Hà Nội đề xuất tận dụng gầm cầu cạn, đường trên cao cho không gian văn hóa, thể thao công cộng: Còn nhiều băn khoăn

UBND TP Hà Nội đang lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết trình HĐND TP, trong đó có đề xuất cho phép sử dụng tạm thời không gian dưới gầm cầu, gầm đường trên cao để phục vụ các hoạt động công cộng như văn hóa, thể thao.

Tối ưu quỹ đất đô thị

Theo UBND TP Hà Nội, hiện trên địa bàn có hàng chục công trình cầu vượt, đường trên cao, tạo ra những không gian trống rộng lớn bên dưới. Diện tích này sẽ còn tăng mạnh khi các tuyến đường vành đai, đặc biệt là Vành đai 3,5 và Vành đai 4…, hoàn thành trong thời gian tới.

Trong khi đó, quỹ đất cho hoạt động công cộng như thể thao, văn hóa, sinh hoạt cộng đồng ở nội đô lại ngày càng khan hiếm. Từ thực tế đó, chính quyền Hà Nội đề xuất cho phép sử dụng tạm thời các khoảng không gian dưới gầm cầu, gầm đường trên cao nhằm tạo thêm không gian sinh hoạt cho người dân, đồng thời tận dụng hiệu quả quỹ đất đô thị.

Theo dự thảo Nghị quyết của HĐND TP, việc khai thác gầm cầu sẽ phải tuân thủ nghiêm các quy định về an toàn giao thông, an toàn kết cấu công trình, phòng chống cháy nổ và trật tự đô thị. Đại diện TP Hà Nội nhấn mạnh, đây chỉ là hình thức sử dụng tạm thời cho mục đích công cộng, không nhằm mục tiêu kinh doanh hay khai thác thương mại.

Theo phân tích của một số chuyên gia, nhiều thành phố lớn trên thế giới như Tokyo (Nhật Bản), Seoul (Hàn Quốc), hay Paris (Pháp) đã cho phép sử dụng gầm cầu, gầm đường sắt trên cao cho các hoạt động công cộng. Các không gian này được quy hoạch thành khu thể thao, khu triển lãm nghệ thuật hoặc khu vui chơi cộng đồng, vừa mang lại diện mạo mới cho đô thị, vừa tăng tính gắn kết xã hội.

“Việc khai thác hợp lý không gian dưới cầu giúp tiết kiệm đất, tăng không gian cho người dân mà vẫn đảm bảo yếu tố an toàn nếu được quy hoạch bài bản,” một chuyên gia quy hoạch của Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội nhận định.

Lo ngại về an toàn và nguy cơ “biến tướng”

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, đề xuất này cần được nghiên cứu kỹ, nhất là sau vụ cháy bãi xe dưới gầm cầu Vĩnh Tuy hồi cuối tháng 8 vừa qua.

Kỹ sư xây dựng Nguyễn Hồng Trường (Hà Nội) nêu quan điểm: “Sau vụ cháy Vĩnh Tuy, chúng ta phải nhìn thẳng vào rủi ro an toàn. Dù có quy định rõ ràng, nhưng khi đưa vào thực tế, nếu không kiểm soát tốt phòng cháy chữa cháy thì rất dễ tái diễn thảm họa. Khi đó, ai chịu trách nhiệm về hậu quả đối với kết cấu công trình?”.

Nhiều chuyên gia cũng nhận định, Hà Nội hiện vẫn còn nhiều không gian công cộng chưa khai thác hết công suất như các tuyến phố đi bộ, công viên, trung tâm tổ chức sự kiện, thậm chí là các trụ sở dôi dư sau sáp nhập xã, phường.

“Theo tôi, trước khi mở thêm các không gian công cộng mới ở gầm cầu, thành phố nên đánh giá lại hiệu quả sử dụng các địa điểm hiện có. Nếu không kiểm soát chặt, gầm cầu có thể bị biến tướng thành nơi kinh doanh, trông giữ xe trái phép như chúng ta từng thấy trước đây”, luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Kết Nối (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) chia sẻ với báo chí.

