Bình luận
0
Trong một số bộ phim truyền hình thời Minh Thanh ở Trung Quốc, hoàng cung có một bộ phận gọi là "Khâm thiên giám" chuyên dự đoán thời tiết, bói toán, đoán số mệnh, giải mộng… Hầu như không có việc gì mà Khâm thiên giám không làm được, đồng thời Khâm thiên giám thường gắn liền với huyền học, mang lại cảm giác thần bí.
Vậy Khâm thiên giám thật sự trong lịch sử chịu trách nhiệm gì trong cung?
Khâm thiên giám là một chức quan, cũng là một bộ (phòng) trong hoàng cung, chịu trách nhiệm quan sát các hiện tượng thiên văn, biên soạn tiết khí, tính toán lịch... giống như công việc của Cục Khí tượng và Đài quan sát Thiên văn hiện nay.
Ở Trung Quốc cổ đại, hầu hết các triều đại đều có các bộ với chức năng tương tự nhau, nhưng cái tên Khâm thiên giám mãi đến thời nhà Minh mới được sử dụng cố định.
Tương truyền, thời Hạ Thương đã có chức quan gọi là Thái sử. Thái sử nhà Chu đảm nhận chức vụ sử học, ghi chép và quản lý sổ sách, là chức quan có thực quyền trong triều. Thái sử vẫn được sử dụng từ thời Tây Chu đến thời Xuân Thu Chiến Quốc.
Thái sử chủ yếu phụ trách bốn nhiệm vụ:
Thứ nhất, làm thư ký của quân vương, phụ trách soạn thảo văn kiện, đồng thời có thể ra quyết định, bổ nhiệm các hoàng tử và quan viên.
Thứ hai, ghi lại lịch sử và biên soạn sách lịch sử.
Thứ ba, quản lý quốc điển (những cuốn sách, tài liệu quan trọng và mang ý nghĩa có thể truyền đời). Thời xưa, sách và tri thức rất quý, phụ trách quốc điển không chỉ là người đứng đầu thư viện quốc gia, mà còn độc quyền tri thức.
Thứ tư, công việc chính của Khâm thiên giám ở các thế hệ sau, chẳng hạn như quan sát hiện tượng thiên văn, tính lịch, cúng tế... Vào thời điểm đó, Thái sử là một quan chức quyền lực có thể được xếp ngang hàng với đại thần trong triều.
"Lã thị Xuân Thu" là tác phẩm do nhóm đệ tử biên soạn dưới sự chỉ đạo của Tể tướng nước Tần, Lã Bất Vi.
Tài liệu thiên văn thời Trung Quốc xưa.
Thời Tần Hán, chức Thái sử bị thay thế bởi Thái thường, quyền hạn bị giảm bớt, địa vị cũng bị giảm sút, về cơ bản chỉ phụ trách biên soạn sử sách và tính toán lịch thiên văn, dự đoán thiên tai và thời tiết.
Ở thời Ngụy Tấn, chức quan này được đổi tên thành Thái sử lệnh, nhưng đã tách rời công việc liên quan đến sử sách, chỉ quản lý khía cạnh thiên văn và tính lịch. Đến nhà Tùy lại đổi thành Thái sử giám.
Vào thời nhà Đường tiếp tục đổi tên nhiều lần như Thái sử cục, Hỗn thiên giám, Tư thiên đài…Thời Ngũ đại Thập quốc tiếp tục sử dụng tên Tư thiên đài, đến thời Tống đổi thành Tư thiên giám, Thiên văn viện…
Vào thời Nguyên, chức quan này được đổi tên thành Thái sử viện. Thời Minh Thanh thì bộ phận này được gọi chung là Khâm thiên giám.
Mặc dù chức vị Thái sử lệnh đã bị hạ thấp đi rất nhiều kể từ thời nhà Tần và nhà Hán, nhưng trong lịch sử lâu dài, những người có thể đạt được vị trí này không hề tầm thường.
Vào thời Tây Hán, Tư Mã Thiên làm quan Thái sử, để lại tác phẩm "Sử ký" lưu truyền muôn đời. Người thời nay chỉ biết Tư Mã Thiên là một sử gia nổi tiếng, nhưng lại không biết rằng Tư Mã Thiên cũng là một nhà thiên văn học tài giỏi. Thành tựu thiên văn của ông chủ yếu được kể đến trong "Thiên quan thư", "Luật thư" và "Lịch thư".
