Doanh nghiệp xả thải gây ô nhiễm môi trường có thể bị xử phạt lên đến 1,4 tỷ đồng

Luật sư Hoàng Anh Sơn, Đoàn luật sư TP. Hồ Chí Minh cho biết: Việc đẩy mạnh phát triển kinh tế và công nghiệp hóa mạnh mẽ, việc các doanh nghiệp xả thải ra môi trường là một vấn đề không thể tránh khỏi.

Luật sư Hoàng Anh Sơn, Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh, cho biết: Việc đẩy mạnh phát triển kinh tế, công nghiệp hóa mạnh mẽ khiến lượng chất thải từ các doanh nghiệp ra môi trường ngày càng gia tăng, trở thành một vấn đề tất yếu. Tuy nhiên, hành vi xả thải trái phép, không qua xử lý hoặc không đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường không chỉ gây ra hệ lụy nghiêm trọng đối với môi trường sống và sức khỏe cộng đồng, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín cũng như sự phát triển bền vững của chính doanh nghiệp.

Năm 2025, cùng với xu hướng siết chặt yêu cầu bảo vệ môi trường, pháp luật Việt Nam đã có những quy định nghiêm ngặt hơn về xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này. Đặc biệt, Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành như Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định cụ thể các biện pháp xử lý đối với doanh nghiệp vi phạm.

Việc nắm vững các quy định pháp luật và quy trình xử lý sẽ giúp doanh nghiệp chủ động phòng tránh các rủi ro pháp lý và tài chính. Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm và hậu quả gây ra, doanh nghiệp có thể đối mặt với các hình thức xử lý sau:

Cảnh cáo: Áp dụng đối với các hành vi vi phạm lần đầu, có mức độ nhẹ, chưa gây hậu quả nghiêm trọng.

Phạt tiền: Mức phạt có thể dao động từ vài triệu đồng đến hàng tỷ đồng đối với hành vi xả thải gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, trên diện rộng hoặc kéo dài. Cụ thể, theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP, mức phạt có thể lên tới 2 tỷ đồng đối với tổ chức vi phạm.

Tước quyền sử dụng giấy phép môi trường có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn: Áp dụng khi hành vi vi phạm nghiêm trọng, doanh nghiệp không khắc phục hậu quả hoặc tái phạm. Thời hạn tước quyền hoặc đình chỉ có thể kéo dài từ 3 tháng đến 24 tháng.

Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả: Bao gồm việc thu gom, xử lý chất thải đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường; khôi phục hiện trạng ban đầu của môi trường; cải tạo, phục hồi môi trường hoặc bồi thường thiệt hại theo quy định. Chi phí cho việc khắc phục do doanh nghiệp vi phạm chi trả.

Thực tế cho thấy, việc xử lý các vi phạm trong lĩnh vực môi trường đang được áp dụng nghiêm khắc. Chẳng hạn, tại Thanh Hóa, hai doanh nghiệp đã bị xử phạt tổng cộng gần 1,4 tỷ đồng do hành vi xả thải không qua xử lý, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Xử lý hình sự nghiêm khắc, tăng mạnh mức phạt tù và tiền phạt đối với hành vi xả thải

Trong những trường hợp hành vi xả thải gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đến sức khỏe con người, tài sản hoặc hệ sinh thái, doanh nghiệp và cá nhân liên quan có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Các tội danh liên quan bao gồm: Tội gây ô nhiễm môi trường (Điều 235), Tội vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại (Điều 236), với mức hình phạt có thể lên tới nhiều năm tù.

Vậy, trong năm 2025 có gì mới trong xử lý vi phạm xả thải?

Luật sư Hoàng Anh Sơn cho biết: xu hướng hiện nay cho thấy các biện pháp xử lý hành vi gây ô nhiễm môi trường đang ngày càng siết chặt và nghiêm khắc hơn. Một số điểm đáng chú ý được dự báo sẽ tiếp tục đẩy mạnh trong năm 2025 bao gồm:

Trong những trường hợp hành vi xả thải gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đến sức khỏe con người, tài sản hoặc hệ sinh thái, doanh nghiệp và cá nhân chịu trách nhiệm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự. Các tội danh liên quan có thể bao gồm tội gây ô nhiễm môi trường, tội vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại,... với mức phạt tù có thể lên đến nhiều năm.

Vậy, trong năm 2025 có gì mới trong xử lý vi phạm xả thải?

Luật sư Hoàng Anh Sơn cho biết: xu hướng hiện nay cho thấy sự tăng cường áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm khắc hơn đối với các hành vi gây ô nhiễm môi trường. Một số điểm đáng chú ý có thể được tiếp tục đẩy mạnh trong năm 2025:

Tăng mức phạt tiền: Mức phạt đối với hành vi xả thải trái phép tiếp tục được điều chỉnh tăng nhằm đảm bảo tính răn đe.

Siết chặt điều kiện cấp phép môi trường: Các yêu cầu về cấp phép môi trường có xu hướng chặt chẽ hơn, buộc doanh nghiệp phải đầu tư công nghệ xử lý chất thải hiện đại, hiệu quả.

Đẩy mạnh giám sát và thanh tra: Hoạt động giám sát, kiểm tra và thanh tra môi trường dự kiến sẽ được tăng cường cả về tần suất và quy mô, nhất là với các ngành nghề có nguy cơ gây ô nhiễm cao.

Công khai thông tin vi phạm: Việc công khai rộng rãi các trường hợp vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường nhằm nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và áp lực dư luận.

Ưu tiên biện pháp khắc phục hậu quả: Pháp luật tiếp tục nhấn mạnh trách nhiệm doanh nghiệp trong việc khắc phục triệt để hậu quả do hành vi xả thải gây ra, phục hồi môi trường về trạng thái ban đầu.

Đặc biệt, theo Luật sư Hoàng Anh Sơn, Dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi năm 2025 đang đề xuất tăng mạnh mức hình phạt đối với tội xả chất thải nguy hại gây ô nhiễm môi trường, cụ thể:

Khoản 1: Phạt tù từ 1 năm đến 3 năm hoặc phạt tiền từ 300 triệu đồng đến 3 tỷ đồng.

Khoản 2: Phạt tù từ 3 năm đến 7 năm hoặc phạt tiền từ 3 tỷ đồng đến 6 tỷ đồng.

Khoản 3: Phạt tù từ 7 năm đến 12 năm hoặc phạt tiền từ 6 tỷ đồng đến 18 tỷ đồng.

Đối với pháp nhân thương mại phạm tội:

Trường hợp thuộc Khoản 1: phạt tiền từ 9 tỷ đồng đến 21 tỷ đồng.

Trường hợp thuộc Khoản 2: phạt tiền từ 21 tỷ đồng đến 36 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 2 năm.

Trường hợp thuộc Khoản 3: phạt tiền từ 36 tỷ đồng đến 60 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 1 năm đến 3 năm.

Trường hợp đặc biệt nghiêm trọng theo quy định tại Điều 79, pháp nhân thương mại có thể bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.

Ngoài ra, đối với hành vi vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại, dự thảo cũng đề xuất tăng mức hình phạt: phạt tù từ 1 năm đến 5 năm và phạt tiền từ 300 triệu đồng đến 1,2 tỷ đồng đối với cá nhân vi phạm.

×