là CĐ ngành tập hợp, kết nạp đoàn viên, thành lập CĐCS, nghiệp đoàn đối với NLĐ ngành lâm nghiệp như: Chè, cà phê, mía đường, cây nguyên liệu công nghiệp…và chỉ đạo các hoạt động đại diện, chăm lo bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho NLĐ; phối hợp với người sử dụng LĐ xây dựng mối quan hệ LĐ hài hòa, ổn định, từng bước nâng cao đời sống của NLĐ.

Hiện nay, do tình hình phức tạp của ngư trường trước việc tranh chấp chủ quyền biển, đảo, ảnh hưởng đến làm ăn, sinh sống của ngư dân, vì vậy Tổng LĐLĐVN đang triển khai thí điểm thành lập nghiệp đoàn nghề cá, để tổ chức cho ngư dân đoàn kết, giúp đỡ và bảo vệ nhau, bảo vệ ngư trường và chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Bên cạnh việc tập hợp NLĐ vào tổ chức CĐ, Tổng LĐLĐVN còn chỉ đạo các cấp CĐ tham gia xây dựng chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhằm tạo môi trường thuận lợi, bình đẳng, để NLĐ trong các ngành, nghề (trong đó có NLĐ trồng rừng, trồng mía) phát huy khả năng, kinh nghiệm nghề nghiệp và được bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng từ các sản phẩm do NLĐ làm ra.

Chúng tôi biết đây không phải là chương trình dành cho người lao động đang sống và làm việc ở nước ngoài, nhưng thông qua chương trình này, tôi xin hỏi Tổng LĐLĐVN và Báo Dân Trí có thể tổ chức tìm hiểu tâm tư nguyện vọng, các chế độ chính sách và nghĩa vụ cho người lao động đang sinh sống và làm việc tại Hàn Quốc? (Nguyen Minh Loi, songgio_cuocdoi_ml@yahoo.com, Mobile: 010--3315--9607)

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Đặng Ngọc Tùng: Việc chăm lo và bảo vệ người LĐ VN không chỉ ở trong nước mà còn chăm lo và bảo vệ quyền lợi của người LĐ đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài. Do đó TLĐLĐVN rất mong muốn được nghe những tâm tư nguyện vọng và tình cảm của người LĐ VN đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài. Để trên cơ sở đó sẽ kiến nghị với Đảng và Nhà nước có những chủ trương chính sách để chăm lo và bảo vệ quyền lợi của người LĐ VN.

TLĐLĐVN đang đề nghị Chính phủ cho phép thành lập tổ chức CĐ ở những nước có đông LĐ VN như Hàn Quốc, Nhật Bản, Malayxia...Trong khi chờ đợi sự chấp thuận của Chính phủ, người LĐ có thể gửi trực tiếp những tâm tư nguyện vọng của mình đến với Đại sứ quán VN tại các nước sở tại, hoặc gửi trực tiếp về TLĐLĐVN hoặc Bộ LĐTBXH hoặc gửi mail về trang web của TLLĐLĐVN hoặc của báo Lao động. Địa chỉ: congdoanbandoc@gmail.com; congdoan@laodong.com.vn.

TLĐLĐVN cũng đã làm việc với CĐ của Hàn Quốc, Nhật Bản và Malayxia cần lưu tâm đến việc bảo vệ quyền lợi của LĐ VN đang sinh sống và làm việc tại các nước trên.

Đồng chí chủ tịch cho biết: Để đảm bảo sự thống nhất thu kinh phí công đoàn 2% trong toàn hệ thống, trong đó có khối doanh nghiệp, đảm bảo tiện cho LĐLĐ cấp huyện? Tổng LĐLĐ Việt Nam và đồng chí chủ tịch đã có giải pháp gì tối ưu, để chủ các doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp FDI nói riêng có trách nhiệm trong việc nộp kinh phí công đoàn theo quy định của pháp luật? (liên đoàn lao động huyện nga sơn, ngasonldtha@gmail.com, thị trấn nga sơn)

Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng liên đoàn lao động Việt Nam Đặng Ngọc Tùng: Theo quy định của Luật CĐ được Quốc hội thông qua năm 2012 tại điều 26 quy định: Tất cả các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp đều phải trích nộp kinh phí CĐ 2% trên quỹ tiền lương đóng BHXH của người LĐ cho tổ chức CĐ. TLĐLĐVN phân cấp cho CĐ cấp trên trực tiếp cơ sở thu nguồn kinh phí này. Do đó tất cả các đơn vị, doanh nghiệp phải thực hiện theo đúng quy định của luật pháp.

Trước đây, các DN FDI chỉ trích nộp kinh phí CĐ 1% và để lại toàn bộ cho CĐ cơ sở, trong khi các DN khác phải trích nộp kinh phí CĐ 2%. Nay thực hiện Luật CĐ mới DN FDI cũng phải nộp 2%. Các DN không thực hiện đúng các quy định sẽ bị xử phạt theo điều 31 của Luật CĐ.

Gần đây tôi thấy tổ chức CĐ các cấp tôn vinh, khen thưởng khá nhiều CNLĐ. Vậy với đội ngũ chủ tịch CĐCS, Tổng LĐLĐVN có chủ trương vinh danh hoặc khen thưởng, khích lệ họ bằng hình thức gì không? (Phạm Hữu Vũ, vu_ph78@gmail.com, Chủ tịch CĐ Cty CP Prime Đại Việt)

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Đặng Ngọc Tùng:

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Đặng Ngọc Tùng.

Hoạt động của tổ chức CĐ cơ sở đạt được hiệu quả nhiều hay ít có tập hợp được đông đảo người LĐ tham gia vào tổ chức CĐ và CĐ cơ sở có được uy tín trong CNLĐ hay không một phần lớn phụ thuộc vào khả năng và uy tín của cán bộ CĐ, nhất là chủ tịch CĐ cơ sở. Đa số các chủ tịch CĐ cơ sở hoạt động có hiệu quả thường không đặt ra vấn đề quyền lợi của cá nhân mình mà họ đặt quyền lợi của tập thể người LĐ lên trên hết. Họ hoạt động hết mình vì tổ chức CĐ, vì người LĐ, họ là những người có tâm với người LĐ. Để động viên, khích lệ chủ tịch CĐ cơ sở hàng năm đều có tổ chức khen thưởng, tôn vinh chủ tịch CĐ cơ sở giỏi. Năm 2012 TLĐLĐVN đã tổ chức tuyên dương và tôn vinh 100 cán CĐ cơ sở giỏi nhân kỷ niệm 82 năm Ngày Thành lập Công đoàn VN. Ngày 20.7.2013, Chủ tịch TLĐLĐVN cũng đã dự lễ tôn vinh và trao bằng khen cho 7 chủ tịch CĐ cơ sở giỏi trên địa bàn TP.HCM. Việc khen thưởng và tôn vinh cho cán bộ CĐ được tổ chức hàng năm ở các cấp CĐ.