"Máy ghi địa chấn" do Trương Hành, một nhà khoa học thời Đông Hán tạo ra.
Sau thời Tây Hán, Trương Hành, Thái sử lệnh của triều Đông Hán, thậm chí còn là một nhân vật có tiếng tăm trong lịch sử khoa học và công nghệ cổ đại Trung Quốc. Người đời sau biết đến ông chủ yếu là do ông đã phát minh ra máy đo địa chấn, nhưng trên thực tế Trương Hành là một người toàn diện, có thể sánh với "Da Vinci" ở phương Tây. Ông không chỉ là một nhà phát minh mà còn là một nhà thiên văn học, nhà toán học, nhà sử học, nhà văn, họa sĩ, nhà tư tưởng, thợ cơ khí.
Nhà thiên văn học và toán học nổi tiếng nhất thời Đường là Lý Thuần Phong, ông đảm nhiệm chức Thái sử cụ dưới thời Đường Thái Tông và sau đó được thăng chức thành Thái sử lệnh. Trong nhiệm kỳ của mình, ông không chỉ là người cổ đại đầu tiên phân loại cấp gió, mà còn cải tiến Hỗn thiên nghi (thiết bị thể hiện các vật thể trên bầu trời), biên soạn ba bộ biên niên sử là "Thiên văn", "Luật lịch" và "Ngũ hành"...
Tác phẩm nổi tiếng nhất có lẽ là "Thôi bối đồ" được viết bởi ông và Viên Thiên Cang. "Thôi bối đồ" được biết đến là cuốn kỳ thư đầu tiên ở Trung Quốc cổ đại, tính toán vận mệnh đất nước cho Đường Thái Tông, dự đoán đến 2000 năm sau nhà Đường.
"Thôi bối đồ" là cuốn sách tiên tri đầu tiên của Trung Quốc.
Thẩm Quát làm chức Thái tử lệnh của triều Bắc Tống, là một người toàn diện khác sau Trương Hành. Ông thông thạo thiên văn và toán học, phương pháp tính toán mà ông phát minh ra đã đưa toán học cổ đại Trung Quốc lên một tầm cao mới. Thông qua các thí nghiệm quan sát, ông ghi lại hình ảnh của lỗ kim và gương lõm, liên quan đến các thí nghiệm quang học.
Khâm thiên giám nổi tiếng nhất trong triều đại nhà Minh là Lưu Bá Ôn. Đến nhà Thanh, hầu hết người làm việc trong Khâm thiên giám đều là người nước ngoài.
Johann Adam Schall von Bell (1592-1666), làm quan dưới 2 triều nhà Minh và nhà Thanh, quê gốc của ông tại Koln, nước Đức.
Trong lịch sử phong kiến, hoàng đế Trung Quốc Chu Hậu Chiếu được nhiều người biết đến với một sự việc kỳ lạ. Ông có hơn 100 con trai nhưng không ai trong số họ là con ruột. Chuyện kỳ quái gì đã xảy ra với vị hoàng đế này?
Hai dự án nâng cấp hạ tầng khu Nam vừa được UBND TP.HCM chấp thuận đưa vào nghiên cứu, mở ra cơ hội tái cấu trúc giao thông và không gian đô thị ven sông.
Chia sẻ
Giá vàng hôm nay 4/12, vàng SJC và nhẫn tiếp tục giảm sâu theo hướng điều chỉnh của thế giới. Nhà vàng tiếp tục bán số lượng lớn và cảnh xếp hàng của người dân lại tái diễn.
Chia sẻ
Từ ngày 6/12, cầu Tân Thuận 1 (quận 7 cũ) sẽ điều chỉnh tổ chức giao thông, cấm các loại xe tải có khối lượng chuyên chở trên 1,5 tấn, xe khách trên 16 chỗ và giảm chiều cao giới hạn còn 2,5m.
Chia sẻ
Hơn 180.000 ca mắc mới mỗi năm, ung thư hiện là nguyên nhân gây tử vong sớm thứ 2 tại Việt Nam, chỉ sau bệnh tim mạch.
Chia sẻ
Nằm ở toạ độ giao thoa của nhiều dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, Boutique Gate - bất động sản thấp tầng thương mại thuộc Vinhomes Global Gate sở hữu tiềm năng tăng giá vượt trội, được giới đầu tư ví như “cỗ máy sinh dòng tiền” hiếm có khó tìm ở khu vực phía Bắc.
