Bình luận
0
Khi nhà Thanh lật đổ nhà Minh lập ra triều đại mới, nhiều người Hoa không theo nhà Thanh, chọn đến Đại Việt.
Mộ Trịnh Hoài Đức ở thành phố Biên Hòa. (Ảnh: Bùi Thụy Đào Nguyên, Wikipedia, Public Domain)
Năm 1679, nhóm người Hoa của Trần Bình Xuyên khoảng 3.000 người cùng 50 thuyền đến Đàng Trong, xin làm dân xứ Việt. Chúa Hiền thấy họ cùng quẫn mà đến, lại tỏ lòng trung thực mong được an cư lạc nghiệp nên tiếp nhận. Thấy nhiều vùng đất Cao Miên ở phía nam màu mỡ nhưng chưa được khai phá, Chúa giao cho họ, lại phong cho quan tước ở vùng Gia Định, Nông Nại (Đồng Nai ngày nay).
Nhóm Người Hoa đến Đồng Nai, hát hiện ra Cù Lao Phố, một bãi sa bồi hoang sơ nằm giữa sông Hương Phước (một đoạn của sông Đồng Nai). Nơi đây vô cùng thuận tiện giao thương đi lại, dễ dàng ngược lên phía bắc hay xuôi xuống phía nam, thuận tiện ra biển Cần Giờ hay sang tận Cao Miên.
Người Hoa khai phá và xây dựng Cù Lao Phố thành nơi thuận tiện giao thông thủy bộ, buôn bán tấp nập, trở nên phồn thịnh, giàu có và nhanh chóng trở thành trung tâm thương mại và giao dịch quốc tế của cả vùng Nam bộ.
Trong nhóm người Hoa này có ông Trịnh Hội, nguyên quán huyện Trường Lạc, tỉnh Phúc Châu, Trung Quốc, theo Trần Thượng Xuyên vào khai khẩn đất Cù Lao Phố. Sự phát triển nhanh chóng của Cù Lao Phố khiến những người Hoa nơi đây cũng ngày càng ổn định và giàu có.
Trịnh Hội có con trai Trịnh Khánh. Là người hiểu sâu biết rộng, Trịnh Khánh có con trai là Trịnh Hoài Đức. Tuy nhiên năm Trịnh Hoài Đức 10 tuổi thì cha Trịnh Khánh mất. Dù không thấy sử liệu ghi nguyên nhân vì sao mất sớm, nhưng đây là thời điểm năm 1776 và 1777, quân Tây Sơn đánh Gia Định, tàn phá Cù Lao Phố, người Hoa bị thảm sát, trung tâm thương mại hoàn toàn bị phá hủy. Có thể ông Trịnh Khánh bị mất trong cuộc tàn sát này.
Cù Lao Phố bị tàn phá, nhà cửa không còn, Trịnh Hoài Đức năm ấy 10 tuổi phải theo mẹ chạy đến trấn Phiên (tức Gia Định) sinh sống. Tại đây Trịnh Hoài Đức được theo học với cụ Võ Trường Toản – bậc danh sĩ tài ba ở Nam bộ, là người thầy của rất nhiêu danh sĩ. Võ Trường Toản cũng vì lánh nạn Tây Sơn mà định cư dạy học tại đây.
Trịnh Hoài Đức miệt mài học tập. Các bạn học cùng thời của Trịnh Hoài Đức có những người mà sau này đều thành danh như Lê Quang Định, Ngô Tùng Châu. Thời gian này đã tạo nhân cách của Trịnh Hoài Đức, một con người yêu nước thương dân mà lại rất liêm khiết.
Sau 10 năm theo học với thầy Võ Trường Toản, năm 1788 chúa Nguyễn Ánh nhờ sự ủng hộ to lớn của dân chúng đã đánh bật được quân Tây Sơn ra khỏi Nam bộ. Chúa cho mở khoa thi để tìm người hiền tài phụng sự cho Giang Sơn Xã Tắc.