Với chức năng của CĐ là cầu nối giữa NLĐ và lãnh đạo DN, cán bộ CĐCS cần được trang bị những kỹ năng về pháp luật, do đó trong Luật CĐ sửa đổi mới (2012), cán bộ CĐCS cần tập trung vào những điểm gì để họ nắm bắt được đúng, chính sách quy định của pháp luật? (Nguyễn Ánh Cẩm, nguyenanh_cam@gmail.com, Chủ tịch CĐ Cty Protec (KCN Sóc Sơn, Hà Nội))

* Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Hòa Bình:

Phải có những hiểu biết đầy đủ những nội dung được quy định trong Luật CĐ sửa đổi và Bộ Luật LĐ được sửa đổi bổ sung. Những điểm then chốt cần chú ý là:

- Quyền và trách nhiệm của đoàn viên CĐ

- Trình tự thủ tục thành lập CĐ cơ sở

- Quyền và trách nhiệm của cán bộ CĐ

- Những quy định về kinh phí CĐ

- Cơ chế bảo vệ cán bộ CĐ

- Xử lý vi phạm

Thời hạn ký hợp đồng lao động của CN đã hết hạn, nhưng DN vẫn chưa ký lại. Trong khi chờ đợi DN ký tiếp HĐLĐ, thì thời gian chờ đợi đó Cty có đóng chế độ BHXH cho NLĐ hay không? (Trần Thị Mến, Men@yahoo.com, Cty Asahi Intas (KCN-CX Hà Nội))

* Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Hòa Bình:

Về nguyên tắc, theo điều 22 Bộ Luật LĐ đã được sửa đổi bổ sung, khi hợp đồng LĐ xác định thời hạn đã kết thúc mà người LĐ vẫn tiếp tục làm việc thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày LĐ hết hạn, hai bên phải ký kết hợp đồng LĐ mới; nếu không ký kết hợp đồng LĐ mới thì hợp đồng LĐ có xác định thời hạn (từ 12 tháng đến 36 tháng) trở thành hợp đồng không xác định thời hạn. Bên cạnh đó, nếu hợp đồng theo mùa vụ hoặc theo công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng đã hết hạn mà người LĐ vẫn đang làm việc nhưng hai bên chưa ký kết hợp đồng mới thì loại hợp đồng này trở thành hợp đồng xác định thời hạn 24 tháng.

Trong khi chờ đợi doanh nghiệp ký kết hợp đồng LĐ mới, người lao động vẫn làm việc bình thường thì người sử dụng lao động vẫn phải có trách nhiệm đóng BHXH cho người LĐ theo quy định của pháp luật.

An ninh trật tự tại các KCN, nhà trọ xung quanh KCN là vấn đề bức xúc hiện nay của CNLĐ. Nạn trộm cướp tại nhà trọ, chặn cướp tài sản của CN đi làm ca đêm hoặc tại các máy rút tiền ATM, nạn cờ bạc, mại dâm…ngày càng phức tạp khiến CNLĐ rất lo ngại. Cơ quan nào có trách nhiệm bảo vệ NLĐ và làm thế nào để chấm dứt tình trạng này? (Phạm Đình Hoa, Phdhoa@yahoo.com, Chủ tịch CĐ Cty may Tinh Lợi-KCN Nam Sách, Hải Dương)

* Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Hòa Bình:

- Tình trạng trộm cướp, tệ nạn xã hội hiện nay đang diễn ra ở một số khu nhà trọ CN, tại một số KCN. Tổng LĐLĐVN rất quan tâm về vấn đề này. Trước hết, những tệ nạn xã hội, những hành vi gây mất an ninh trật tự nảy sinh ngoài hàng rào doanh nghiệp thuộc trách nhiệm của các cơ quan quản lý có liên quan như chính quyền địa phương, công an... Khi có những vấn đề này xảy ra, người LĐ hoặc tổ chức CĐ cơ sở cần phản ánh với chính quyền địa phương (xã, phường, thị trấn) và cơ quan công an cùng cấp để đề nghị có những biện pháp giải quyết. Bên cạnh đó, CĐ cơ sở cũng cần tuyên truyền giáo dục người LĐ và đoàn viên CĐ có hiểu biết đầy đủ về quyền và trách nhiệm của mình, chủ động tránh xa các tệ nạn xã hội. Có biện pháp phòng chống của cá nhân mình, tham gia với tổ chức CĐ các biện pháp giữ gìn an ninh trật tự, chăm lo đời sống cho người LĐ.

Bộ Luật LĐ mới quy định rõ thời giờ làm việc trong ngày và tổng số giờ DN có thể yêu cầu CN làm thêm trong 1 năm. Nhưng thực tế nhiều DN vi phạm điều này, bắt CN làm thêm vượt số giờ quy định. Vậy CN có quyền đòi tăng tiền bồi dưỡng làm thêm giờ và DN có bị xử lý gì không? (Hoàng Anh Linh, anh_linh_91@yahoo.com, Cty Kyoei VN, KCN Sóc Sơn, HN)

* Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Hòa Bình:

Về vấn đề làm thêm giờ của người LĐ thì phải có những điều kiện sau:

- Phải được sự đồng ý của người LĐ

- Phải bảo đảm số giờ làm thêm của người LĐ không quá 50% số giờ làm việc bình thường trong một ngày, trong trường hợp áp dụng quy định làm việc theo tuần thì tổng số giờ làm việc bình thường và số giờ làm thêm không quá 12 giờ trong một ngày; không quá 30 giờ trong một tháng và không quá 200 giờ trong một năm, trừ một số trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định thì được làm thêm không quá 300 giờ trong một năm.

Về việc người lao động làm thêm giờ thì được trả tiền lương theo quy định tại Điều 97 Bộ Luật LĐ sửa đổi bổ sung như sau:

- Vào ngày thường, ít nhất 150%

- Vào ngày nghỉ hàng tuần, ít nhất bằng 200%

- Vào ngày nghỉ lễ, ngày nghỉ có hưởng lương, ít nhất bằng 300%, chưa kể tiền lương ngày lễ, ngày nghỉ có hưởng lương đối với người LĐ hưởng lương ngày.