Chia sẻ
Quá trình phẫu thuật, ngay khi vừa mở ổ bụng, bác sĩ cũng không khỏi bất ngờ trước khối u buồng trứng khổng lồ chiếm gần như toàn bộ vùng bụng dưới.
Chia sẻ
Trưa ngày 4/12, ngành Đường sắt đã điều 4 toa tàu hàng tải trọng gần 200 tấn án ngữ giữ cầu đường sắt khu gian Ma Lâm – Long Thạnh để đảm bảo an toàn cho công trình.
Chia sẻ
Ông Đặng Anh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Vietnam Airlines cho biết, đường bay thẳng Hà Nội – Cebu là bước đi tiếp theo trong hành trình mở rộng không gian giao lưu giữa Việt Nam và khu vực.
Chia sẻ
Trong danh sách kỷ lục gia về số HCV giành được tại các kỳ SEA Games, các kình ngư Singapore thống trị tuyệt đối. Ngay cả huyền thoại bơi lội của Việt Nam - Nguyễn Thị Ánh Viên dù giành tổng cộng tới 25 HCV nhưng cũng chỉ xếp thứ hạng "khiêm tốn".
Chia sẻ
Gần ba thập kỷ qua, thị trường hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) tại Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ: từ thời kỳ khan hiếm hàng hóa, đến giai đoạn bùng nổ nguồn cung, và hiện tại là kỷ nguyên của trải nghiệm, chất lượng và giá trị gia tăng. Sự phát triển của nền kinh tế và mức sống đã thay đổi sâu sắc hành vi tiêu dùng. Nếu trước đây mục tiêu chính là “ăn no”, thì nay người tiêu dùng ưu tiên “ăn ngon”, “ăn sạch” và hướng đến lối sống tiện lợi, lành mạnh hơn.
Chia sẻ
Chỉ trong ba ngày cao điểm 28–30/11, hệ thống 89 Trung tâm thương mại Vincom đã đón gần 2,3 triệu lượt khách, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước. Con số ấn tượng này không chỉ phản ánh sức nóng đặc biệt của Black Friday, mà còn tạo ra “cú nổ” mở màn cho mùa lễ hội sôi động tại Vincom trên toàn quốc.
Chia sẻ
Ngày 03/12/2025, tại Trụ sở chính, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) và Cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức Lễ ký kết hợp tác đồng hành hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế kê khai.
Chia sẻ
Ngày 04/12 tại Hà Nội, Công ty Cổ phần Vận tải và Dịch vụ Liên Ninh công bố chính thức chuyển đổi 100% đội xe hiện hữu sang xe buýt điện VinFast ngay trong tháng 12/2025. Với 9 tuyến, 111 xe buýt hoàn toàn thuần điện, Liên Ninh sẽ góp phần đưa Hà Nội trở thành địa phương đi đầu cả nước về xanh hóa giao thông công cộng.
Chia sẻ
Không chỉ sốt rần rần với những hiện tượng mây kỳ thú, núi Bà Đen thời gian gần đây còn trở thành điểm đến “săn” hoàng hôn cực hút giới trẻ, bởi vẻ đẹp siêu thực hiếm có.
Chia sẻ
Ngày 3/12, tại trụ sở Tổng công ty Điện lực TP.HCM (EVNHCMC) đã diễn ra phiên làm việc chuyên đề “Hệ thống điện linh hoạt và bền vững – Bí quyết công nghệ từ Thụy Điển” do EVNHCMC cùng với Thương vụ Thụy Điển đồng tổ chức.
Chia sẻ
Tổng Công ty Phân phối Nông thủy sản và Thực phẩm Hàn Quốc (aT Center), Hiệp hội Xuất khẩu Nho Hàn Quốc (K-grape) cùng Hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines đã phối hợp triển khai chương trình quảng bá nho Hàn Quốc trong dịch vụ trên không trên các đường bay quốc tế khởi hành từ Việt Nam. Chương trình nhằm giới thiệu rộng rãi hơn các loại trái cây cao cấp của Hàn Quốc và văn hóa ẩm thực K-food đến hành khách Việt Nam và quốc tế.
Chia sẻ
Công tác kiểm soát, ngăn chặn xe quá khổ quá tải trong thời gian qua luôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng được các ngành, lực lượng chức năng đề ra, nhằm hạn chế hậu quả về TNGT và hạn chế hư hại đối với hạ tầng đường bộ Thủ đô.
