Gala "Sâm Ngọc Linh trên đất Sơn La - Từ Quốc bảo trở thành sinh kế"

Tuy chưa tới giờ diễn ra Gala "Sâm Ngọc Linh trên đất Sơn La - Từ Quốc bảo trở thành sinh kế", thế nhưng các khách mời đã về có mặt đông đủ tại hội trường sự kiện. Tham dự Gala hôm nay có: đại diện lãnh đạo UBND tỉnh Sơn La; lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT; Sở khoa học và Công nghệ; Chi cục Kiểm Lâm tỉnh Sơn La; Trường Đại học Bách khoa Hà Nội; đại diện lãnh đạo các huyện, thành phố; Hội Nông dân các cấp trong tỉnh.

Một số hình ảnh tại Gala:

Các tiết mục nghệ thuật đặc sắc được trình bày qua giọng ca  của ca sỹ Nguyễn Thị Minh Ngọc và các diễn viên quần chúng bản Bó.

Sâm Ngọc Linh vốn là trong những biệt dược ngàn năm qua của dân tộc ta. Sâm Ngọc Linh trước đây chỉ được biết đến với địa chỉ sinh trưởng trên đất Quảng Nam và vẫn là thứ biệt dược xa lạ đối với người dân Tây Bắc nói chung và Sơn La nói riêng.

Chính vì điều đó, doanh nhân Nguyễn Chí Long - Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Thành Long ở Mai Sơn, Sơn La đã bỏ công sức, trí tuệ tìm tòi, nghiên cứu và đầu tư để đưa cây Sâm Ngọc Linh từ Quảng Nam xa xôi ngàn trùng về với Sơn La. 

Không chỉ thành công trong việc trồng Sâm Ngọc Linh, ông Nguyễn Chí Long còn là người thành công trong việc tạo ra nhiều sản phẩm có chất lượng rất tốt từ Sâm Ngọc Linh; góp phần biến thứ cây quốc bảo trên dãy Ngọc Linh xa xôi thành sinh kế của người dân Tây Bắc.

Nhằm tri ân những người đã mạnh dạn tìm tòi, sáng tạo, đầu tư để đưa loại cây Quốc Bảo này về với Sơn La, sáng nay (22/12), Công ty TNHH một thành viên Thành Long phối hợp cùng Văn phòng Đại diện Tây Bắc của Báo Nông Thôn Ngày Nay/ Báo điện tử Dân Việt/ điện tử Trang Trại Việt tổ chức Ga La "Sâm Ngọc Linh trên đất Sơn La – Từ Quốc bảo trở thành sinh kế".

Tham gia buổi Gala "Sâm Ngọc Linh trên đất Sơn La - Từ Quốc bảo trở thành sinh kế" có:

- Đồng chí Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La.

- Đại diện lãnh đạo nhiều sở, ban ngành, các tổ chức đoàn thể của tỉnh

- Lãnh đạo các huyện trên địa bàn tỉnh

- Các nhà khoa học, các đại biểu đến từ nhiều tỉnh, thành trong cả nước cùng lãnh đạo, phóng viên nhiều cơ quan báo chí trung ương và địa phương.

Đặc biệt, Gala hôm nay có sự hiện diện của gần 40 đại biểu là cựu chiến binh tuổi cao, sức yếu nhưng ý chí vẫn rất kiên cường.

 Phát biểu khai mạc Gala, ông Kiều Văn Thiện nhấn mạnh: "Sâm Ngọc Linh, một loại dược liệu quý được coi là cây “quốc bảo” trồng nhiều tại 2 tỉnh Quảng Nam và Kon Tum. Không ít người đã đầu tư tiền của để mang loại dược liệu quý này trồng tại các tỉnh nhưng đều thất bại. Vậy mà tại Sơn La, loại dược liệu quý này đã được trồng thành công không chỉ bằng cây giống mà còn thành công bằng gieo từ hạt.