Như vậy, người sử dụng LĐ phải có trách nhiệm phải trả tiền lương làm thêm giờ cho NLĐ theo quy định trên. Nếu người sử dụng LĐ không thực hiện thì người LĐ có thể nhờ CĐ cơ sở can thiệp giúp đỡ giải quyết. Nếu vẫn không giải quyết được thì người LĐ có quyền đưa vụ việc giải quyết theo trình tự tranh chấp LĐ cá nhân được quy định trong Bộ Luật LĐ.

Hiện nay tình hình mất vệ sinh an toàn thực phẩm diễn biến rất phức tạp, vậy khi cần kiểm định chất lượng bữa ăn, NLĐ cần phải thông báo tới đơn vị nào của nhà nước? (Nguyễn Thế Thắng, thethang1905@yahoo.com, Cty SANKYO, KCN Quang Minh, Hà Nội)

* Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Hòa Bình:

- Vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm hiện nay chưa được thực hiện tốt ở một số doanh nghiệp. TLĐ cũng đã có những đề xuất, kiến nghị với các cấp có liên quan về vấn đề này và đặc biệt vừa qua đã có cuộc làm việc với đoàn công tác của Bộ Y tế.

Khi cần kiểm định chất lượng bữa ăn, trước hết người LĐ phải thông báo cho người sử dụng LĐ biết về đề xuất, kiến nghị của mình, và đồng thời có kiến nghị với cơ quan y tế của địa phương (quận, huyện) hoặc một số trường hợp đặc biệt có thể phản ánh với cơ quan y tế cấp tỉnh.

Tình trạng phổ biến hiện nay tại nhiều KCN, KCX là thiếu khu sinh hoạt cộng đồng, nơi vui chơi, giải trí, siêu thị, nhà trẻ giúp người lao động có chỗ gửi gắm con em... Tổng LĐLĐVN quan tâm đến vấn đề này như thế nào và đã tham gia với Đảng, Nhà nước xây dựng cơ chế chính sách giải quyết những bất cập này như thế nào, kết quả ra sao? (Trần Thị Mến, , Cty ASAHI LUTAS, Hà Nội)

* Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Hòa Bình:

Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Hòa Bình đang trả lời bạn đọc.

Bên cạnh tình hình đầu tư và thu hút đầu tư dẫn đến sự phát triển của các khu công nghiệp, khu chế xuất, giải quyết công ăn việc làm, đẩy mạnh xuất khẩu, còn có một số hệ lụy, trong đó có vấn đề đời sống công nhân còn có những khó khăn chưa giải quyết.

Từ tình hình đó, TLĐLĐVN đặt ra mục tiêu chăm lo, cải thiện đời sống công nhân KCN, Khu chế xuất, với nhiều hoạt động điều tra, khảo sát trong khu CN, KCX, thực hiện nhiều đề tài nghiên cứu đời sống CN như về nhà trẻ mẫu giáo, đời sống văn hóa tinh thần, bữa ăn ca… Những nỗ lực này đã đưa đến kết quả khả quan.

TLĐLĐVN đã đề xuất Ban bí thư, và được Ban bí thư kết luận lấy tháng 5 hàng năm làm Tháng công nhân, đây là một quyết định quan trọng, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với người lao động. Thông qua đó, nhiều hoạt động được đẩy mạnh như tuyên truyền giáo dục công nhân, xây dựng các tụ điểm văn hóa, trung tâm VH, tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ TDTT, chăm lo đối tượng nghèo, chính sách.

Ngoài ra, ở nhiều địa phương, CĐ đã chủ động đề xuất và triển khai xây dựng các dự án về nhà ở cho công nhân KCN, CX, như ở TPHCM, Thái Bình, Vĩnh Phúc… Tham gia vào ban chỉ đạo xây nhà ở cho CN, nhà ở xã hội, đưa ra nhiều kiến nghị thiết thực.

Tổ chức Tết cho CN thông qua việc mua vé tàu xe cho CN về quê ăn tết. Những CN không có điều kiện, thì CĐ lo Tết cho CN bằng những hoạt động giải trí, tinh thần tại chỗ cho CN, như ở TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai, Hà Nội…

Cử các đoàn nghệ thuật xuống phục vụ cho CN, hát cho CN nghe, đưa các đội văn nghệ xung kích đến các đảo xa (Bình Định)… Đặc biệt, TPHCM còn có Giải Hoa mai vàng động viên các ca sĩ, nghệ sĩ có nhiều cống hiến, đóng góp phục vụ CN.

Bên cạnh tinh thần, về vật chất CĐ cũng đã tổ chức các hình thức như “chợ” CN, mang hàng hóa thiết yếu đến tận KCN để bán đúng giá cho CN, quyên góp sách báo ủng hộ CN. Đoàn Thanh niên TLĐLĐVN trong nhiều năm đã tổ chức giao lưu, văn nghệ, tặng quà cho các đối tượng CN tại nhiều KCN ở nhiều địa phương.

Bên cạnh đó, TLĐLĐ còn chỉ đạo các LĐLĐ tỉnh, TP, CĐ ngành TW, CĐ Tổng công ty trực thuộc TLĐ thường xuyên nắm bắt và phản ảnh tình hình thực tế của các KCN - KCX với chính quyền, chuyên môn đồng cấp, đề xuất giải pháp, tham gia tổ chức thực hiện hỗ trợ giúp đỡ NLĐ; tham gia với UBND các địa phương và vận động các doanh nghiệp quan tâm xây dựng nhà ở cho CNLĐ thuê và xây dựng các cơ sở phúc lợi, khu sinh hoạt văn hoá, thể thao, nhà trẻ, lớp mẫu giáo ... phục vụ CN.

- Tham gia với Chính phủ giải quyết những vấn đề còn vướng mắc, bức xúc của CNLĐ khi thực hiện Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 20/4/2009 của Chính phủ về “ Một số cơ chế, chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở cho học sinh, sinh viên, các cơ sở đào tạo và nhà ở cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp tập trung, người có thu nhập thấp tại khu đô thị” và Quyết định số: 66/2009/QĐ-TTg ngày 24/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ về “ Ban hành một số cơ chế, chính sách phát triển nhà ở cho công nhân lao động các khu công nghiệp thuê”.

