Làng cổ đẹp mê ly bên dòng sông Cầu đoạn qua Bắc Ninh, tại sao xem gốm vỡ làm tường rào biết chuyện xóm làng?

"Hành trình kết nối xanh" là chương trình truyền hình thực tế mang đến những trải nghiệm sâu sắc về du lịch bền vững và giá trị văn hóa bản địa. Phát sóng vào 15 giờ 45 thứ Bảy và Chủ nhật hằng tuần trên kênh VTV3 - Đài Truyền hình Việt Nam, chương trình có sự đồng hành của Tổng Công ty Khí Việt Nam - CTCP (PV GAS). Mỗi tập không chỉ là một chuyến đi khám phá, mà còn là một hành trình kết nối chân thực với thiên nhiên và con người.

Trong tập đặc biệt này, MC Mạnh Khang và Hoa hậu Tiểu Vy sẽ đưa khán giả đến với một địa điểm vô cùng độc đáo: Làng Thổ Hà, phường Vân Hà, tỉnh Bắc Ninh mới (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, làng cổ Thổ Hà thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang) nơi thời gian như lắng đọng trong từng nếp nhà, ngõ xóm. Tại đây, chúng ta sẽ được chứng kiến một cộng đồng đã gìn giữ di sản văn hóa một cách bền bỉ.

Làng cổ Thổ Hà: Nơi gốm vỡ kể chuyện xóm làng

Đi dọc theo những con ngõ nhỏ ở làng Thổ Hà, du khách sẽ bị cuốn hút bởi những bức tường gạch cũ kỹ, mang một nét đẹp hoài cổ và độc đáo. Đặc biệt, có những bức tường được xây xen lẫn với những mảnh gốm vỡ.

Những bức tường gạch đậm chất cổ xưa ở làng cổ Thổ Hà, phường Vân Hà, tỉnh Bắc Ninh. Trước sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, bỏ cấp huyện, sáp nhập tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, làng cổ Thổ Hà thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang.

Ngày xưa, khi nghề gốm còn hưng thịnh, những người thợ thủ công đã tận dụng những mảnh gốm không hoàn hảo để xây tường nhà.

Điều này không chỉ là một giải pháp kinh tế mà còn tạo ra một kiến trúc đặc biệt: Những bức tường này không chỉ rất chắc chắn và bền, mà còn có khả năng cách âm, cách nhiệt, giữ cho ngôi nhà mát vào mùa hè và ấm vào mùa đông.

Mỗi mảnh gốm vỡ trên bức tường ấy đều mang trong mình một câu chuyện. Đó là sự khéo léo, là óc sáng tạo và là tinh thần tiết kiệm của cha ông ta. Nó cho thấy cách con người ở đây trân trọng và tận dụng mọi thứ mà đất trời ban tặng.

Đình làng Thổ Hà: Nơi linh thiêng ngự trị

Trong không gian linh thiêng của đình làng Thổ Hà, một bảo vật quốc gia đang hiện diện: Cửa võng đình. Được tạo tác vào năm Chính Hòa thứ 13 (1692) bởi các hương lão và Nhân dân, bức cửa võng này là một kiệt tác nghệ thuật được làm từ gỗ, sơn son thiếp vàng và gốm. Với ba tầng chạm khắc cầu kỳ hình tứ linh, tứ quý và ba khám thờ chính, cửa võng không chỉ có chức năng ngăn cách không gian tâm linh với đời thường, mà còn là một điểm nhấn làm nổi bật sự thiêng liêng của hậu cung.

Nghệ thuật tuồng tổ bất tử ở làng cổ Thổ Hà

Không ai còn nhớ chính xác nghệ thuật tuồng cổ đã bén rễ ở Thổ Hà từ khi nào. Chỉ biết rằng qua bao thế hệ, người dân vẫn miệt mài truyền nhau "Phi tuồng bất thành hội" (Không có tuồng thì không thành lễ hội). Câu nói này đã trở thành một lời khẳng định đầy tự hào, rằng tuồng chính là linh hồn của lễ hội nơi đây.

Tuồng Thổ Hà là một loại hình nghệ thuật tuồng cổ truyền, có ảnh hưởng sâu rộng từ tuồng cung đình.

Các vở diễn thường kể về những câu chuyện vua chúa, quan lại và những trận chiến bảo vệ chính nghĩa, mang đậm giá trị văn hóa và lịch sử. Điều đặc biệt ở đây là các diễn viên chủ yếu là những người nông dân trong làng.

Dù không được đào tạo chuyên nghiệp, họ lại rất tài năng trong việc diễn xuất và hóa trang, thể hiện các nhân vật bằng những hình thức ước lệ độc đáo, từ cách hóa trang đặc biệt đến từng dáng điệu, nhướn mày, lắc tay. Sân khấu tuồng đơn giản nhưng linh hoạt, với các vở diễn có thể kéo dài suốt nhiều đêm.

Tuồng cổ vẫn được duy trì, diễn xướng ở làng cổ Thổ Hà, phường Vân Hà, tỉnh Bắc Ninh.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, tuồng cổ Thổ Hà có nguy cơ bị mai một. Tuy nhiên, bằng tình yêu và niềm tự hào với di sản của mình, người dân vẫn miệt mài gìn giữ, truyền lửa cho thế hệ sau.

Bởi với họ: "Những lời thề không cần ghi chép, chỉ cần truyền miệng lại bền bỉ hơn cả thời gian".

Chính nhờ vậy mà những mái đình, mái chùa, nếp nhà cổ và cả nghệ thuật dân gian nơi đây vẫn còn bảo tồn nguyên vẹn, trở thành kho di sản vô giá cho con cháu hôm nay và mai sau.

“Hành trình kết nối xanh” không chỉ đưa khán giả đến với thiên nhiên kỳ vĩ, mà còn mở ra những cánh cửa nhỏ để ta nhìn thấy trái tim ấm áp của con người.

Làng cổ Thổ Hà, phường Vân Hà, tỉnh Bắc Ninh, mới (trước sáp nhập, làng cổ Thổ Hà thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang)-nơi giá trị truyền thống gặp gỡ sự đổi mới, và mỗi câu chuyện, mỗi nếp nhà đều trở thành một lời cam kết với văn hóa và tương lai.

Đây là một hành trình truyền cảm hứng về ý thức bảo vệ môi trường và phát triển du lịch bền vững, nơi mỗi hành động nhỏ đều có thể góp phần kiến tạo một tương lai xanh hơn.

×