Câu chuyện trồng thành công cây sâm Ngọc Linh ở Sơn La, đặc biệt là gieo trồng được bằng hạt đang là chủ đề bàn thảo của nhiều người. Bởi khi nhắc tới cây sâm Ngọc Linh, nó như một thứ xa xỉ và quá cao xa với nhiều người khi mà giá trị kinh tế của mỗi kg loại dược liệu này khá lớn, không phải ai cũng dám bỏ tiền ra để mua về dùng hoặc đầu tư tiền của để trồng ở những vùng đất chưa từng có ai thử nghiệm.

 Nhằm phân tích, đánh giá về cơ chế, chính sách phát triển Sâm Ngọc Linh; tìm ra các giải pháp thúc đẩy mở rộng, phát triển sâm Ngọc Linh; nâng cao giá trị của sâm Ngọc Linh, góp phần đưa sâm Ngọc Linh Từ Quốc bảo trở thành sinh kế, ngày hôm nay (22/12) Báo Nông Thôn Ngày Nay/ Điện tử Dân Việt/ điện tử Trang Trại Việt phối hợp với Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Thành Long tổ chức Gala "Sâm Ngọc Linh trên đất Sơn la – Từ quốc Bảo trở thành sinh kế".

Ông Nguyễn Chí Long kể: "Trong nông nghiệp, trồng cây gì, nuôi con gì phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu luôn được chính quyền địa phương và người sản xuất quan tâm, trăn trở. Lâu nay, nói tới sâm Ngọc Linh, người tiêu dùng nghĩ ngay tới vùng trồng ở Quảng Nam, Kon Tum… Việc tôi mang cây sâm về trồng ở Sơn La khiến nhiều người ngỡ ngàng.

Lâu nay, mỗi khi nói tới sâm Ngọc Linh, người tiêu dùng thường nghĩ loài cây quốc bảo này được trồng ở Quảng Nam, Kon Tum, Gia Lai, Lâm Đồng…. Tuy nhiên, sau nhiều năm tìm tòi, thử nghiệm, nghiên cứu, bằng hành động tôi đã chứng minh cho mọi người thấy được rằng, sâm Ngọc Linh trồng ở Sơn La phát triển tốt và chất lượng không thua kém sâm Ngọc Linh trồng tại huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam".

Ông Nguyễn Chí Long chia sẻ: "Tôi yêu Sơn La như quê hương thứ 2, từ động cơ đó tôi mang trong mình những lời tâm sự, tấm lòng đến với quê hương thứ 2 hôm nay. Tôi từng tham gia kháng chiến biên giới phía Bắc, làm tròn trách nhiệm với Tổ quốc, khi trở về đời thường tôi tiếp tục cố gắng phát triển sản xuất, phát huy bản chất người lính cụ Hồ. Qua những chặn đường đi qua tôi tự hào rằng trước đồng tiền của Nhà nước, nhân dân đóng góp đầu tư những công trình giao thông... Đã thôi thúc bản thân tôi quyết lao động, sản xuất và được cấp uỷ, chính quyền tỉnh Sơn La, người dân vùng sâu, vùng xa ghi nhận".

Ông Long nói tiếp: "Cây Sâm Ngọc Linh bén rẽ trên đất Sơn La 18 năm nay, tôi mang cây sâm Ngọc Linh từ tỉnh Quảng Nam, đầu tiên tôi chỉ mua của những người nông dân bán hàng rong. Bởi thực tế đi tìm cây sâm Ngọc Linh trong rừng rất khó nhận biết mà chỉ dựa vào quả sâm màu đỏ mới biết được là sâm rừng.

Từ những trăn trở, ấp ủ trong lòng, tôi quyết tâm đưa sâm Ngọc Linh về trồng, cố gắng vượt qua chính bản thân mình, trồng loại cây trồng này phải phù hợp với khí hậu, đất đai Sơn La, đặc biệt là nơi có độ cao hơn 1.600m so với mực nước biển. Đồng thời, phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước...