- Kết quả là nhiều vấn đề Tổng Liên đoàn đề cập đã được tiếp thu trong quá trình xây dựng, sửa đổi, bổ sung chính sách về nhà ở, thị trường bất động sản theo hướng phải có quy hoạch đồng bộ đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân lao động các khu công nghiệp, khu chế xuất; phải dành quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội phục vụ nhu cầu của người lao động có thu nhập thấp; Một số địa phương đã ban hành các quy định về việc không tăng giá tiền điện, nước, ... đảm bảo điều kiện sống cho công nhân lao động thuê nhà của các hộ gia đình. Các cuộc làm việc của Ban Chỉ đạo TW về nhà ở và thị trường bất động sản với một số tỉnh có đông công nhân lao động và cần có hướng giải quyết vấn đề nhà ở xó hội, nhà ở cho cụng nhõn khu cụng nghiệp, khu chế xuất đều có sự tham gia của Tổng Liên đoàn và Liên đoàn Lao động địa phương, qua đó đã nêu được những đề xuất, kiến nghị để góp phần cải thiện đời sống cho người lao động.

Hiện nay có tình trạng CĐ một số nơi khi báo cáo về tình hình CNLĐ thì có nêu rõ khó khăn về đời sống, việc làm, chế độ chính sách đối với người lao động, vấn đề nhà ở cho CNLĐ, tình trạng CNLĐ thất nghiệp, thiếu việc làm... (Đinh Khánh Hưng, , Phòng GD-ĐT huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước)

Nhưng dường như việc đó chỉ dừng lại ở báo cáo mà ít thấy CĐ nơi đó “động chân, động tay” để giúp NLĐ. Tổng Liên đoàn đã có biện pháp gì để chấn chỉnh tình trạng này?

* Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Hòa Bình:

Đây là vấn đề có thể xảy ra ở một số đơn vị, tuy nhiên việc “ động chân, động tay” của công đoàn ở nơi đó còn phụ thuộc vào điều kiện thực tế và sự quan tâm của chính quyền địa phương, lãnh đạo chuyên môn của các ngành, các doanh nghiệp. Tổng liên đoàn đã có một số biện pháp để chấn chỉnh tình trạng này đó là:

- Ngày 16/7/2009 Đoàn Chủ tịch TLĐ đã ban hành Quyết định số 883/QĐ-TLĐ về quy định cơ cấu tổ chức bộ máy, biên chế, chức năng nhiệm vụ cơ quan liên đoàn lao động tỉnh, thành phố, công đoàn ngành trung ương, công đoàn Tổng công ty trực thuộc Tổng Liên đoàn.

Trong quá trình sửa đổi, bổ sung Luật CĐ được QH thông qua tháng 6/2012, đã có quy định về trách nhiệm CĐ cấp trên trực tiếp của cơ sở đối với những doanh nghiệp chưa có tổ chức CĐ; theo đó ở tại những nơi này, khi có những vấn đề phát sinh trong quan hệ lao động thì CĐ trực tiếp cấp trên cơ sở là người đại diện tham gia giải quyết. Đồng thời đã đề nghị quy định rõ trong văn bản pháp luật về các chế tài xử lý vi phạm Luật CĐ, Bộ Luật Lao động một cách mạnh mẽ hơn, cụ thể hơn.

- Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ công đoàn về các kỹ năng hoạt động, nặng lực và bản lĩnh đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Tổng Liên đoàn đã có Quy chế đào tạo bồi dưỡng cán bộ công đoàn; xây dựng Đề án đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công đoàn giai đoạn 2010-2020; Quy định về chương trình đào tạo lý luận và nghiệp công tác công đoàn. Tổng LĐLĐVN đã hướng dẫn các LĐLĐ địa phương và CĐ ngành Trung ương đồng thời trực tiếp chỉ đạo đưa nhiều dự án về tuyên truyền giáo dục pháp luật, hướng dẫn về sức khỏe sinh sản, chăm sóc trẻ em xuống tận các khu công nghiệp, thông qua đó giúp người lao động có những sự hiểu biết nhiều hơn về những vấn đề có liên quan về quyền và lợi ích của NLĐ.

- Khi tham gia xây dựng các chính sách, pháp luật có liên qua đến người lao động,Tổng Liên đoàn luôn quan tâm việc đưa các nội dung quy định về quyền và trách nhiệm của công đoàn, nhằm tạo ra hành lang pháp lý cho cán bộ công đoàn các cấp hoạt động có hiệu quả tốt hơn. Đồng thời luôn đặt lợi ích của người lao động là vấn đề quan tâm hàng đầu khi tham gia xây dựng các chế độ, chính sách cũng như quá trình giám sát tổ chức thực hiện chế độ chính sách cho người lao động.

- Về quan điểm và mục tiêu chỉ đạo của TLĐLĐVN, luôn hướng về cơ sở, lấy người lao động và đoàn viên là đối tượng phục vụ, đến nay, nhiều chủ trương và giải pháp đã được thực hiện, dành và đầu tư kinh phí CĐ cho cơ sở nhiều hơn trước, việc tiếp cận cán bộ CĐ đến tận khu ký túc xá CN, nơi cư trú của người lao động để tuyên truyền, vận động và tổ chức các hoạt động. Nhờ vậy, đến nay, nhiều CĐ địa phương hình thành được các tổ tự quản của công nhân, đây là nơi để tiếp nhận nhanh nhất sự chỉ đạo của CĐ cấp trên, và cũng là nơi phản ánh kịp thời tâm tư nguyện vọng của CN với CĐ cấp trên.

Để khuyến khích các thầy cô giáo trẻ yên tâm công tác tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa, các cấp công đoàn có biện pháp gì trong việc chăm lo bảo vệ quyền lợi của các thầy cô giáo. (Đinh Khánh Hưng, , Phòng GD-ĐT huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước)

Cụ thể như như nhà ở cho giáo viên, nhà trẻ, nhà mẫu giáo cho con cái họ học tập và những thiết chế văn hoá phục vụ đời sống văn hoá tinh thần của họ?

* Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Hòa Bình:

Vấn đề này đã được công đoàn các cấp rất quan tâm, thể hiện trên một số hoạt động cụ thể đó là:

- Công đoàn ngành Giáo dục đã tổ chức việc huy động sự tham gia đóng góp ủng hộ Quỹ hỗ trợ xây dựng nhà công vụ cho giáo viên trong nhiều năm qua, và đã mang lại kết quả tốt.