Chia sẻ
Tại Trường THPT B Nguyễn Khuyến (phường Nam Định, tỉnh Ninh Bình) có một tòa nhà cổ kính với tuổi đời hơn 100 năm, mang đậm phong cách kiến trúc châu Âu đặc biệt. Công trình này không chỉ là nơi học tập mà còn là chứng nhân lịch sử, niềm tự hào của nhiều thế hệ học sinh.
Chia sẻ
Theo đại diện Cục Quản lý đất đai, bảng giá đất giai đoạn mới phải tiệm cận thị trường, không thể kéo xuống thấp khi giao dịch thực tế tăng mạnh, trong bối cảnh Hà Nội và nhiều địa phương chuẩn bị áp dụng cơ chế định giá hằng năm từ 2026.
Chia sẻ
Tất cả các phương tiện giao thông sẽ bị cấm lưu thông qua đường hầm sông Sài Gòn (hầm Thủ Thiêm) trong 5 giờ để phục vụ công tác vận hành hệ thống chữa cháy tự động.
Chia sẻ
Bão số 10, 11, 13 và mưa lũ diễn ra trên diện rộng, gây ra thiệt hại nghiêm trọng đối với lĩnh vực nuôi trồng và khai thác thủy sản, chăn nuôi, trồng trọt tại các tỉnh miền Trung. Trước tình hình đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có hướng dẫn chỉ đạo, hỗ trợ kỹ thuật, cây, con giống... để nhanh chóng khôi phục sản xuất.
Chia sẻ
Chủ trì hội nghị của Quân ủy trung ương, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng để Quân đội hoàn thành tốt nhiệm vụ trọng tâm năm 2026, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cần triển khai đồng bộ 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp.
Chia sẻ
Bình luận về tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng Nga không có ý định gây chiến với châu Âu, nhưng sẵn sàng làm như vậy nếu cần thiết, nhà lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov tuyên bố ông sẽ không xem nhẹ những ai quyết định phát động chiến tranh.
Chia sẻ
Một con rùa màu vàng kềnh càng bò trên đường, một người Nghệ An tình cờ bắt được mang nộp công an. Phát hiện con rùa có mai màu vàng đang bò trên đường, ông Trương Văn Ân ở xã Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An mang đến công an giao nộp. Con động vật hoang dã này sau đó được xác định là rùa hộp trán vàng miền Bắc thuộc nhóm IB.
Chia sẻ
Đây là kiểu trồng rau trên đất phù sa sông La ở Hà Tĩnh, rưới nước ẩm tốt um, nhổ đến đâu cầm tiền liền tay đến đó. Nhờ ứng dụng cây trồng phù hợp, quản lý quy trình canh tác theo hướng hữu cơ, những ruộng rau sạch, an toàn ở xã Đức Thọ (Hà Tĩnh) góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.
Chia sẻ
Tại SEA Games 33, VĐV bóng chuyền Lê Thanh Thuý và Lê Minh Thuận (karate) vinh dự được giao trọng trách cầm cờ cho đoàn Thể thao Việt Nam.
Chia sẻ
Các nhà đầu tư phản ánh gặp khó khăn bởi quy định khống chế chiều cao công trình tối đa 9 tầng tại các trục đường chính. Trước thực tế này, Hiệp hội Doanh nghiệp Cần Thơ đề xuất lãnh đạo UBND thành phố chỉ đạo rà soát, điều chỉnh quy hoạch theo hướng linh hoạt hơn để khai thác hiệu quả quỹ đất trung tâm.
Chia sẻ
Sáng 4/12, Hội nghị Thành ủy Đà Nẵng lần thứ 2 khai mạc dưới sự chủ trì của Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Lê Ngọc Quang.
Chia sẻ
Tuấn Cảnh - bố ruột của "thần đồng âm nhạc" bé Xuân Mai không ngại tô son đỏ choét, đánh phấn má hồng, mặc trang phục phụ nữ khi diễn hài cùng Thúy Nga.
Chia sẻ
Sở GDĐT Hà Nội vừa ban hành Quyết định hủy kết quả thi, thu hồi và hủy bỏ bằng tốt nghiệp THPT đã cấp đối với thí sinh vi phạm Quy chế thi tốt nghiệp.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PV 
