Cuốn sách cổ thời nhà Đường tiết lộ 80.000 “người ngoài hành tinh” sửa chữa Mặt trăng

Cuốn sách cổ thời nhà Đường tiết lộ 80.000 “người ngoài hành tinh” sửa chữa Mặt trăng

Vào thời nhà Đường, trong kho tàng văn học chí quái Trung Hoa có một tác phẩm kỳ lạ mang tên “Dậu Dương Tạp Trở” của Đoạn Thành Thức – một cuốn sách được xem là tổng hòa giữa ký sự dân gian, truyện truyền kỳ và ghi chép về các hiện tượng kỳ dị. Trong đó, nổi tiếng nhất là câu chuyện về 80.000 người ngoài hành tinh sửa chữa Mặt Trăng, một giai thoại khiến người đời sau vừa kinh ngạc, vừa đặt ra nhiều nghi vấn về tri thức cổ đại và khả năng “vượt thời đại” của tác giả.

Theo ghi chép, Đoạn Thành Thức là con trai của Đoạn Văn Xương, một vị tể tướng danh tiếng phục vụ dưới triều Đường Mục Tông. Ngay từ nhỏ, ông đã nổi tiếng thông minh, ham học và đặc biệt say mê những điều huyền bí. Sau khi cha qua đời, ông được bổ làm thủ thư trong Thư viện Quốc gia, nhờ vậy có cơ hội tiếp xúc với rất nhiều sách cổ, thư tịch thất truyền và ghi chép bí mật của triều đình. Chính môi trường ấy đã nuôi dưỡng trí tưởng tượng và nền tảng tri thức phong phú, tạo điều kiện để ông viết nên “Dậu Dương Tạp Trở” – một công trình đồ sộ gồm 30 quyển, ghi lại hàng trăm truyện dân gian, truyền thuyết, phong tục và những chuyện kỳ dị mà ông nghe, đọc, hay chứng kiến.

Cái tên “Dậu Dương” vốn chỉ một ngọn đồi nhỏ ở vùng Hoài Hóa (Hồ Nam), nơi Đoạn Thành Thức từng sống ẩn dật và biên soạn tác phẩm. “Tạp Trở” nghĩa là “ghi chép tạp nham”, tức ghi lại đủ loại chuyện kỳ quái, từ chuyện tiên ma, yêu quái, cho tới hiện tượng thiên nhiên lạ lùng. Nhưng giữa hàng trăm câu chuyện ấy, có một giai thoại khiến hậu thế cho rằng Đoạn Thành Thức đã “tiếp xúc với người ngoài hành tinh” – đó là chuyện 80.000 người sửa chữa Mặt Trăng.

Theo nội dung trong sách, một người bạn của Đoạn Thành Thức tên Trịnh Nhân Bản từng gửi thư kể lại một sự việc kỳ dị. Anh họ của ông cùng Vương Tú Tài đi du ngoạn ở núi Tung Sơn, khi màn đêm buông xuống thì bị lạc đường. Đang tìm lối xuống núi, họ bỗng nghe thấy tiếng ngáy vang vọng trong rừng. Khi đến gần, hai người thấy một người đàn ông mặc áo choàng trắng, đầu gối lên túi hành lý cũng màu trắng mà ngủ. Họ đánh thức ông ta dậy để hỏi đường. Người áo trắng tỉnh dậy, dẫn họ ra khỏi rừng, song điều kỳ lạ là khi trò chuyện, ông ta nói những điều vượt xa hiểu biết của con người đương thời.

Người đàn ông ấy chỉ lên trời và hỏi: “Các người có biết Mặt Trăng là do ‘thất bảo’ tạo thành không? Mặt Trăng thật ra là một quả cầu. Ánh trăng mà các người thấy là ánh phản chiếu từ Thái Dương (Mặt Trời). Trên đó có hơn 80.000 người trông nom, ta là một trong số ấy”.

Cả hai vị khách nghe xong đều kinh hãi. Thời nhà Đường, khái niệm về hình dạng cầu của Mặt Trăng, hay việc nó phản chiếu ánh sáng Mặt Trời, là điều không ai có thể biết. Phải đến hơn 800 năm sau, khi Galileo phát minh ra kính thiên văn, con người hiện đại mới xác nhận những điều tương tự. Chính chi tiết này khiến câu chuyện trong “Dậu Dương Tạp Trở” được xem là một “tiên tri khoa học” đầy khó hiểu.

Không dừng lại ở đó, người áo trắng còn mở túi hành lý, lấy ra rìu ngọc, đục ngọc – những công cụ ông nói dùng để “tu sửa Mặt Trăng”. Ông mời hai người ăn “cơm ngọc bích”, một loại lương thực kỳ lạ “giúp thân thể tránh mọi bệnh tật, dù không thể trường sinh”. Sau khi nói xong, người áo trắng đột nhiên biến mất. Cảnh tượng ấy khiến hai vị khách choáng váng, và khi quay lại nhìn, cả ngôi đình nhỏ nơi ông nằm cũng tan biến như chưa từng tồn tại.