- Quỹ Mái ấm công đoàn của các LĐLĐ tỉnh, TP, CĐ ngành, CĐ Tổng công ty đã hỗ trợ các cán bộ , giáo viên vùng sâu, vùng xa xây dựng và sửa chữa nhà ở và các các công trình phúc lợi phục vụ cho sinh hoạt;

- Công đoàn các ngành TW, CĐ Tổng công ty trực thuộc TLĐ đã tham gia tích cực ủng hộ vào quỹ xã hội, từ thiện, nhằm thực hiện Chương trình hỗ trợ các xã nghèo, huyện nghèo theo Nghị quyết 30a của Chính phủ, trong đó đặc biệt quan tâm tới việc hỗ trợ xây dựng cơ sở vật chất cho các nhà trường, hỗ trợ giáo viên về nhà ở và các điều kiện sinh hoạt văn hoá, tinh thần.

- Tổng Liên đoàn tham gia tích cực vào việc xây dựng chính sách pháp luật có liên quan đến cán bộ, giáo viên vùng sâu, vùng xa, gần đây nhất vào tháng 3/2013, trong cuộc làm việc giữa Đoàn Chủ tịch TLĐ với Chính phủ, Tổng Liên đoàn đã đề nghị và được Chính phủ chấp nhận việc nghiên cứu và xây dựng chế độ chính sách cho cán bộ giáo viên làm việc trong trong các cơ sở ngoài công lập, trong đó có các cơ sở thuộc vùng sâu, vùng xa.

- Đặc biệt chỉ đạo CĐ ngành giáo dục phối hợp chặt chẽ với CĐ các địa phương trong việc kiểm tra, giám sát việc thực hiện chế độ chính sách với giáo viên và quá trình tuyển dụng, điều động luân chuyển giáo viên, khắc phục tình trạng chuyển giáo viên trong biên chế sang chế độ hợp đồng như ở Yên Bái và một số nơi khác.

Hiện nay, pháp luật có quy định cụ thể về mức bồi dưỡng ăn ca tại các DN hay không, ví dụ mỗi suất ăn thấp nhấp là bao nhiêu tiền hay không? Mỗi suất ăn có đủ dinh dưỡng cần có những thành phần gì? (Phạm Văn Phú, phu_phvan@yahoo.com.vn, KCN Phố Nối B, Hưng Yên)

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Hiện nay pháp luật lao động không có quy định cụ thể về mức ăn ca của NLĐ. Vấn đề bữa ăn ca của NLĐ sẽ được CĐCS coi là một trong những nội dung trong quá trình thương lượng thỏa ước lao động tập thể ở doanh nghiệp. Vì vậy, NLĐ cần kiến nghị với BCH CĐCS khi thương lượng với người sử dụng lao động về nội dung thỏa ước lao động tập thể cần phải đưa tiền ăn ca vào trong quá trình lao động hoặc tiền ăn ca đã được đưa vào thỏa ước lao động tập thể nhưng không đảm bảo chất lượng thì kiến nghị với người sử dụng lao động để sửa đổi cho phù hợp với thời giá nhằm đảm bảo chất lượng bữa ăn và sức khỏe người lao động.

Tình trạng DN vi phạm quyền lợi NLĐ, nhất là nợ đọng BHXH, trốn đóng BHXH diễn ra phổ biến. NLĐ thì không kiểm soát được hồ sơ đóng BHXH, nếu DN vi phạm chế độ này thì NLĐ sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp về quyền lợi. Tổ chức CĐ tham gia cùng cơ quan quản lý Nhà nước giải quyết vấn đề này như thế nào? (Vũ Thị Chen, vuchen@yahoo.com, Cty TNHH Sumidenso VN-KCN Đại An, Hải Dương)

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Đây là vấn đề Đoàn chủ tịch TLĐ hết sức quan tâm vì khi người sử dụng lao động trốn tránh việc thực hiện đóng BHXH cho NLĐ, gây thiệt hại về quyền lợi trước mắt và lâu dài đối với NLĐ.

TLĐ đã kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ LĐ-TB-XH và BHXH VN tăng cường công tác thanh kiểm tra xử lý các doanh nghiệp vi phạm nghiêm trọng việc trốn tránh, nợ đọng BHXH cũng như yêu cầu cơ quan BHXH khởi kiện các DN nợ đọng BHXH ra tòa án. Tuy nhiên, vấn đề này hiện nay ngày càng trầm trọng, các DN lợi dụng tình hình khó khăn để chiếm dụng tiền BHXH của NLĐ.

Tại Đại hội Công đoàn VN lần thứ XI, Tổng LĐLĐVN đã tổng hợp các kiến nghị của đoàn viên và người lao động đối với Đảng, Quốc hội và Chính phủ trong đó đề nghị Quốc hội chỉ đạo các cơ quan có trách nhiệm khi xây dựng Luật BHXH sửa đổi quan tâm đến các vấn đề sau đây:

- Khi NLĐ đã đóng tiền BHXH mà người sử dụng lao động không đóng cho cơ quan BHXH thì NLĐ vẫn được thực hiện các chính sách về BHXH, còn trách nhiệm của người sử dụng lao động với cơ quan BHXH sẽ được các cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

- Đề nghị Chính phủ tăng mức xử phạt hành chính đủ sức răn đe đối với các doanh nghiệp vi phạm pháp luật về BHXH, trong đó đối với doanh nghiệp đã bị xử lý hành chính nhưng vẫn cố tình vi phạm thì phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

- Nghiên cứu sửa đổi các thủ tục hành chính trong quá trình thực hiện chính sách BHXH nhằm đảm bảo thuận lợi cho người lao động.

Khi NLĐ chuyển việc làm từ đơn vị này sang đơn vị khác trong cùng một TCty, mà thời gian đó NLĐ vẫn đóng BHXH, thì tổng thời gian làm việc giữa các đơn vị đó có được xét nâng lương theo quy định của Nhà nước hay không ? (Nguyễn Thị Hương, Nguyenhuong@gmail.com, Cty TNHH Vi Ha (Hà Nội))

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Thời gian đó được tính là tổng thời gian để xét nâng lương cho NLĐ.

Từ khi Bộ luật LĐ (sửa đổi) chính thức có hiệu lực, chúng tôi thấy DN lúng túng trong việc áp dụng cách tính tiền làm thêm giờ, tăng ca cho CN. Vậy DN phải tính bồi dưỡng CN theo tiền làm thêm theo tỉ lệ thế nào là chính xác theo quy định của luật? (Nguyễn Thị Khuyên, khuyen_nt82@yahoo.com, Cty may Tinh Lợi, Hải Dương)

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Vấn đề này hiện nay Bộ LĐ-TB-XH đang xem xét để tham mưu cho Chính phủ sớm có hướng dẫn.