Công ty của tôi đã gửi sâm tới Viện Dược liệu để phân tích và kiểm nghiệm đối với sâm 5 năm tuổi. Ngày 12/4/2023, kết quả của Viện Dược liệu cho thấy, hoạt chất Majonosid R2 (hợp chất chính đặc trưng cho sâm Việt Nam) trong mẫu sâm Ngọc Linh của Công ty đạt tới 5,74%. Ngoài ra, Công ty cũng gửi mẫu cao sâm Ngọc Linh Thành Long tới Viện Công nghiệp thực phẩm phân tích hàm lượng 17 ACIDAMIN có trong cao sâm. Kết quả, phân tích hàm lượng 17 ACIDAMIN có trong sản phẩm cao sâm Ngọc Linh Thành Long đều đạt chỉ số rất cao so với cao sâm có trên thị trường. Trong đó, có hàm lượng Cystein lên tới 36,82; hàm lượng Lysine đạt 1501,58, trong khi một số mẫu cao sâm khác trên thị trường hàm lượng Cystein và hàm lượng Lysine không phát hiện ra.

Đánh giá thêm về hiệu quả kinh tế cây Sâm Ngọc Linh trên đất Sơn La, ông Long nhấn mạnh: "Đến thời điểm này, tôi khẳng định cây sâm Ngọc Linh đang phát triển rất tốt, mang lại giá trị kinh tế cao. 1 ha sâm Ngọc Linh chắc chắn đánh bại gấp nhiều lần ha bà con trồng cây ngô, dong riềng... Nhưng điều quan trọng nhất ai sẽ là người trồng và trồng như thế nào cho hiệu quả?"

Giám đốc Công ty TNHH MTV Đầu tư xây dựng Thành Long bày tỏ: Tôi có đủ khả năng để mua vài tấn sâm ở Quảng Nam về đây để chế xuất cao sâm, rượu sâm. Thế nhưng với tình yêu với cây sâm Ngọc Linh nên tôi càng quyết tâm trồng thành công loài cây dược liệu này. Từ những sản phẩm chế ra từ Sâm Ngọc Linh tốt cho sức khoẻ mọi người, nhất là người bệnh ung thư...

"Hiện nay, nhiều huyện của Sơn La đề nghị chúng tôi thực hiện mô hình để bà con địa phương học tập, làm theo. Hiện tại và trong tương lai gần, tôi sẽ mở thêm mô hình ở Bắc Yên, Thuận Châu, Mường La với mục đích để nông dân có thêm một loại cây, thêm một giống cây, có thêm mô hình để học tập phát triển kinh tế”, ông Long tâm sự.

Cũng tại Gala, nhân dịp kỷ niệm 79 năm ngày Thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, doanh nhân Nguyễn Chí Long đã có những món quà nghĩa, đó là cao Sâm Ngọc linh do chính ông nấu và đóng gói, gửi tặng tới các cựu chiến binh – những người đã có nhiều đóng góp với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Chia sẻ tại Gala, bà Trịnh Thị Phượng - Phó Chủ Tịch UBND huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La thông tin: Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng các xã vùng cao của huyện đặc trưng là mát mẻ quanh năm, có sương mù bao phủ, với mùa đông lạnh, diện tích rừng tự nhiên tương đối lớn cùng với nguồn lao động dồi dào là tiềm năng rất lớncho sự phát triển của nhiều loại cây dược liệu nói chung và nhất là phát triển trồng cây Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu dưới tán rừng tại các xã vùng cao huyện Bắc Yên.

Thời gian qua thực hiện Công văn số 3433-CV/TU ngày 12/5/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La về việc khảo sát, đánh giá mức độ phù hợp với vùng trồng Sâm Ngọc Linh tại một số xã vùng cao của tỉnh Sơn La; Công văn số 2546-SNN-CCKL ngày 01/8/2023 của Sở Nông nghiệp và PTNT về việc khảo sát, đánh giá mức độ phù hợp vùng trồng Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu tại một số xã vùng cao của tỉnh Sơn La. 

