NASA cảnh báo các mảnh vỡ từ vệ tinh Nga có thể "quét sạch" trạm vũ trụ ISS

Vụ thử tên lửa hôm thứ Hai (15/11) của Nga đã tiêu diệt một vệ tinh do thám Kosmos, tạo ra hơn 1.500 mảnh vụn quỹ đạo. Một số mảnh đã bay đến gần ISS, khiến bảy phi hành gia phải chạy trốn vào tàu của mình.

Mặc dù ISS vẫn bình yên vô sự, nhưng Nga đã phải hứng chịu chỉ trích dữ dội từ cộng đồng khoa học vì hành động "liều lĩnh", có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của các phi hành gia, hai trong số đó là người Nga.

Sau vụ việc, Bill Nelson, Quản trị viên NASA, đã tuyên bố một cách giận dữ về "những hành động vô trách nhiệm và gây mất ổn định" của Nga. Ông nói: "Không thể tưởng tượng được rằng Nga gây nguy hiểm không chỉ cho các phi hành gia Mỹ và đối tác quốc tế trên ISS, mà còn cho cả các phi hành gia của họ".

Nằm cách 408km so với bề mặt hành tinh, ISS quay quanh Trái đất với tốc độ hơn 27.000 km/giờ. Bất kỳ mảnh vỡ không gian nào được tạo ra trên quỹ đạo cũng sẽ đạt tốc độ tương tự nếu không muốn nói là lớn hơn, có nghĩa là ngay cả những mảnh kim loại hoặc nhựa rất nhỏ cũng sẽ gây ảnh hưởng lớn khi va chạm.

Trên thực tế, ISS không được chế tạo để chịu những tác động như vậy, theo một kỹ sư hàng không vũ trụ làm việc với NASA về vấn đề theo dõi các mảnh vỡ không gian. John Crassidis, Giáo sư tại Đại học Buffalo ở New York, đã tuyên bố rằng chỉ một tác động rất nhỏ là đủ để phá hủy hoàn toàn tính toàn vẹn của trạm vũ trụ.

Điều này đặc biệt đáng lo ngại vì vào đầu năm nay, NASA cho biết có khoảng nửa triệu mảnh vụn có kích thước bằng đá cẩm thạch (1,016 cm) đang bay xung quanh hành tinh. Phát biểu với Live Science, Giáo sư Crassidis cho biết: "Về cơ bản, không cần một cái lỗ khổng lồ để làm nổ trạm vũ trụ". Chuyên gia nói thêm rằng một lỗ nhỏ chỉ 1,016 cm cũng có thể "xóa sổ trạm vũ trụ".

Số lượng mảnh vỡ không gian đã tăng lên với tốc độ đáng lo ngại kể từ buổi bình minh của kỷ nguyên không gian. Trong một báo cáo được công bố vào tháng 5/2021, NASA cho biết hiện có hơn 27.000 mảnh vụn không gian đang được theo dõi bởi các cảm biến của Mạng lưới Giám sát Không gian Toàn cầu (SSN) thuộc Bộ Quốc phòng.

Mặc dù vậy còn rất nhiều mảnh vỡ khác, chúng quá nhỏ để có thể theo dõi nhưng vẫn đủ lớn để gây nguy hiểm cho con người và máy móc thiết bị. NASA cho biết: "Vì cả mảnh vỡ và tàu vũ trụ đều đang di chuyển với tốc độ cực cao (khoảng hơn 25.000 km/giờ ở quỹ đạo thấp của Trái đất), nên tác động của một mảnh vụn quỹ đạo nhỏ với tàu vũ trụ cũng có thể tạo ra những vấn đề lớn".

NASA nói thêm: "Số lượng ngày càng nhiều của mảnh vỡ không gian làm tăng nguy cơ tiềm ẩn đối với tất cả các phương tiện không gian, bao gồm cả Trạm vũ trụ quốc tế và các tàu vũ trụ khác, chẳng hạn như SpaceX's Crew Dragon".

Nếu phát hiện một mảnh vỡ không gian nằm trên đường giao với quỹ đạo của ISS, NASA có thể sẽ phải bắt đầu một phương án để "tránh". NASA cho biết: "Trạm Vũ trụ Quốc tế đã thực hiện 29 cuộc diễn tập tránh mảnh vỡ kể từ năm 1999, trong đó có 3 lần vào năm 2020".