Tôi thấy rất nhiều cơ quan, DN tổ chức khám sức khỏe định kỳ 12 tháng/lần cho NLĐ. Vậy đó có phải là quy định bắt buộc đối với người sử dụng LĐ không? (Lường Thị Huệ, luongthihue1991@gmail.com, Cty Pentax VN)

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Việc khám sức khỏe định kỳ cho NLĐ là việc bắt buộc đối với chủ sử dụng LĐ thực hiện định kỳ 12 tháng/lần. Ngoài ra, CĐ có thể thương lượng với chủ sử dụng LĐkhám sức khỏe cho NLĐ nhiều hơn quy định 1 lần trong 1 năm.

Nhiều DN trả lương cho CN một đằng, nhưng lại đóng BHXH cho họ một nẻo. Vậy cơ quan BHXH có biện pháp gì để buộc DN phải đóng BHXH chính xác cho họ theo đúng quy định không? (Khổng Văn Long, khong_van_long83@yahoo.com.vn, Cty Lissin, KCN Khai Quang, Vĩnh Phúc)

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Theo quy định của Luật BHXH thì tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương được ghi trong HĐLĐ. Với quy định như vậy thì mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là thấp, do đó NLĐ khi về hưu sẽ có mức lương hưu rất thấp. Đây là một bất cập trong thực tiễn hiện nay, Tổng LĐ đang kiến nghị các cơ quan hữu quan cần phải lấy thu nhập của NLĐ làm căn cứ để đóng BHXH. Hiện nay, Luật BHXH đang được sửa đổi, bổ sung, Tổng LĐ sẽ tiếp tục theo đuổi kiến nghị này và đề nghị với Quốc hội sửa Luật BHXH theo hướng này.

Hiện nay, CNLĐ thuê phòng trọ như chúng tôi đang phải chịu mức giá điện, nước sinh hoạt do chủ nhà áp đặt cao hơn quy định của Nhà nước. Do đó để NLĐ được sử dụng giá điện nước theo đúng quy định thì tổ chức CĐ tư vấn cho tôi được biết là tôi phải có những ý kiến như thế nào, tới cơ quan nào của Nhà nước? (Đồng Ngọc Sĩ, dongngocsi2013@gmail.com, Công nhân Cty ASTI (KCN Quang Minh, Mê Linh, Hà Nội))

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Tổng LĐ đã có kiến nghị tới các cơ quan hữu quan về việc tính tiền điện, nước cho NLĐ thuê nhà trọ theo mức giá đúng quy định (không phải giá kinh doanh). Hiện nay, ngành điện, nước ở một số địa phương đã thực hiện khá tốt điều này, ví dụ tại một số KCN ở TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai... Tuy nhiên, ở một số địa phương thì chưa triển khai thực hiện được việc này, cho nên NLĐ vẫn phải trả tiền điện, nước theo giá kinh doanh. Tổng LĐ sẽ tiếp tục chỉ đạo CĐ tỉnh, thành phố, CĐ KCN-CX tiếp tục điều tra, khảo sát và làm rõ mức chi phí tiền điện, nước của NLĐ và kiến nghị các cơ quan hữu quan tính giá điện, nước cho NLĐ đúng giá quy định.

Thời gian thử việc theo quy định của Bộ luật Lao động 2012 được quy định như thế nào? Mức lương cụ thể theo quy định ra sao? (Nguyễn Thị Phương Lan, phuonglanngt@yahoo.com, Cty Cresyn - cụm CN Yên Phong, Bắc Ninh)

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Điều 27 Bộ luật Lao động năm 2012 qui định về thời gian thử việc như sau:

Thời gian thử việc căn cứ vào tính chất và mức độ phức tạp của công việc nhưng chỉ được thử việc 01 lần đối với một công việc và bảo đảm các điều kiện sau đây:

1. Không quá 60 ngày đối với công việc có chức danh nghề cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật từ cao đẳng trở lên;

2. Không quá 30 ngày đối với công việc có chức danh nghề cần trình độ chuyên môn kỹ thuật trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp, công nhân kỹ thuật, nhân viên nghiệp vụ.

3. Không quá 6 ngày làm việc đối với công việc khác.

Điều 28 Bộ luật Lao động năm 2012 qui định về tiền lương trong thời gian thử việc như sau:

Tiền lương của người lao động trong thời gian thử việc do hai bên thoả thuận nhưng ít nhất phải bằng 85% mức lương của công việc đó.

Khi chuyển người lao động làm việc khác so với hợp đồng lao động, DN phải làm gì và có quyền hạ mức lương của NLĐ không? (Nguyễn Văn Tuân, tuanglory_vng@yahoo.com, Cty may Ever Glory Hải Dương)

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Điều 31 Bộ luật Lao động năm 2012 qui định vấn đề chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động như sau:

1. Khi gặp khó khăn đột xuất do thiên tai, hoả hoạn, dịch bệnh, áp dụng biện pháp ngăn ngừa, khắc phục tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, sự cố điện, nước hoặc do nhu cầu sản xuất, kinh doanh, người sử dụng lao động được quyền tạm thời chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động, nhưng không được quá 60 ngày làm việc cộng dồn trong một năm, trừ trường hợp được sự đồng ý của người lao động.

2. Khi tạm thời chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động, người sử dụng lao động phải báo cho người lao động biết trước ít nhất 03 ngày làm việc, thông báo rõ thời hạn làm tạm thời và bố trí công việc phù hợp với sức khoẻ, giới tính của người lao động.

3. Người lao động làm công việc theo quy định tại khoản 1 Điều này được trả lương theo công việc mới; nếu tiền lương của công việc mới thấp hơn tiền lương công việc cũ thì được giữ nguyên mức tiền lương cũ trong thời hạn 30 ngày làm việc. Tiền lương theo công việc mới ít nhất phải bằng 85% mức tiền lương công việc cũ nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định.

Khi thôi việc, người lao động được hưởng những khoản trợ cấp gì? Trong thời gian người lao động nghỉ không hưởng lương, Doanh nghiệp có trách nhiệm phải đóng BHXH cho họ không? (Dương Thị Thúy Hằng, hangthuyss@gmail.com, Cty Samsung Electronic VN)

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

a) Điều 48 Bộ luật Lao động 2012 quy định về trợ cấp thôi việc như sau:

1. Khi hợp đồng lao động chấm dứt theo quy định tại các khoản 1,2,3,5,6,7,9 và 10 Điều 36 của Bộ luật Lao động động thì người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả trợ cấp thôi việc cho người lao động đã làm việc thường xuyên từ đủ 12 tháng trở lên, mỗi năm làm việc được trợ cấp một nửa tháng tiền lương. Tiền lương để tính trợ cấp thôi việc là tiền lương bình quân theo HĐLĐ của 06 tháng liền kề trước khi người lao động thôi việc.