Qua khảo sát trên địa bàn huyện Bắc Yên về đề xuất diện tích có khả năng trồng cây Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu là 690 ha (trong đó: cây Sâm Ngọc Linh là 309 ha và cây Sâm Lai Châu là 381 ha); dự kiến đề xuất triển khai tại các xã: Tà Xùa, Làng Chếu, Xím Vàng và Hang Chú.

UBND huyện chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nghiên cứu, đối chiếu về yêu cầu sinh thái của cây Sâm Ngọc Linh và cây sâm Lai Châu và khảo sát nhu cầu của người dân đã xác định các xã vùng cao của huyện Bắc Yên có điều kiện phù hợp với việc trồng cây sâm Ngọc Linh và cây sâm Lai Châu với diện tích đề xuất là 690 ha và diện tích có khả năng mở rộng lên. Với mong muốn trồng và phát triển sâm Ngọc Linh ở dưới tán rừng vừa góp phần tạo giá trị gia tăng rất cao, phát triển đời sống; đồng thời giúp bảo vệ môi trường, giữ gìn tán rừng đảm bảo độ che phủ, hướng đến một nền nông lâm nghiệp phát triển bền vững.

Trong thời gian sắp tới, huyện Bắc Yên xác định các nhiệm vụ trong thời gian tới phải lãnh đạo, chỉ đạo để khai thác tiềm năng phát triển cây Sâm trên địa bàn huyện như:

Một là, tiếp tục kêu gọi các doanh nghiệp tham gia đầu tư dự án thu hút đầu tư thuộc lĩnh vực đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2476/QĐ-UBND của UBND tỉnh Sơn La ngày 22/11/2023.

Hai là, trên cơ sở định hướng phát triển kinh tế dưới tán rừng của Trung ương và của tỉnh, huyện sẽ tham mưu, đề xuất với tỉnh xây dựng cơ chế chính sách nhằm thu hút các nhà đầu tư. Tạo điều kiện về đất đai, chính sách… để các công ty, doanh nghiệp có tâm huyết, kinh nghiệm và năng lực đầu tư vào huyện Bắc Yên để khảo sát, thử nghiệm mô hình trồng cây Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu, thực hiện liên kết sản xuất, phối hợp chuyển giao kỹ thuật, hỗ trợ người dân trồng, chăm sóc, thu hoạch chế biến và tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt là tại các xã vùng cao của huyện Bắc Yên.

Ba là, huyện đề xuất với UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp & PTNT thử nghiệm mô hình tại huyện, trên cơ sở mô hình thực hiện khảo nghiệm, đánh giá quá trình sinh trưởng, phát triển của cây Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu được triển khai trên địa bàn và sự tư vấn của cơ quan chuyên môn, các nhà khoa học, công ty, doanh nghiệp huyện sẽ chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, các tổ chức chính trị tuyên truyền đến người dân về "Tiềm năng, giá trị trong phát triển cây Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu trên đất Bắc Yên".

Bốn là, trên cơ sở chuyến thăm quan học tập kinh nghiệm tại tỉnh Lai Châu do UBND tỉnh tổ chức, huyện sẽ Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chuyên môn phối hợp với các công ty, doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực trồng cây Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu xây dựng lộ trình kế hoạch; khảo sát định hướng vùng trồng và đề xuất thử nghiệm mô hình trồng cây Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu trên địa bàn.

Trong thời gian tới, huyện Bắc Yên luôn đồng hành cùng các công ty, doanh nghiệp và người dân để giải quyết khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất để các nhà đầu tư, người dân tham gia trong sản xuất nông lâm nghiệp nói chung và phát triển cây Sâm Ngọc linh, sâm Lai Châu nói riêng, nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế sẵn có trên địa bàn giúp đồng bào các dân tộc vùng cao làm giàu từ trồng cây dược liệu nâng cao đời sống, xóa đói giảm nghèo bền vững. 

