Chuyển biến mạnh mẽ trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và những bài học lớn (Bài cuối)

Khắc phục việc "vừa đá bóng vừa thổi còi"

Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Đức Hà- Giảng viên cao cấp Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Vụ trưởng Vụ Cơ sở Đảng (Ban Tổ chức Trung ương) cho biết, qua 10 năm, dưới sự chỉ đạo sâu sát, cụ thể của Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo, hoạt động của Ban Chỉ đạo có nhiều đổi mới, nền nếp, bài bản, khoa học, quyết liệt và hiệu quả. Vừa tập trung lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thiện thể chế, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực; vừa quyết liệt chỉ đạo xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực, với nhiều cơ chế, giải pháp, cách làm bài bản, hiệu quả và không chịu tác động không trong sáng của tổ chức, cá nhân nào; vừa chọn những khâu yếu, việc khó trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục.

So sánh kết quả của công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong 10 năm vừa qua với thời gian trước đó, ông Hà khẳng định, tệ nạn tham nhũng, "giặc nội xâm" thì thời nào cũng có tham nhũng, quốc gia nào cũng có... vấn đề là mức độ khác nhau, nơi nào làm mạnh thì ít, nơi nào làm nhẹ thì nhiều.

"Tham nhũng là vấn đề tồn tại cùng lịch sử. Tại sao Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vẫn nói cuộc đấu tranh chống tham nhũng là cuộc chiến đầy cam go, phức tạp vì công cuộc này gắn liền với quyền lực nhà nước, với những người có chức vụ, quyền hạn, thẩm quyền. Lòng "tham" thì nhiều người tham nhưng để "nhũng" thì không ai cũng có thể "nhũng" được mà phải gắn với chức vụ, quyền hạn cơ quan nhà nước", ông Hà nêu quan điểm và cho biết, trước đây chúng ta đã có Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng thuộc Chính phủ.

Tuy nhiên, có một thực tế đặt ra là tham nhũng gắn liền với quyền lực nhà nước mà cơ quan chỉ đạo lại là cơ quan quyền lực nhà nước, như vậy chẳng khác nào "vừa đá bóng vừa thổi còi".

Chính vì vậy, Hội nghị Trung ương 5 khóa XI bàn một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng. Trong đó xét thấy nếu để Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng thuộc Chính phủ thì hiệu quả không cao nên quyết định kiện toàn, thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng thuộc Bộ Chính trị, do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng làm Trưởng ban chỉ đạo. Đó chính là sự khác biệt căn bản.

Vẫn theo ông Nguyễn Đức Hà, chống tham nhũng, tiêu cực là là công cuộc rất hệ trọng và khó khăn, như Bác Hồ nói là chống "giặc nội xâm".

Loại giặc này không có gươm giáo nhưng rất nguy hiểm, mưu mô thủ đoạn và có sức mạnh riêng. Thậm chí nguồn lực chống lại loại giặc này còn không nhiều và mạnh bằng những "con sâu mọt" đang đục khoét của nhân dân.

Đánh giá cao sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, của nhân dân và toàn xã hội, tạo ra sức mạnh tổng hợp trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, ông Nguyễn Đức Hà nhấn mạnh tới vai trò vô cùng quan trọng của người đứng đầu và các lãnh đạo chủ chốt, đặc biệt là của Tổng Bí thư, Trưởng ban Chỉ đạo, của nhân dân và báo chí, sự gương mẫu, quyết liệt "nói đi đôi với làm" và "làm đi đôi với nói" của Tổng Bí thư, Trưởng ban Chỉ đạo và các lãnh đạo chủ chốt.

Đây là chỗ dựa vững chắc, đảm bảo về mặt chính trị và tạo động lực to lớn - là nhân tố hàng đầu quyết định sự thành công của công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong thời gian vừa qua, ông Nguyễn Đức Hà khẳng định.

Ông Nguyễn Đức Hà đánh giá, nếu không có quyết tâm, không có sự chỉ đạo quyết liệt của người đứng đầu, sự đồng lòng thống nhất cao, sự nêu gương của cả tập thể Ban Chỉ đạo thì chắc chắn cuộc chiến chống tham nhũng sẽ không đạt được kết quả như vừa qua.

