Chuyên gia VN: Tấn công Syria, Mỹ cố tình lặp lại nhiều sai lầm

Tàu tuần dương USS Monterey của Hải quân Mỹ bắn tên lửa Tomahawk tấn công Syria ngày 14.4.2018

- Thưa GS.Nguyễn Cảnh Toàn, ông đánh giá thế nào về việc liên quân Mỹ, Anh, Pháp tấn công Syria, hành động này có hợp pháp hay không?

Theo quan điểm của tôi, Mỹ đã cố tình phạm phải những sai lầm cố hữu của nước này khi quyết định tấn công Syria.

Một là, sai lầm khi tấn công một quốc gia là thành viên của Liên Hợp Quốc, một quốc gia độc lập có chủ quyền và một chính phủ hợp pháp mà không có sự phê chuẩn của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Đây là một hành động liều lĩnh, vi phạm luật pháp quốc tế, trái với mong muốn của cộng đồng quốc tế và những người yêu chuộng hòa bình trên thế giới.

Hai là, tấn công một quốc gia khác mà không có quyết định và sự đồng thuận của Quốc hội Mỹ. Đáng lưu ý, bản thân Thượng nghị sĩ Mỹ (đảng Dân chủ) Tim Kaine đã nhấn mạnh: “Quyết định tấn công Syria mà không nhận được sự phê chuẩn của Quốc hội Mỹ của Tổng thống Trump là bất hợp pháp. Cần phải ngừng trao cho Tổng thống quyền phát động chiến tranh. Hôm nay là ở Syria, nhưng điều gì sẽ ngăn ông Trump không đánh bom tiếp ở Iran hay Triều Tiên?”.

Còn Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Thomas Massie gay gắt tuyên bố: “Tôi chưa từng đọc “Hiến pháp” của Pháp hay của Anh, nhưng tôi đã đọc Hiến pháp của Mỹ và không có chỗ nào viết rằng, Tổng thống có quyền tấn công Syria”.

Ba là, vụ tấn công không những không khiến quân đội và nhân dân Syria nao núng, khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) không yếu đi mà trên hết còn khiến dư luận thế giới đặt câu hỏi, liệu Mỹ, Anh, Pháp không kích Syria có phải là nhằm cản trở cuộc điều tra của Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW), xóa dấu vết vụ tấn công hóa học ở Douma, Đông Ghouta, ngoại ô thủ đô Damascus trước đó để coi như chuyện đã rồi, huề cả làng, chỉ có Mỹ, Anh, Pháp là vô can.

Bốn là, hiệu quả cả trên chiến trường lẫn dư luận đều bất lợi cho phía Mỹ, trong khi Syria vẫn đứng vững. Nga chỉ đứng ngoài quan sát, đúc rút những mặt mạnh yếu, "lộ bài" của liên quân, trong lúc liên quân vẫn mù tịt về Nga vì Nga không trực tiếp tham chiến, chỉ cần mình Syria cũng đủ sức chống chọi.  

GS.Nguyễn Cảnh Toàn.

- Mỹ, Anh, Pháp đã bắn tới hơn 100 quả tên lửa tấn công Syria. Tuy nhiên, hệ thống phòng không của Syria đã bắn hạ được hơn 70 tên lửa trong số này. Theo ông, kết quả này nói lên điều gì về sức mạnh quân sự của Syria hiện nay?

Bộ Quốc phòng Nga ngày 14.4 cho hay, quân đội Mỹ, Anh và Pháp đã bắn 103 quả tên lửa vào Syria, nhưng 71 tên lửa đã bị chặn. Hiệu suất trúng đích rất thấp (hơn 31%). Quân đội Syria đã bắn hạ 71 tên lửa hành trình của liên quân bởi hệ thống phòng không S-200 của nước này chứ không phải bằng những hệ thống mới nhất, tiên tiến nhất hiện có ở Syria (như S-300 & S-400 và S-500 mà Nga đang triển khai ở đây). 

Theo tôi, đây là thất bại cay đắng của Mỹ. Thất bại này làm người ta nhớ đến thất bại của Không quân Mỹ trong 12 ngày đêm “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” tháng 12.1972 ở Việt Nam.

- Việc Mỹ, Anh, Pháp tấn công Syria có thể dẫn tới Thế chiến 3 hay không, thưa ông? 

Không thể xảy ra Thế chiến 3 được, ít nhất và lúc này, vào thời điểm Mỹ và liên quân tấn công Syria. Đơn giản: không nước nào muốn xảy ra Thế chiến 3 cả. Mặc dù tấn công Syria nhưng  nên nhớ rằng, Mỹ, Anh, Pháp rõ ràng đã cố né tránh, không dám động đến các lực lượng Nga ở Syria. Nếu họ động đến Nga thì nguy cơ là sẽ dẫn đến hậu quả khốc liệt khó lường. Cho đến giờ phút này theo tôi không nước nào muốn bị cuốn vào chiến tranh cả.   

- Vậy theo ông, tương lai cuộc tấn công của liên quân nhắm vào Syria sẽ đi đến đâu?

Chắc chắn Mỹ và liên quân không thể kéo dài cuộc tấn công với nhiều lý do và sức ép khác nhau cả về kinh tế, chính trị, ngoại giao... dù Tổng thống Trump có khuyến cáo là sẽ đánh dài cho đến khi Syria từ "bỏ sử dụng vũ khí hóa học". 

Về cơ bản, quan điểm của ông Trump là sẽ sớm rút khỏi cuộc chiến bởi thực tế, ông chỉ muốn "dằn mặt" Syria, "dằn mặt" Nga thôi.

Hơn nữa, Tổng thống Mỹ từng tuyên bố rằng “Mỹ không mưu cầu sự hiện diện vô thời hạn tại Syria dù trong bất kỳ trường hợp nào”. Ông Trump muốn sớm rút quân Mỹ khỏi Syria để tập trung toàn bộ sức lực, trí tuệ, của cải nhằm thực hiện cam kết thời tranh cử và khi nhậm chức hơn 1 năm về trước là làm cho nước Mỹ mạnh trở lại, trước hết là kinh tế, theo đuổi học thuyết “Nước Mỹ trên hết”.