Các khoản 1,2,3,5,6,7,9,10 Điều 36 BLLĐ là các trường hợp: (1) HĐLĐ hết hạn, (2) khi NLĐ đã hoàn thành công việc theo HĐLĐ, (3) Khi hai bên thỏa thuận chấm dứt HĐLĐ, hoặc (5) Người lao động bị kết án tù giam, tử hình hoặc cấm làm công việc ghi trong HĐLĐ, (6) khi Người lao động chết, bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết, (7) Người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết; người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động, (9) Người lao động đơn phương chấm dứt HĐLĐ đúng Luật theo quy định tại Điều 37 BLLĐ và (10) Người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt HĐLĐ theo quy định tại Điều 38 của BLLĐ; người sử dụng lao động cho người lao động thôi việc do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế hoặc do sáp nhập, hợp nhất, chia tách doanh nghiệp, hợp tác xã.

2. Thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc là tổng thời gian người lao động đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động trừ đi thời gian người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội và thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp thôi việc.

Trường hợp người lao động có tham gia bảo hiểm thất nghiệp, đã đóng bảo hiểm thất nghiệp đủ mười hai tháng trở lên trong thời gian hai mươi bốn tháng trước khi thất nghiệp; đã đăng ký thất nghiệp với tổ chức bảo hiểm xã hội; chưa tìm được việc làm sau mười lăm ngày kể từ ngày đăng ký thất nghiệp thì ngoài tiền trợ cấp thôi việc do đơn vị sử dụng trả nêu trên sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp từ quỹ Bảo hiểm xã hội.

b) Đối với câu hỏi trong thời gian người lao động nghỉ không hưởng lương, doanh nghiệp có trách nhiệm phải đóng BHXH cho họ không?

Về cơ sở pháp lý thì chưa có quy định cụ thể đối với vấn đề này. Tuy nhiên về nguyên tắc, người lao động đi làm, có hưởng lương thì mới phải đóng bảo hiểm xã hội. Trường hợp người lao động nghỉ từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì cả người sử dụng lao động và người lao động không phải đóng BHXH của tháng đó (nhưng phải đóng BHYT). Thời gian này không được tính là thời gian đóng BHXH. (Căn cứ theo Thông tư số 03/2007/TT-BLĐTBXH ngày 30/01/2007 của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 của Chính phủ và Quyết định 902/QÐ-BHXH ngày 26/6/2007 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam ban hành Quy định về quản lý thu BHXH, BHYT bắt buộc).

Do vậy, trong thời gian người lao động nghỉ không hưởng lương (theo Điều 116 Bộ luật Lao động 2012) nếu nghỉ từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì Doanh nghiệp không phải đóng BHXH cho người lao động.

Trường hợp người lao động làm việc ở hai nơi, họ sẽ tham gia BHXH như thế nào? (Vũ Thị Huyền Trang, , Cty may Tinh Lợi (Hải Dương))

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Căn cứ vào Nghị định số 44/2013/NĐ-CP ngày 10 tháng 5 năm 2013 quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ Luật Lao động về hợp đồng lao động qui định tại Khoản 1 và 2, Điều 4 như sau:

1. Trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp của người sử dụng lao động và người lao động:

a) Người lao động giao kết hợp đồng lao động với nhiều người sử dụng lao động mà người lao động và người sử dụng lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp thì người lao động và người sử dụng lao động của hợp đồng lao động giao kết đầu tiên có trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật.

Người sử dụng lao động của các hợp đồng lao động còn lại có trách nhiệm chi trả cùng lúc với kỳ trả lương của người lao động khoản tiền tương đương với mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp thuộc trách nhiệm của người sử dụng lao động theo quy định của pháp luật.

b) Khi hợp đồng lao động mà người lao động và người sử dụng lao động đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp chấm dứt hoặc thay đổi mà người lao động và người sử dụng lao động không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp thì người lao động và người sử dụng lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp của hợp đồng lao động kế tiếp có trách nhiệm tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật.

2. Trách nhiệm tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc của người sử dụng lao động và người lao động:

a) Người lao động giao kết hợp đồng lao động với nhiều người sử dụng lao động mà người lao động và người sử dụng lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc thì người sử dụng lao động và người lao động của hợp đồng lao động có mức tiền lương cao nhất có trách nhiệm tham gia bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật về bảo hiểm y tế.

Người sử dụng lao động của các HĐLĐ còn lại có trách nhiệm chi trả cùng lúc với kỳ trả lượng của người lao động khoản tiền tương đương với mức đóng bảo hiểm y tế thuộc trách nhiệm của người sử dụng lao động theo quy định của pháp luật về bảo hiểm y tế.

b) Khi HĐLĐ mà người lao động và người sử dụng lao động đang tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc chấm dứt hoặc thay đổi mà người lao động và người sử dụng lao động không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc thì người lao động và người sử dụng lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc của HĐLĐ có mức tiền lương cao nhất trong số các hợp đồng còn lại có trách nhiệm tham gia bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật.

Hiện nay mức lương tối thiểu không đáp ứng được cuộc sống tối thiểu đối với CNLĐ. Là người đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, CNVCLĐ, Tổng LĐLĐVN đã tham gia với Chính phủ như thế nào về chính sách tiền lương? (Hoàng Anh Linh, hoanganhlinhky@yahoo.com, Cty KYOEI VN, KCN Sóc Sơn HN)

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính:

Việt Nam thực hiện công cuộc đổi mới đất nước đến nay được hơn 20 năm và đạt được những thành tựu to lớn, trong đó không thể không nói đến thành công của các chính sách vĩ mô của Nhà nước, đặc biệt là chính sách tiền lương.

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Mai Đức Chính tại buổi giao lưu trực tuyến.

Chính sách tiền lương của Việt Nam bao hàm:

- Hệ thống chính sách tiền lương áp dụng cho các loại hình doanh nghiệp;
- Hệ thống chính sách tiền lương áp dụng cho khu vực hành chính, sự nghiệp.

Trong đó, chính sách tiền lương đối với khu vực doanh nghiệp bao gồm: Chính sách tiền lương tối thiểu, chính sách về thang lương, bảng lương, và cơ chế quản lý tiền lương và thu nhập.

