Không cho dùng máy đặt, máy mượn, Bệnh viện Chợ Rẫy nguy cơ đóng cửa

"Cơ cấu giá viện phí không có tính khấu hao, bệnh viện tự chủ từ năm 2009 đến nay các đời máy đều đã cũ, lấy tiền đâu mua máy mới, bắt buộc phải dùng máy mượn, máy đặt. Trong giai đoạn này chưa cơ cấu vào giá thì không mượn, không đặt máy, bệnh viện đóng cửa", tiến sĩ Nguyễn Nhật Hải, Trưởng phòng Tài chính Kế toán, Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ với Đoàn đại biểu Quốc hội TP.

Thời gian qua, cơ quan bảo hiểm xã hội ngừng thanh toán BHYT cho dịch vụ chẩn đoán hình ảnh thực hiện trên máy mượn, máy đặt tại bệnh viện do các công ty cung cấp, và Bộ Y tế cần hướng dẫn các bệnh viện chuyển sang thuê máy. Trong khi, hơn 90% máy móc trang thiết bị ở các bệnh viện nói chung là theo hình thức mượn, đặt. Do đó, việc BHYT ngừng thanh toán cho loại hình này bị các bệnh viện phản ứng làm ảnh hưởng lớn đến chất lượng khám chữa bệnh của người dân.

Bác sĩ Trần Thành Vinh, Trưởng khoa Hóa sinh cho biết hiện bệnh viện thiếu hóa chất, thiếu trang thiết bị theo các hình thức đặt máy, nên không đủ xét nghiệm để trả cho người bệnh, đưa đến nguy cơ nguy hiểm là không đủ kết quả chẩn đoán để bác sĩ khám và điều trị bệnh nhân kịp thời. Ngoài ra tình trạng này còn tạo gánh nặng lớn cho công tác xét nghiệm. Ví dụ trước đây có thuốc thử, đủ hệ thống máy móc, giờ thiếu chỉ còn một hệ thống hoạt động, các hệ thống khác tạm dừng dẫn đến quá tải, nguy cơ sai sót.

Vấn đề nữa, theo bác sĩ Vinh, hiện nay phần lớn trang thiết bị là máy đặt, máy mượn. Hình thức khác như thuê cũng chưa có hướng dẫn, cho tặng thì các nhà cung cấp lớn chưa có chủ trương; bệnh viện cân nhắc tiếp nhận vì phải bảo trì bảo dưỡng sẽ vướng khi đấu thầu sửa chữa máy, mua thì không có tiền. "Hình thức máy mượn, máy đặt là hợp lý nhất, giúp cho lĩnh vực xét nghiệm rất nhiều. Đó là điều chúng tôi rất trăn trở", bác sĩ Vinh nói.

Cùng quan điểm, bác sĩ Trần Thanh Tùng, Trưởng khoa Huyết học cho hay, việc đặt máy, mượn máy giảm được gánh nặng chi phí nhà nước, phù hợp với quốc tế, được áp dụng ở nhiều nước giàu.

Theo bác sĩ Tùng, ở các quốc gia khác, máy đặt hay mượn trong 3-5 năm sẽ có hóa chất trọn gói 3-5 năm. Phần lớn máy móc hóa chất hiện nay là máy đóng, hóa chất vật tư đi kèm, không thể đem hóa chất máy này dùng cho máy kia, máy không thể vận hành hoặc nếu có cũng không cho kết quả chính xác.

Bác sĩ Tùng thẳng thắn, chủ trương của Bộ Y tế là liên thông xét nghiệm đòi hỏi chuẩn thì máy móc phải chuẩn.

Tiến sĩ Nguyễn Nhật Hải, Trưởng Phòng Tài chính Kế toán cho hay, cơ cấu giá dịch vụ y tế hiện không tính khấu hao. "Chúng tôi đề xuất trong giai đoạn khi chưa cơ cấu khấu hao vào giá, cần phải cho phép máy đặt, máy mượn. Nếu không, bệnh viện phải đóng cửa vì hầu hết các hệ thống máy đều đặt và mượn, đi theo hóa chất đặc thù", bà Hải nói.

Về vấn đề đấu thầu hóa chất, bà Hải lấy ví dụ, mỗi loại điện thoại sẽ có đầu cắm khác nhau theo từng hãng máy, hóa chất đi theo máy đóng cũng tương tự. Vì thế, khi đấu thầu hóa chất đóng, rất khó, thậm chí là không thể có đủ 3 bảng báo giá theo quy định đấu thầu hiện tại. "Vô tình khi đấu thầu hóa chất lại tạo nên độc quyền, lại thêm một cái sai nữa", bà Hải nói.

Thạc sĩ Huỳnh Hữu Pho, Trưởng phòng Trang thiết bị Y tế cho biết, nhu cầu mua sắm trang thiết bị y tế tại bệnh viện rất nhiều nhưng gặp khó khăn. Đầu tiên là việc xác định giá, bao gồm giá đầu vào để lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Sau khi đấu thầu có kết quả, giá chọn phải thấp hơn giá kê khai của nhà thầu.

Tuy nhiên thiết bị y tế là thiết bị đặc thù, giá phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cấu thành, tính năng của thiết bị, yêu cầu kỹ thuật. Nếu nhà cung cấp không cung cấp cụ thể thông tin từng phần của thiết bị, việc xác định giá phù hợp rất khó.

Tiếp đến, một số thiết bị thế hệ mới chưa cung cấp về Việt Nam, một số thiết bị đặc thù, công nghệ cao cũng hạn chế nhà sản xuất. Ví dụ, máy xạ trị hiện chỉ có 2 nhà sản xuất trên thế giới, nên việc lập kế hoạch mua sắm căn cứ trên 3 báo giá là rất khó.

Ngoài ra, hiện chưa có quy định cập nhật giá thị trường. Trong hoàn cảnh dịch bệnh, biến động giá đã vượt ngoài khung mà Bộ Y tế quy định. Điển hình là tất cả sản phẩm liên quan đến nhựa PVC bị biến động bởi giá dầu thế giới.

"Gần đây, chúng tôi mới mua được bơm kim tiêm một cách chính thống. Cứ báo giá ngày hôm nay, làm xong kế hoạch nhưng 2 tháng sau, chính đơn vị báo giá đó không dự thầu nữa. Người ta nói là giá đã cũ rồi", Tiến sĩ Nguyễn Quốc Bình, Trưởng khoa Dược nói.