Trịnh Hoài Đức đỗ khoa thi, được bổ nhiệm làm Hàn lâm chế cáo. Năm sau 1789, ông được cử làm Tri huyện Tân Bình, rồi kiêm thêm làm Điền tuấn, phụ trách việc trông coi chuyện khai khẩn đất đai, ruộng đồng ở Gia Định.
Sách “Quốc triều sử toát yếu” chép rằng: “Năm Kỷ Dậu (1789), tháng 6,… mới đặt quan Điền tuấn (coi về sự cày cấy làm ruộng), cho bọn Hàn lâm chế cáo là Trịnh Hoài Đức, Lê Quang Định, Ngô Tùng Châu, Hoàng Minh Khánh, cả thảy 12 người kiêm việc này”.
Năm 1793, Nguyễn Phúc Cảnh được phong làm Đông cung Thái tử, Trịnh Hoài Đức và Lê Quang Định được phong làm Đông cung Thị giảng, giảng dạy cho Thái tử. Khi Thái tử được cử trấn thủ Diên Khánh (thuộc tỉnh Khánh Hòa ngày nay), hai ông cũng đi theo.
Năm 1794, ông được cử làm Hộ bộ Hữu Tham tri. Năm 1801, khi chúa Nguyễn Ánh đánh chiếm Kinh thành Phú Xuân rồi tiến ra bắc diệt nhà Tây Sơn, Trịnh Hoài Đức đều lo hậu cần và tiếp quân lương đầy đủ, góp phần quan trọng cho chiến thắng của quân Nguyễn.
Năn 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi Vua, hiệu là Gia Long. Trịnh Hoài Đức được phong làm Thượng thư bộ Hộ, ông được tin tưởng làm chánh sứ sang nhà Thanh báo tin vua Gia Long đăng quang.
Năm 1821, Trịnh Hoài Đức được thăng Hiệp biện Đại học sĩ, hàm nhất phẩm, giữ chức Thượng thư bộ Lại kiêm Thượng thư bộ Binh . Dù quyền cao chức trọng nhung ông ông vẫn không có nhà riêng để làm việc.
“Đại Nam liệt truyện” ghi chép lại rằng: “Đức không có nhà riêng, vua cho 3.000 quan tiền và gỗ, gạch ngói, cho làm nhà để làm chỗ nghỉ ngơi tắm gội. Đức bèn làm vườn quỳ ở phía ngoài cửa Đông. Rồi lại kiêm lĩnh Thượng thư Bộ Lễ.”
Làm quan nhất phẩm, nắm giữ 4 bộ trong tay mà Trịnh Hoài Đức vẫn chưa xây nhà riêng cho mình. Ông cả một đời liêm khiết, không bao giờ động đến của công, quả là một tấm gương sáng về đạo làm quan.
Năm 1823, khi đã 59 tuổi, ông dâng biểu xin thôi nhiệm và trở về Gia Định, lý do là vợ mới mất chưa chôn, bản thân lại bị bệnh hàn thấp. Vua Minh Mạng phải cử đại thần Phạm Đăng Hưng đến ban cho ông sâm quế để tẩm bổ và thuyết phục ông trở lại Triều đình. Ông đành xin nghỉ phép 3 tháng, rồi lại đến Triều tiếp tục công vệc.