Là người đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, CNVCLĐ, thời gian qua TLĐ đã tham gia với Chính phủ trong việc hoạch định, xây dựng, điều chỉnh chính sách tiền lương. Cụ thể:

- Cử cán bộ lãnh đạo và chuyên gia tham gia Ban chỉ đạo cải cách tiền lương, tham gia Ban soạn thảo Đề án cải cách tiền lương, tham gia tổ chuyên viên giúp việc xây dựng Đề án tiền lương.

- Sau khi BLLĐ năm 2012 có hiệu lực, TLĐ đã cử các đồng chí lãnh đạo có trách nhiệm tham gia vào Hội đồng tiền lương quốc gia. Hiện nay, Hội đồng tiền lương quốc gia đang xây dựng phương án tiền lương tối thiểu năm 2014, cũng như xây dựng lộ trình tiền lương tối thiểu để tiền lương tối thiểu đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ theo quy định tại Điều 91 BLLĐ. Với trách nhiệm là thành viên Hội đồng tiền lương quốc gia TLĐ đang xây dựng phương án tiền lương tối thiểu năm 2014 để đề xuất với Hội đồng. Đồng thời cũng kiến nghị với Chính phủ thực hiện lộ trình tiền lương tối thiểu đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ theo quy định tại Điều 91 BLLĐ như Kết luận số 23 của BCH Trung ương là đến năm 2015 tiền lương tối thiểu đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ (Hiện nay Bộ LĐ-TB-XH đang đề xuất kéo dài tới năm 2017).

- TLĐ cũng đang đề nghị Chính phủ sớm hướng dẫn Điều 90 của BLLĐ về tiền lương nhằm đảm bảo tiền lương thực tế của NLĐ làm cơ sở đóng BHXH.

- Ngay từ khi xây dựng Đề án cải cách chính sách Tiền lương, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã đề nghị nâng mức lương tối thiểu chung (nay là mức lương cơ sở), mức lương tối thiểu vùng lên cao hơn mức đề ra trong Đề án.

- Về tiền lương trong DN có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, TLĐLĐVN cũng đề nghị nâng mức lương tối thiểu cho người lao động, vì người lao động làm việc trong các DN FDI thường có cường độ lao động cao, định mức lao động cao, làm thêm giờ nhiều nhưng không được trả lương thỏa đáng, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế chỉ được thực hiện ở một số ít doanh nghiệp, lại dễ dàng bị sa thải, chưa kể nếu là lao động ngoại tỉnh lại càng khó khăn hơn. Vì vậy phải điều chỉnh mức lương tối thiểu theo chỉ số giá tăng và không thể khuyến khích đầu tư bằng bất cứ giá nào. Vì việc khuyến khích đầu tư nước ngoài phụ thuộc vào nhiều yếu tố, từ cải cách hành chính, xây dựng hạ tầng cơ sở, đất đai đến miễn giảm thuế, không chỉ có mức lương tối thiểu.

Đồng thời do mặt bằng tiền công trên thị trường, chỉ số giá tiêu dùng và tỷ giá trao đổi giữa đồng Việt Nam và đôla Mỹ đều tăng làm cho tiền lương thực tế của người lao động giảm sút nên đã xảy ra nhiều cuộc đình công đòi tăng lương tối thiểu. Vì vậy, ngày 06/01/2006 Chính phủ ban hành Nghị định số 03/2006/NĐ-CP tăng mức lương tối thiểu đối với lao động VN làm việc cho DN có vốn đầu tư nước ngoài với 3 mức 870.000 - 790.000 - 710.000 đồng/tháng và thi hành từ 01/02/2006. Qua các lần điều chỉnh mức lương tối thiểu từng năm, năm 2012 mức lương tối thiểu này được điều chỉnh tăng và áp dụng theo 4 vùng với các mức là 2.350.000 - 2.100.000 - 1.800.000 - 1.650.000 đồng.

- Trong quá trình tham gia xây dựng đề án lương tối thiểu, Tổng Liên đoàn đề nghị phải có lộ trình thống nhất mức lương tối thiểu đối với DNNN, DN ngoài nhà nước và DN FDI, để tạo bình đẳng giữa các loại hình doanh nghiệp và phù hợp với thông lệ quốc tế khi Việt Nam đã là thành viên của tổ chức thương mại quốc tế. Từ tháng 10/2011 đến nay tiền lương tối thiểu vùng được áp dụng chung cho các loại hình doanh nghiệp.

- Về quan hệ tiền lương, Tổng LĐLĐVN cũng đề nghị hệ số trung bình cho đối tượng tốt nghiệp đại học là 2,6 đến 3,0 từ dự thảo Đề án cải cách tiền lương, vì hệ số 2,34 chưa thể hiện được mức độ phức tạp công việc đối với người hưởng mức lương trung bình. Hệ số này thấp và làm chèn ép rất nhiều ngạch từ lương trung bình đến lương tối thiểu, trong khi đó rất ít ngạch trên mức lương trung bình mà khoảng cách hệ số lại nhiều. Như vậy chưa thể hiện mối quan tâm đến người có mức lương thấp.

- Ngay từ khi tham gia ý kiến vào Nghị định số 114/2002/NĐ-CP ngày 31/12/2002 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ Luật Lao động về tiền lương, TLĐLĐVN đã đề nghị mức tiền lương thấp nhất trả cho người lao động đã qua học nghề phải cao hơn 10% so với mức lương tối thiểu trong DN FDI và DN hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, nhưng đề nghị này không được chấp thuận.

Theo đuổi vấn đề này cho tới năm 2007, Tổng Liên đoàn đã có đề nghị: Việc quy định số bậc lương phải phù hợp với mức độ phức tạp về kỹ thuật của nghề, vì vậy không thể chia nhỏ kéo dài số bậc theo ý muốn người sử dụng lao động; khoảng cách giữa các bậc lương liền kề ít nhất là 5% ; mức lương của nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm phải cao hơn ít nhất 10% so với mức lương của nghề, công việc có điều kiện lao động bình thường.

Tiếp thu ý kiến của Tổng Liên đoàn và các Bộ, ngành liên quan, Chính phủ đã ban hành sửa đổi Nghị định số 03/2006/NĐ-CP và Nghị định số 168/2007/NĐ-CP ngày 16/11/2007. Theo đó, quy định mức lương tối thiểu vùng đối với lao động Việt Nam làm việc cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế và cá nhân người nước ngoài tại Việt Nam là mức tiền lương thấp nhất trả cho người lao động đã qua học nghề phải cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu vùng; khoảng cách giữa các bậc lương liền kề thấp nhất bằng 5%; mức lương của nghề, công việc độc hại, nguy hiểm phải cao hơn ít nhất 5% so với mức lương của nghề, công việc có đi