Chia sẻ tại Gala, ông Nguyễn Huy Tuấn-  Chi cục Trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Sơn La cho biết: Tổng diện tích đất quy hoạch cho lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La là 817.890,4 ha, chiếm 58% tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh, trong đó: Quy hoạch đất, rừng đặc dụng 87.851,4 ha, chiếm 10,74% đất lâm nghiệp; quy hoạch đất, rừng phòng hộ 377.909,2 ha, chiếm 46,26% đất lâm nghiệp; quy hoạch đất, rừng sản xuất 352.129,7 ha, chiếm 43,0% đất lâm nghiệp. Theo số liệu công bố hiện trạng rừng tỉnh Sơn La năm 2022 tại Quyết định 348/QĐ-UBND ngày 08/03/2022 của UBND tỉnh Sơn La, diện tích rừng hiện có trên địa bàn tỉnh là 666.887,7 ha. Tỉnh Sơn La là địa phương có diện tích rừng và đất lâm nghiệp lớn trong toàn (đứng thứ 3 toàn quốc sau các tỉnh: Nghệ An, Quảng Nam).

Là tỉnh có diện tích đất lâm nghiệp lớn, với nhiều loài động thực vật quý hiếm, Sơn La có tiềm năng, lợi thế phát triển các loài dược liệu dưới tán rừng, trong đó có cây Sâm Ngọc Linh, sâm Lai Châu.

Theo kết quả báo cáo đánh giá sơ bộ tại các huyện trên địa bàn tỉnh Sơn La có một số xã vùng cao có điều kiện tự nhiên sinh thái gần tương đồng với vùng phát triển của cây Sâm Ngọc linh, dự kiến trên địa bàn toàn tỉnh có 41 xã trong đó: Tại huyện Thuận Châu: 5 xã, gồm các xã: Mường É, Bản Lầm, Co Mạ, Long Hẹ, Nậm Lầu. -

Hiện nay có 5 huyện: Mường La, Bắc Yên, Mai Sơn, Sốp Cộp, Thuận Châu đề xuất diện tích dự kiến trồng Sâm Ngọc Linh, Sâm Lai Châu với quy mô, diện tích 3.688 ha. Tuy nhiên hiện nay chưa có các nghiên cứu đầy đủ đánh giá đầy đủ về điều kiện lập địa, điều kiện sinh thái làm cơ sở cơ sở khoa học và thực tiễn phục vụ di thực cây sâm Ngọc Linh, sâm Lai Châu trên địa bàn tỉnh Sơn La đối với từng khu vực, địa bàn nêu trên.

Có mặt tại Gala, nông dân Sồng A Tráng (người đồng bào dân tộc Mông ở huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La) đã có những chia sẻ về mô hình trồng sâm Ngọc Linh của mình. 

Anh A Tráng chia sẻ: "Do hoàn cảnh cuộc sống khó khăn, không có điều kiện để ăn học đầy đủ nên lớn lên tôi lấy vợ và nghĩ mình sẽ an phận với cái đói, cái nghèo. Nhưng thật không ngờ, cây Sâm Ngọc Linh và ông Nguyễn Chí Long đã giúp tôi thay đổi nhận thức, thay đổi cuộc sống.

Sau gần chục năm trời tôi được ông Nguyễn Chí Long – Giám đốc công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Thành Long ở huyện Mai Sơn, Sơn La nhận vào làm ở công ty Thành Long với nhiệm vụ là trực tiếp tham gia trồng, chăm sóc cây Sâm Ngọc Linh, tôi không chỉ có được thu nhập cao hơn, ổn định hơn mà còn rút ra được cho mình nhiều kinh nghiệm quý về sản xuất nông nghiệp nói chung và sản xuất với cây Sâm Ngọc Linh ở Sơn La nói riêng".

