Mạ đông xuân chết hàng loạt vì giá rét, nông dân Thủ đô điêu đứng lo mất mùa sớm

Thời tiết khắc nghiệt, mạ chết la liệt

3h chiều ngày 23/2, trời Phú Xuyên hửng chút nắng hanh nhưng nhiệt độ ngoài trời vẫn ở mức 13 - 14 độ C. 

Ông Nghiêm Văn Nức (Văn Hoàng, Phú Xuyên) tất tả ra đồng giăng nilon trắng giữ ấm cho luống mạ đã dần ngả màu lá sang vàng. Mấy ngày qua, rét đậm kèm mưa, nhiệt độ có khi xuống đến 7 - 8 độ C, mạ dùng để cấy cho 1,5 mẫu ruộng của gia đình ông gần như không trụ được.

Bàn tay trần của ông Nức nhặt từng thanh tre, cắm ngang 2 đầu luống mạ tạo thành hình vòng cung, cách độ 20 phân lại cắm 1 thanh tre như thế tạo khung giăng nilon trắng. 

"Năm nay rét quá, đợt rồi vừa rét vừa mưa. Rét đậm là gieo mạ đã bị ảnh hưởng, thêm mưa xuống, nước mưa có axit nên mạ càng khó sống hơn", ông Nức nói.

Hầu hết các hộ nông dân tại xã Văn Hoàng, huyện Phú Xuyên cấy chủ yếu 2 loại lúa là Bắc thơm và giống Trung Quốc. Với thời tiết khắc nghiệt như vừa rồi, lúa Bắc thơm chịu nhiệt kém, phần lớn diện tích mạ của giống này đều không thể bám trụ đến lúc lên ruộng. 

Giống lúa của Trung Quốc có khả năng chịu rét cao hơn, chính vì thế, những luống mạ giống này thường xanh và ít hỏng.

"Năm nay nhà tôi cấy mẫu rưỡi thôi, tổng khoảng 20kg giống, có 5kg giống Trung Quốc, 15kg Bắc thơm. Giống Trung Quốc chịu được nhiệt hơn, chắc được khoảng 80%, hỏng chỉ tầm 20% thôi. Còn Bắc thơm thì xác định là 70% hỏng, mạ có hồi lại cũng chỉ được khoảng 30%", ông Nức buồn rầu chia sẻ.

Bên cạnh luống mạ nhà ông Nức, mạ nhà bà Tâm (Văn Hoàng, Phú Xuyên) cũng không khá hơn là bao. Hai tay vốc đất, đắp lại cho kín tấm nilon trắng, bà Tâm tâm sự: "Nhà tôi gieo mạ này cho 1 mẫu ruộng, được khoảng 50% vì rét này mạ giống lúa Bắc thơm không chịu được".

Thấy mạ bị rét gần hỏng hết, người dân bảo nhau ra tháo nước, đậy nilon giữ ấm cho cây nhưng cứu cũng không được bao nhiêu. Nhiều hộ gieo mạ khay, mấy hôm trước còn lên xanh mơn mởn, vậy mà vướng gió bấc, hai luống cạnh nhau, luống thì táp hết lá, luống trong ấm hơn thì phục hồi sớm hơn.

Nông dân vất vả cứu mạ cho kịp vụ lúa đông xuân

Giơ nắm mạ đã vàng lá chết gốc cho chúng tôi xem, ông Nức không khỏi rầu rĩ: "Tầm này năm ngoái là cấy xong rồi. Bắt đầu từ hôm 22/2 âm, dân làng thấy mạ chết mạ héo nhiều quá nên lại mang nilon ra đậy lại. Chứ dân mở nilon và vãi phân đạm hết rồi, chuẩn bị cấy thì rét và mưa".

Bắt đầu từ 24/12 năm Tân Sửu, người dân tại xã văn Hoàng, huyện Phú Xuyên bắt đầu gieo mạ cho vụ lúa đông xuân. Theo lịch nông dân sẽ nhổ mạ và bắt đầu cấy từ 14 tháng Giêng nhưng cho đến hiện tại, do thời tiết quá rét, mạ hỏng, người dân phải vất vả "cứu" và chờ mạ phục hồi.

Gia đình bà Tâm (Văn Hoàng, Phú Xuyên) phụ thuộc phần lớn vào mấy mẫu ruộng cấy lúa này. Vất vả ra đồng từ sớm, tháo nước, giăng nilon "cứu" lấy vài luống mạ. Đôi bàn tay tái đi vì lạnh, chai sần, thô ráp vẫn miệt mài đậy kín lại tấm nilon. 

"Thời tiết thế này, khổ nông dân lắm. Có vài ba sào ruộng mà vất vả, khốn khổ vì thời tiết khắc nghiệt. Mong sao nắng ấm lên cho mạ hồi lại để cấy chứ không thì…", bà Tâm bỏ ngỏ, không dám nghĩ đến kết quả nếu mạ không thể hồi lại.

Nhiều hộ nông dân tại đây còn phải dở dang công việc nghề nghiệp chính để trông mạ. Chị Dương Thị Lan (Văn Hoàng, Phú Xuyên) đi làm công ty nhưng vẫn tranh thủ cấy thêm 1,7 mẫu lúa cả giống Trung Quốc và Bắc thơm. Mấy hôm rét đậm rét hại, chị phải xin nghỉ tạm ở công ty để lo đồng áng, vớt vát lại số mạ đã cấy được khoảng 50%.

Dù có thể "cứu" được mạ nhưng nông dân tại xã Văn Hoàng lại có thêm mối lo không thể kịp mạ cấy cho vụ đông xuân. Mạ hồi lại cần có khoảng thời gian nhất định, so với thời gian cấy dự kiến, người nông dân có thể phải cấy muộn đến cả chục hôm. 

Ông Nguyễn Văn Thụy (Văn Hoàng, Phú Xuyên) lo lắng: "Mạ giờ còn yếu, nên phải để mạ hồi lại rồi mới cấy được. Ít cũng phải 3 ngày nữa, nhiều thì dăm hôm."

Loay hoay tìm cách cho kịp cấy vụ đông xuân

Nhiều hộ nông dân đã bắt đầu đi xẻ lưng, những chỗ cao cũng đã có người đi đắp bờ để cấy những giống lúa chịu nhiệt tốt như nếp 97, giống Trung Quốc. Còn giống Bắc thơm thì nông dân để mạ hồi phục rồi mới cấy sau.

Chính vì trời rét kèm mưa, mạ hỏng nhiều nên nhiều hộ nông dân không đủ mạ cấy, người dân vẫn loay hoay đi tìm cách giải quyết.

Gia đình ông Nguyễn Văn Thụy đã rục rịch mua giống và gieo lại mạ trên sân thay vì trên ruộng từ 2 hôm trước. "Rét thế, mạ hỏng, thiếu mạ là chắc chắn, nhà tôi bắt đầu gieo lại nhưng cũng không biết có kịp mà cấy không", ông Thụy chia sẻ.

Nhiều hộ nông dân sợ rằng gieo lại trên ruộng hay trên sân mai này nắng lên mạ lại chết nên đã chọn cách chuyển sang gieo sạ cho kịp vụ lúa. Tuy nhiên, địa hình đất mỗi chỗ khác nhau, chỗ trũng, chỗ cao nên cũng rất khó có thể gieo sạ.