Câu chuyện nhanh chóng được lan truyền và cuối cùng được Đoạn Thành Thức ghi lại trong “Dậu Dương Tạp Trở”. Ông đặt cho sự kiện này cái tên kỳ bí là “người sửa Mặt Trăng ở Tung Sơn”. Nhiều học giả đời sau coi đây là một trong những mô tả sớm nhất trong lịch sử nhân loại về “người ngoài hành tinh” hay “người du hành vũ trụ”.

Thật khó tin rằng một người sống vào thế kỷ IX thời nhà Đường lại có thể viết ra những mô tả gần như trùng khớp với các phát hiện khoa học hiện đại. Đoạn Thành Thức đã miêu tả Mặt Trăng là cầu thể không bằng phẳng, chỉ sáng nhờ phản chiếu ánh Thái Dương – điều mà khoa học sau này chứng minh là chính xác. Ông còn nói đến “80.000 người trông nom”, mà nhiều người diễn giải ẩn dụ như hình ảnh các thiên thể hoặc robot bảo trì. Một số học giả hiện đại, đặc biệt ở Trung Quốc, cho rằng đây có thể là ẩn dụ cho vũ trụ nhân tạo, hay cho một cấu trúc kỹ thuật khổng lồ mà Mặt Trăng chỉ là phần vỏ ngoài.

Nhiều nhà nghiên cứu văn học thì lại cho rằng, “Dậu Dương Tạp Trở” không nên hiểu theo nghĩa đen. Theo họ, đây là tác phẩm chí quái – thể loại phổ biến thời Đường, chuyên ghi lại những chuyện kỳ dị trong dân gian nhằm phản ánh thế giới quan và trí tưởng tượng của con người cổ đại. Song dù là sản phẩm của trí tưởng tượng, câu chuyện “người sửa Mặt Trăng” vẫn cho thấy tầm nhìn khoa học và tư duy vượt thời đại của người xưa.

Một điều thú vị khác là trong các bản thảo cổ còn sót lại, Đoạn Thành Thức từng mô tả Mặt Trăng “có sông, có núi, có dòng chảy sáng tối luân phiên”. Ngày nay, các nhà khoa học xác nhận trên Mặt Trăng thực sự có vết nứt, hố sâu, vùng tối và sáng khác nhau, hình thành do tác động của ánh sáng Mặt Trời – trùng hợp đáng kinh ngạc với mô tả trong sách.

Bên cạnh đó, “Dậu Dương Tạp Trở” còn ghi chép hàng loạt hiện tượng kỳ dị khác: từ người bay giữa không trung, loài sinh vật có hình dạng nửa người nửa thú, đến những vùng đất có thảo mộc biết hát. Tất cả đều được tác giả trình bày với ngôn ngữ súc tích, miêu tả sinh động, khiến người đọc cảm thấy vừa hư ảo vừa chân thực. Dẫu không thể kiểm chứng, nhưng cuốn sách đã trở thành nguồn cảm hứng lớn cho văn học truyền kỳ Trung Hoa và thậm chí được xem là một dạng tiền thân của tiểu thuyết khoa học viễn tưởng.

Ngày nay, khi đọc lại “Dậu Dương Tạp Trở”, giới nghiên cứu không chỉ xem đó là tập hợp chuyện dân gian, mà còn là tấm gương phản chiếu trí tưởng tượng và tri thức của con người thời nhà Đường. Việc Đoạn Thành Thức ghi lại chuyện “80.000 người sửa Mặt Trăng” có thể không phải sự thật, nhưng nó phản ánh niềm khao khát khám phá vũ trụ, và ý niệm rằng thế giới con người chỉ là một phần nhỏ trong không gian bao la vô tận.

Trên hết, điều khiến tác phẩm này trường tồn không chỉ là những chuyện hoang đường, mà còn là tư duy vượt biên giới thời gian của người viết. Hơn một nghìn năm sau, khi con người đặt chân lên Mặt Trăng và khẳng định nó thực sự phản chiếu ánh sáng Mặt Trời, nhiều người vẫn ngỡ ngàng tự hỏi: phải chăng Đoạn Thành Thức – người thủ thư nhỏ bé của nhà Đường – đã vô tình chạm tới một chân lý mà nhân loại mãi về sau mới hiểu được?

Dù câu trả lời là gì, “Dậu Dương Tạp Trở” vẫn xứng đáng được xem là một trong những tác phẩm bí ẩn và tiên phong nhất của văn học cổ Trung Hoa, nơi ranh giới giữa truyền thuyết và tri thức được xóa nhòa, và nơi trí tưởng tượng của con người chạm đến cả những vì sao xa xôi.

×