Anh Tráng nói thêm, làm người nông dân, nếu không biết cách làm thì cái bụng luôn đói, cái áo luôn rách, niềm vui hàng ngày cũng chỉ là củ sắn, bắp ngô.

Nhưng trực tiếp trồng Sâm Ngọc Linh cho ông Nguyễn Chí Long, được ông Long dìu dắt, chỉ bảo tận tình, tôi đã có nhiều hiểu biết mới và rất sâu sắc. Tôi thấy rằng cây Sâm Ngọc Linh – thứ Vàng của Trời cho người Việt Nam hoàn toàn có thể sống và phát triển rất tốt ở đất Sơn La cũng như một số vùng cao khác của miền Tây Bắc. Cây Sâm này tuy rất quý nhưng nó cũng không phụ cái long người trồng nếu mình yêu thương nó, chăm sóc nó thật sự chu đáo. Là người dân tộc thiểu số, không được học hành nhiều nhưng nếu được sự chỉ bảo hướng dẫn chu đáo thì bất cứ người Mông, người Thái nào cũng có thể trồng được thứ cây Quốc Bảo này để nâng cao đời sống của mình.

Tôi cũng thấy rằng, Cây Sâm Ngọc Linh ở Sơn La hôm nay đã được Nhà nước cấp quyền bảo hộ giống cây trồng, được tỉnh Sơn La quan tâm chỉ đạo phát triển và đặc biệt là đã được ông Nguyễn Chí Long chế biến ra nhiều sản phẩm quý, có tác dụng rất tốt với sức khỏe con người và được tiêu thụ rất mạnh ở nhiều địa phương trong cả nước.

Vì thế, cây Sâm Ngọc Linh không chỉ mở ra một hướng phát triển cho nông nghiệp Sơn La mà còn là sinh kế rất tốt cho những người nông dân, nhất là nông dân người dân tộc thiểu số như chúng tôi. 

Phát biểu chỉ đạo tại Gala, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La Nguyễn Thành Công cảm ơn Báo NTNN/Điện tử Dân Việt phối hợp với Công ty TNHH một thành viên đầu tư xây dựng Thành Long đã tổ chức một chương trình Gala ý nghĩa để tôn vinh sâm Ngọc Linh trên địa bàn tỉnh Sơn La. Sơn La tự hào về cây sâm này, đây là loại cây đã mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân.

Cũng tại Gala, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng đặt ra câu hỏi: "Để xây dựng tỉnh Sơn La trở thành trung tâm ứng dụng công nghệ cao, chúng ta cần suy nghĩ Sơn La có trồng được sâm hay không, trồng được các loại cây ăn quả hay không? Từ những câu hỏi đó, Sơn La đã trở thành thủ phủ vùng cây ăn quả của Tây Bắc".

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La cũng đề nghị các cơ quan Nhà nước đồng hành cùng với người trồng sâm Ngọc Linh, đặc biệt là tại Bắc Yên, Ngọc Chiến, huyện Mường La, Mai Sơn nơi có khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp. 

Cụ thể, các tổ chức chính trị xã hội, đoàn thể trên địa bàn tỉnh cũng phải vào cuộc, như Hội CCB, Hội Nông dân để xây dựng các mô hình khuyến nông... đồng thời, tỉnh Sơn La sẽ có cơ chế chính sách phù hợp khuyến khích phát triển loại cây dược liệu này".

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La nhấn mạnh phải xây dựng được thương hiệu cho sản phẩm Sâm Ngọc Linh. Lãnh đạo tỉnh kỳ vọng trong thời gian sắp tới, sản phẩm sâm Ngọc Linh sẽ trở thành sản phẩm OCOP 5 sao, đồng thời bày tỏ mong muốn vào việc doanh nghiệp tiếp tục quảng bá sản phẩm này vươn xa hơn.