Bên cạnh các ý kiến chuyên gia, nhiều người dân Thủ đô cũng bày tỏ băn khoăn trước đề xuất này. Họ cho rằng, dù ý tưởng tận dụng gầm cầu cho hoạt động cộng đồng là hướng đi sáng tạo, nhưng nếu không có quy định rõ ràng và kiểm tra nghiêm túc, rất dễ dẫn tới tình trạng “biến tướng”, sử dụng sai mục đích.

Chị Nguyễn Thu Hà (phường Hai Bà Trưng) chia sẻ: “Nếu quy hoạch bài bản, có ánh sáng, có camera, có lực lượng giám sát thường xuyên thì tôi ủng hộ. Nhưng nếu để tự phát, e rằng chỉ một thời gian ngắn, những nơi này lại thành điểm trông xe, quán nước hay hàng quán lấn chiếm như trước kia”.

Còn anh Phạm Quang Minh (phường Láng) thì lo ngại vấn đề an toàn: “Dưới gầm cầu thường có hệ thống kỹ thuật phức tạp, lại khuất tầm nhìn. Nếu tổ chức hoạt động thể thao, văn hóa mà không tính kỹ về phòng cháy, thoát hiểm thì rất nguy hiểm, nhất là với khu đông người”.

Một số người dân khác cho rằng, nếu triển khai, TP cần công khai rõ đơn vị được giao quản lý, mục đích sử dụng và thời gian tạm khai thác để người dân giám sát. “Không ai phản đối việc tận dụng không gian, nhưng điều quan trọng là phải minh bạch. Gầm cầu chỉ nên là nơi phục vụ cộng đồng, không thể trở thành ‘đất vàng’ cho nhóm lợi ích,” ông Trần Tuấn, cư dân phường Hoàn Kiếm có ý kiến.

UBND Hà Nội cho biết, nội dung đề xuất này được đưa vào dự thảo Nghị quyết nhằm triển khai Khoản 5 Điều 30 Luật Thủ đô (sửa đổi) năm 2024, liên quan đến chính sách quản lý và khai thác đường đô thị, đường sắt đô thị.

Ngoài nội dung về sử dụng gầm cầu, dự thảo còn đề cập nhiều giải pháp mới trong quản lý hạ tầng giao thông đô thị như: Cho phép áp dụng quy trình đầu tư khẩn cấp để xử lý các điểm ùn tắc, điểm đen tai nạn giao thông;

Sử dụng tạm thời lòng đường, vỉa hè để trông giữ phương tiện có kiểm soát; Đầu tư các dịch vụ công cộng quanh nhà ga nhằm thúc đẩy người dân sử dụng giao thông công cộng; Quy định việc quản lý và sử dụng nguồn thu từ khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt đô thị.

Dự kiến, dự thảo Nghị quyết này sẽ được trình HĐND TP Hà Nội xem xét tại kỳ họp thường lệ cuối năm, diễn ra vào tháng 12/2025.

Sau vụ cháy gầm cầu Vĩnh Tuy: Rà soát toàn bộ bãi xe dưới cầu

Trước đó, vụ hỏa hoạn tại bãi trông giữ xe dưới gầm cầu Vĩnh Tuy (cuối tháng 8/2025) đã thiêu rụi hàng trăm xe máy, ô tô và làm hư hại lớp bê tông bảo vệ dầm cầu từ trụ T1 đến T3. Ngay sau vụ việc, cơ quan chức năng của TP Hà Nội đã chỉ đạo rà soát toàn bộ các điểm sử dụng gầm cầu. Kết quả cho thấy, có 3 vị trí đang được sử dụng làm bãi trông giữ phương tiện, và tất cả đã phải tạm dừng hoạt động để đảm bảo an toàn.

Vụ việc này được coi là lời cảnh báo về công tác quản lý, giám sát việc sử dụng không gian dưới cầu, nhất là khi Hà Nội đang có ý tưởng tận dụng khu vực này cho mục đích cộng đồng.

×