Năm 1825, Trịnh Hoài Đức mất, vua Minh Mạng thương tiếc bảo các thị thần rằng:
“Trịnh Hoài Đức giữ tính thuần thục, có công từ lâu. Buổi đầu trung hưng rất được Tiên đế đặc chỉ bổ dụng, khi đi sứ nhà Thanh, lúc vào Hiệp trấn Gia Định đều làm nên công trạng, nổi tiếng thuần lương. Từ ngày trẫm lên nối ngôi đến nay, vốn biết Đức là người trung hiền, cất lên làm chức lớn, thường bàn chính sự, Đức có nhiều ý kiến rất hay. Vẫn tưởng đãi ngộ dài lâu, gìn giữ mãi ngôi cao lộc cả, chẳng ngờ năm ngoái Đức mắc bệnh nặng, ta tức khắc sai Ngự y điều trị. Gần đây, bệnh lại nặng hơn, ta khiến thị vệ đem nhung quế thuốc y dụng ban cho, nhưng thuốc thang không cứu kịp. Nay Đức chết đi, ta nghe tin mà không ngờ nước mắt rỏ xuống…”
Trịnh Hoài Đức làm quan qua hai đời vua Gia Long và Minh Mạng, trải qua các vị trí khác nhau. Hơn nữa, ông cũng để lại nhiều tác phẩm văn chương đáng chú ý: “Cấn Trai thi tập”, “Gia Định Tam gia thi tập”, “Thoái thực trung biên tập”, “Minh Bột di ngư”, “Quan quang tập'”, “Khả dĩ tập”, “Tự truyện”, “Lịch đại kỷ nguyên”, “Khương Tế lục”, “Đi sứ cảm tác”…
Tác phẩm nổi bật và được biết đến nhiều nhất của Trịnh Hoài Đức là “Gia Định thành thông chí”. Đây là bộ bách khoa tự điển địa lý nhân văn Gia Định xưa (Nam bộ ngày nay). Tác phẩm này được nhiều người yêu mến tìm hiểu khảo cứu, được xem là sách gối đầu giường cho những ai muốn tìm hiểu về vùng đất Nam bộ.
Trong lịch sử phong kiến, hoàng đế Trung Quốc Chu Hậu Chiếu được nhiều người biết đến với một sự việc kỳ lạ. Ông có hơn 100 con trai nhưng không ai trong số họ là con ruột. Chuyện kỳ quái gì đã xảy ra với vị hoàng đế này?
Trong lịch sử Trung Hoa từng ghi lại câu chuyện thú vị về việc kỹ nữ xông vào tận cung cấm đòi tiền “tình phí” của hoạn quan.
Chia sẻ
Chứng kiến Nguyễn Xuân Son lập hat-trick giúp Thép xanh Nam Định đại thắng Shan Utd với tỷ số 3-0, các fan hâm mộ Đông Nam Á đều bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với tiền đạo gốc Brazil.
Chia sẻ
Dự Hội nghị Đảng ủy Công an Trung ương năm 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu lực lượng Công an tập trung bảo đảm tuyệt đối an ninh, an toàn Đại hội XIV của Đảng, bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp năm 2026, đồng thời đẩy mạnh xây dựng lực lượng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.
Chia sẻ
Ngày 2/12/2025, tại Hà Nội, Tập đoàn Mavin và Công ty Cổ phần Đồ hộp Hạ Long (Halong Canfoco) trao tặng 16.800 sản phẩm đồ hộp cứu trợ trị giá hơn 306 triệu đồng thông qua Báo Tiền Phong để hỗ trợ đồng bào vùng lũ miền Trung, Tây Nguyên.
Chia sẻ
Trước những thiệt hại do mưa lũ gây ra tại các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, Công ty TNHH Japfa Comfeed Việt Nam (Japfa Việt Nam) đã nhanh chóng triển khai chương trình hỗ trợ toàn diện dành cho người lao động, khách hàng và cộng đồng. Chuỗi hoạt động được triển khai kịp thời tại Đắk Lắk, Khánh Hòa và Gia Lai, góp phần hỗ trợ người dân địa phương sớm ổn định đời sống sau bão lũ.
Chia sẻ
Câu chuyện về Hoàng Phủ Tung không chỉ là lịch sử một danh tướng, mà còn là minh chứng cho điều khó tin nhất trong thời đại đao kiếm: có người đủ quyền lực để giành thiên hạ, nhưng chủ động từ bỏ vì lòng trung nghĩa với nhà Đông Hán.