Theo ông Nguyễn Đức Hà, đây là bài học rất quý mà chúng ta rút ra từ công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong thời gian vừa qua. Sự quyết tâm, quyết liệt của Ban Chỉ đạo thể hiện ở sự kiên trì, kiên quyết "không dừng, không nghỉ," "không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai" và không chịu bất kỳ sức ép của cá nhân, tổ chức nào không trong sáng trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo đúng tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng ban Chỉ đạo.

Nhìn lại chặng đường 10 năm thực hiện Kết luận Hội nghị Trung ương 5 khóa XI, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ, toàn diện, bài bản, đi vào chiều sâu, với quyết tâm chính trị rất cao, đạt nhiều kết quả rõ rệt, đột phá, được nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.

"Kết quả đạt được trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian qua đã khẳng định những mục tiêu, quan điểm, chủ trương, giải pháp của Đảng và Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, nhất là chủ trương thành lập Ban Chỉ đạo trực thuộc Bộ Chính trị do Tổng Bí thư làm Trưởng ban là hoàn toàn đúng đắn, kịp thời, phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Kết quả này cũng đã củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của đảng vào công cuộc phòng chống tham nhũng của Đảng", ông Nguyễn Đức Hà khẳng định.

Sự biến chuyển trong phòng, chống tham nhũng

Chia sẻ tại buổi tọa đàm, GS –TSKH Phan Xuân Sơn, chuyên gia Chính trị học, giảng viên cao cấp Học viện Chính trị quốc gia HCM cho biết, ông thấy tâm đắc về bài học sự lãnh đạo của Đảng trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Theo GS Phan Xuân Sơn, trước đây khi chúng ta đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng thì có nhiều ý kiến, có ý kiến muốn Chính phủ phải đảm nhiệm nhiệm vụ chính phòng, chống tham nhũng và cũng có ý kiến khác. Chúng ta cũng thảo luận nhiều, thực tiễn Đảng có quan điểm là phải lãnh đạo công cuộc phòng, chống tham nhũng.

Trên thế giới có nhiều tổ chức khác nhau có thể của Chính phủ, hoặc đơn vị khác, họ có vai trò rất lớn trong phòng, chống tham nhũng.

"Chúng tôi trao đổi kinh nghiệm với nhiều đoàn cán bộ cao cấp của một số nước, họ nói rằng, thứ nhất tổ chức về phòng, chống tham nhũng là tổ chức nhà nước, thứ hai phải rất thực quyền mới có thể "trị" được những quan chức mắc sai phạm.

Trước đây, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng trực thuộc Chính phủ. Sau đó Bộ Chính trị thành lập Ban Chỉ đạo mới do Tổng Bí thư đứng đầu, thành viên có nhiều Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Như vậy đối với hệ thống chính trị của chúng ta thì đây là một Ban có quyền lực rất lớn. Từ đó chi phối các hoạt động, đặc điểm phòng, chống tham nhũng của Đảng ta", GS –TSKH Phan Xuân Sơn phân tích.

Theo GS Phan Xuân Sơn, quy trình xử lý tham nhũng, tiêu cực này hiện nay như một công thức, Tổng Bí thư hay nói chúng ta làm một cách bài bản. Trong 10 năm qua chúng ta đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực có thể nói là đạt hiệu quả cao. Từ số vụ vi phạm bị xử lý, rồi việc xử lý không có vùng cấm, không ngoại lệ, không ai thoát được nếu vi phạm.

Kết quả đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được nhân dân đồng tính và đánh giá cao. Còn Tổ chức Minh bạch Quốc tế công bố Chỉ số nhận thức tham nhũng (CPI) đánh giá, trong 10 năm qua chỉ sổ này chúng ta tăng rất nhanh, 39 điểm năm 2021.

"Trong 10 năm, chúng ta tăng 8, 9 điểm, xếp thứ 70/180 nước (tức là xếp nước ở hạng trung bình, khá còn xếp điểm gần trung bình). Điều đó cho thấy sự ghi nhận của quốc tế với công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng ở nước ta", GS Phan Xuân Sơn nói.

 Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ngày càng bài bản  

Tiếp tục chia sẻ tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Đức Hà nhìn nhận, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian qua đã đạt được những kết quả rất tích cực, đặc biệt trong nhiệm kỳ Đại hội XII và năm đầu của nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng.