Chia sẻ
Giữa lòng thành phố đảo Vinhomes Royal Island (Hải Phòng), khu biệt thự chuẩn Nhật The Komorebi mang đến một chốn sống đủ đầy và bền vững để trở thành di sản trao truyền qua nhiều thế hệ. Loạt ưu đãi chồng ưu đãi vừa được chủ đầu tư tung ra đang giúp khách hàng dễ dàng chạm tới chốn sống an yên hiếm có này.
Chia sẻ
Ngày 03/12/2025, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh (BV ĐHYD) tổ chức Lễ phát động Cuộc thi “Giải pháp Marketing Trải nghiệm: Từ thấu hiểu đến phát triển dịch vụ y tế”, nhằm khuyến khích các sáng kiến cải tiến dịch vụ, nâng cao trải nghiệm người bệnh.
Chia sẻ
"Viết tiếp câu chuyện hòa bình" và "Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối" bất ngờ được TP.HCM trao các giải thưởng với chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Chia sẻ
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vừa lên tiếng cảnh báo rằng Mỹ có thể đang chuẩn bị “phản bội” Ukraine, theo một bản ghi âm bị rò rỉ liên quan tới cuộc điện đàm giữa các lãnh đạo châu Âu nhằm tìm cách bảo vệ lập trường của Kiev.
Chia sẻ
HLV Kim Sang-sik đã sai về Trần Đình Trọng?; Milan muốn chiêu mộ Jay Idzes; Saha khuyên Ronaldo không nên làm bạn với ông Trump; Hé lộ thời điểm bốc thăm chia bảng World Cup 2026; Crystal Palace sẵn sàng bán Mateta.
Chia sẻ
“Vua giải trẻ” Nguyễn Quốc Việt bật mí, HLV Kim Sang-sik đã giao nhiệm vụ phải cố gắng hết mình và tận dụng cơ hội, thế nhưng anh đã không thể làm điều đó một cách tốt nhất.
Chia sẻ
Khi châu Âu ngày càng chìm trong những cảnh báo chiến tranh do chính các lãnh đạo của họ khuếch đại, Điện Kremlin lại phát đi một tín hiệu trái ngược: Nga không muốn đối đầu với phương Tây nhưng đang tiến hành một cuộc chiến lẽ ra có thể tránh được và phải trả giá bằng tài sản quý nhất của mình để tránh một kịch bản tồi tệ hơn.
Chia sẻ
Trong cuộc chạm trán tại lượt trận thứ 2 bảng B ASEAN Club Championship 2025/26, tiền đạo Nguyễn Xuân Son toả sáng với hat-trick giúp Thép xanh Nam Định dễ dàng vượt qua đội chủ nhà Shan Utd bằng kết quả 3-0.
Chia sẻ
H'Hen Niê vui mừng chia sẻ khoảnh khắc Giáng sinh đầu tiên của con gái Harley. Bé được diện váy đỏ xinh xắn, cùng tạo dáng bên cây thông Noel với các anh chị em. Những biểu cảm đáng yêu của bé khiến người hâm mộ thích thú.
Chia sẻ
Hàng trăm công ty và hàng nghìn người lao động và doanh nghiệp ở miền Trung bị ảnh hưởng bởi lũ lụt đã được các cấp Công đoàn hỗ trợ.
Chia sẻ
Nga sẽ quét sạch quân đội Ukraine khỏi Donbass và giải phóng hoàn toàn khu vực này, dù bằng sức mạnh quân sự hay nỗ lực ngoại giao, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố.
Chia sẻ
Việc bãi nhiệm, cho thôi làm Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố năm 2025 có thể thực hiện trong trường hợp khi không còn được nhân dân tín nhiệm, không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm quyền làm chủ của nhân dân, tham nhũng, lãng phí...
Chia sẻ
Với 300 phần quà gồm gạo mỳ tôm, gia vị và tiền mặt đã được Hội Hỗ trợ gia đình Liệt sĩ Việt Nam trao tặng cho người dân nơi rốn lũ tỉnh Phú Yên và Bình Định cũ.