Theo ông Hà, nhìn lại cách đây đúng 10 năm, tại Hội nghị Trung ương 5, khóa XI, Ban Chấp hành Trung ương quyết định kiện toàn lại Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng (Ban Chi đạo) với số lượng cơ cấu hợp lý hơn, Ban Chỉ đạo trực thuộc bộ Chính trị, do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trực tiếp làm Trưởng ban.

Trong 10 năm qua, sau khi được kiện toàn lại Ban Chỉ đạo, công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng đã được chuyển sang giai đoạn mới cao hơn, mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn, hiệu quả hơn.

"Ban Chỉ đạo thuộc Bộ Chính trị, Tổng Bí thư trực tiếp làm Trưởng ban và thành viên trong Ban Chỉ đạo có nhiều Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư tham gia.

Có thể nói đây là Ban mạnh nhất, lớn nhất và hoạt động của Ban Chỉ đạo đã đem lại hiệu quả rất tích cực. Từ những kết quả cụ thể của công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng đã có tác dụng rất quan trọng để tăng cường, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng" – nguyên Vụ trưởng Vụ Cơ sở Đảng Nguyễn Đức Hà nói.

Cũng theo ông Hà, hành vi tham nhũng chỉ là một biểu hiện cụ thể của tiêu cực, tiêu cực sinh ra bao nhiêu thứ khác ngoài tham nhũng, chính vì thế năm 2021, Bộ Chính trị quyết định bổ sung 2 từ "tiêu cực", thành Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

"Tiêu cực sinh ra nhiều thứ, tiêu cực bắt nguồn từ suy thoái từ tư tưởng chính trị, suy thoái về đạo đức lối sống. Chính vì thế chúng ta phải vừa đấu tranh chống tiêu cực, vừa đấu tranh chống tham nhũng mà gốc của nó chính là đấu tranh chống suy thoái về tư tưởng chính trị, chống suy thoái về đạo đức lối sống và những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ", ông Hà chia sẻ.

Có thể thấy, trong thời gian qua, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ngày càng được thực hiện bài bản. Khi phát hiện dấu hiệu sai phạm của tổ chức đảng và đảng viên, Ủy ban Kiểm tra vào cuộc trước, sau khi xem xét xử lý về Đảng thì xử lý tiếp về chính quyền và xử lý hình sự (nếu sai phạm đến mức phải xử lý hình sự), nhìn nhận về vấn đề này, ông Nguyễn Đức Hà cho rằng: Trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực 10 năm qua, chúng ta đã rút ra được rất nhiều bài học kinh nghiệm sâu sắc.

Quan điểm của Đảng ta là phải làm hết sức chặt chẽ, kỹ lưỡng để không bỏ lọt tội phạm nhưng không làm oan cho người khác. Chính vì thế chúng ta tiến hành rất tỉ mỉ, rất thận trọng, cân nhắc với quan niệm rõ đến đâu, kết luận đến đó, kết luận đến đâu xử lý đến đó.

"Làm thế nào để khi kết tội cho một cán bộ, một đảng viên phải thấu tình đạt lý, tâm phục khẩu phục. Để có được kết quả trên, trong những năm qua sự phối hợp, kết hợp giữa các cơ quan có liên quan khá đồng bộ như cơ quan kiểm tra của Đảng; thanh tra, kiểm toán của nhà nước; cơ quan điều tra, truy tố, xét xử.., các cơ quan này đã có sự kết hợp rất đồng bộ, nhịp nhàng, ăn khớp với nhau.

"Đây cũng chính là bài học kinh nghiệm mà Đảng ta đã rút ra. Tổng Bí thư đã từng nói: Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được tiến hành bài bản, kỹ lưỡng, chặt chẽ, dân chủ, công khai nhưng có lý, có tình, tâm phục, khẩu phục, chính vì vậy nhiều cán bộ đảng viên, kể cả các cán bộ cấp cao khi bị xử lý kỷ luật nhưng vẫn tâm phục, khẩu phục, vẫn thấy rằng là kỷ luật của Đảng vẫn rất nhân văn.

Bởi vì kỷ luật của Đảng chính là giáo dục, để giúp cho cán bộ, đảng viên khắc phục khuyết điểm, sửa chữa lỗi lầm của mình để vươn lên trở thành người tốt", ông Hà nói.

Toàn cảnh buổi Toạ đàm trực tuyến "10 năm công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực: Những bài học lớn" do báo điện tử Dân Việt tổ chức sáng 29/6/2022.

×