Chia sẻ
Tử vi ngày mai nhấn mạnh, 4 con giáp này tăng thu nhập của mình thông qua các công việc bán thời gian hoặc công việc phụ, khiến ví của họ ngày càng đầy.
Chia sẻ
Theo lời mời của bạn gái quen qua mạng, một thanh niên lặn lội từ tỉnh Tuyên Quang vào các tỉnh phía Nam để gặp mặt. Trên đường đi, thanh niên hết tiền, phải nhịn đói 2 ngày.
Chia sẻ
Bóng chuyền Việt Nam hướng tới SEA Games 33 với chỉ tiêu vừa sức để tránh tạo áp lực cho các VĐV. Theo ông Lê Trí Trường, Tổng thư ký Liên đoàn bóng chuyền Việt Nam (VFV), cả 2 đội nam và nữ đủ khả năng đạt thành tích tốt và thậm chí có thể “mơ vàng” nếu thi đấu thăng hoa đúng thời điểm.
Chia sẻ
Ngày 4/12, UBND xã Mường Hum, tỉnh Lào Cai đã phối hợp với Quỹ Thiện Tâm thuộc tập đoàn VinGroup tổ chức Lễ khởi công xây dựng nhà ký túc xá Trường THCS & THPT Bát Xát.
Chia sẻ
Là thành viên Ban Giám khảo Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn năm 2025, ông Hồ Xuân Hùng, Chủ tịch Tổng hội Nông nghiệp và PTNT đã có những đánh giá cao về chất lượng bài dự thi. Giải báo chí do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì, Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt phối hợp với Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT Việt Nam (Agribank) tổ chức thực hiện.
Chia sẻ
Mô hình trồng chuối, trồng mía xuất khẩu ở xã biên giới Phong Thổ, tỉnh Lai Châu đang mang lại hiệu quả kinh tế tốt. Sản phẩm từ 2 cây trồng chủ lực này ở xã Phong Thổ đã làm tăng hiệu quả sản xuất nông nghiệp, tăng thu nhập cho nông dân.
Chia sẻ
Thời gian gần đây, người dân xã Ô Diên (Hà Nội) liên tục phản ánh tình trạng xe tải chở đất, cát hoạt động rầm rộ trên các tuyến tỉnh lộ 422, đường Tân Hội, Phan Xích, gây bụi mù mịt, tiếng ồn kéo dài và tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông.
Chia sẻ
Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Vĩnh Long tạm đình chỉ điều tra vụ án, tạm đình chỉ điều tra bị can đối với Nguyễn Văn Bảo Trung (SN 1992; ngụ ở xã Tam Ngãi, tỉnh Vĩnh Long) - tài xế trong vụ tai nạn giao thông làm nữ sinh Nguyễn Ngọc Bảo Trân (SN 2010, học sinh lớp 9) tử vong, tuy nhiên gia đình nạn nhân không đồng ý.
Chia sẻ
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 4/12 cho biết ông tin rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin “muốn chấm dứt chiến tranh Ukraine”, bất chấp vòng đàm phán tại Moscow không đạt được đột phá. Ông Trump đồng thời gửi thông điệp rằng, giới lãnh đạo Ukraine nên đồng ý giải quyết xung đột sớm hơn, vì tình hình hiện tại phần lớn đang bất lợi cho họ.
Chia sẻ
Tình trạng kẹt xe tăng lên vào dịp cuối năm tại TP.HCM đã được ghi nhận và thành phố đang vận dụng nhiều giải pháp đồng bộ nhằm kéo giảm ùn tắc, theo Sở Xây dựng TP.HCM.
Chia sẻ
Chiều 4/12, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh An Giang cho biết đã tống đạt Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, thi hành Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Nguyễn Thanh Duy (SN 1988, trú tại Khóm 3, phường Giá Rai, tỉnh Cà Mau) là thuyền trưởng tàu cá KG-90752-TS để điều tra về hành vi “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép”.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Trần Hưng 
