Khung hình phạt các bị can bị truy tố trong vụ nhập lậu hàng nghìn tấn thịt động vật từ Châu Âu

Thủ đoạn làm giả tinh vi và bê bối hối lộ kiểm dịch

Viện KSND TP. HCM vừa hoàn tất, chuyển hồ sơ qua tòa cùng cấp để xét xử 21 bị can liên quan vụ nhập lậu hàng trăm nghìn tấn thịt động vật từ Châu Âu do Trần Nguyên Bình (43 tuổi, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Dinh dưỡng Hoàng Sa - Công ty Hoàng Sa) cầm đầu.

Trong đó, Bình cùng vợ là Đỗ Thùy Nhung (44 tuổi) và các đồng phạm bị truy tố về các tội Buôn lậu và Đưa hối lộ. 13 người trong vụ án bị truy tố về tội Buôn lậu.

Liên quan đến sai phạm trong công tác kiểm dịch, ông Bạch Đức Lữu (52 tuổi, cựu Chi cục trưởng Chi cục Thú y vùng VI), Trần Trung Nhân (51 tuổi, cựu Trưởng trạm Kiểm dịch động vật), Lý Hoài Vũ (54 tuổi, cựu Phó chi cục trưởng Chi cục Thú y vùng VI) cùng hai kiểm dịch viên bị truy tố về tội Nhận hối lộ.

Theo cáo trạng, vợ chồng Bình đã lập ra một "hệ sinh thái" gồm 6 công ty cùng đặt trụ sở tại TP. Thủ Đức để phục vụ việc nhập khẩu bột huyết, bột xương thịt từ các quốc gia Châu Âu đang có nguy cơ dịch bệnh bò điên. Do hàng hóa tại các khu vực này có giá thành rẻ, vợ chồng Bình đã bất chấp rủi ro dịch bệnh để thu lợi bất chính.

Để thông quan trót lọt, nhóm này đã thực hiện một quy trình giả mạo khép kín từ việc sử dụng con dấu giả của cơ quan thú y nước ngoài đến việc in ấn giấy chứng nhận kiểm dịch giả trực tiếp từ máy tính.

Thậm chí, khi đối mặt với các đợt kiểm tra xét nghiệm, các bị can đã chỉ đạo chuẩn bị sẵn những mẫu hàng "sạch" để tráo đổi cho kiểm dịch viên, nhằm qua mặt khâu tầm soát ADN động vật nhai lại vốn bị cấm nhập khẩu.

Tính từ năm 2020 đến khi bị phát hiện, đường dây của vợ chồng Bình đã nhập lậu trót lọt khoảng 750 lô hàng với tổng khối lượng lên tới hơn 116.000 tấn, trị giá khoảng 1.764 tỷ đồng. Một con số khổng lồ cho thấy lỗ hổng lớn trong công tác quản lý biên giới và kiểm dịch động vật.

Mở rộng điều tra, cơ quan chức năng còn phát hiện thêm 3 nhánh doanh nghiệp khác tại Hà Nội, Hải Phòng và TP.HCM hoạt động với phương thức tương tự. Đáng ngại hơn, tại nhánh do Trần Quốc Trung cầm đầu, kết quả giám định cho thấy nhiều lô hàng tồn kho nhiễm mầm bệnh dịch tả lợn Châu Phi và Newcatxon.

Để bảo vệ an toàn dịch bệnh quốc gia, Công an TP. HCM cùng các bộ ngành liên quan đã phải thống nhất phương án tiêu hủy khẩn cấp hàng nghìn tấn sản phẩm vi phạm.

Khung hình phạt các bị can có thể đối mặt

Trao đổi với PV Báo điện tử Dân Việt, luật sư Hoàng Hà (Đoàn luật sư TP. HCM) cho biết, theo thông tin mà cáo trạng công bố, hành vi của Bình cùng vợ Đỗ Thùy Nhung có nguy cơ rơi vào khung nặng của tội Buôn lậu theo khoản 4 Điều 188 Bộ luật Hình sự 2015 khi trị giá vật phạm pháp từ 1 tỷ đồng trở lên và tội Đưa hối lộ theo khoản 4 Điều 364 Bộ luật Hình sự 2015 khi của hối lộ từ 1 tỷ đồng trở lên. Cả hai tội danh này đều có khung hình phạt cao nhất là 20 năm tù.

Trong khi đó, đối với nhóm cán bộ thú y, nếu nhận tiền từ 1 tỷ đồng trở lên, có thể đối diện khung 20 năm tù hoặc tù chung thân của tội Nhận hối lộ theo khoản 4 Điều 354 Bộ luật Hình sự 2015.

Riêng tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ theo Điều 356 và tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 360 Bộ luật Hình sư 2015 sẽ phụ thuộc then chốt vào cách cáo trạng chứng minh thiệt hại và quan hệ nhân quả.

Theo luật sư Hoàng Hà, qua cáo trạng có thể thấy, lỗ hổng đáng chú ý của vụ việc này nằm ở cơ chế xác thực chứng thư kiểm dịch xuyên biên giới và cơ chế giám sát độc lập việc lấy mẫu xét nghiệm.

Các đối tượng đã lợi dụng lỗ hổng, làm giả giấy chứng nhận kiểm dịch và dùng con dấu kiểm dịch giả của cơ quan thú y nước ngoài để hợp thức hóa hồ sơ, thu lợi bất chính hàng nghìn tỷ đồng.

Cơ chế để lách luật hiện nay là hệ thống tiếp nhận vẫn phụ thuộc lớn vào hồ sơ giấy hoặc bản scan, thiếu cơ chế bắt buộc xác thực điện tử với cơ quan phát hành ở nước xuất khẩu theo thời gian thực. Khi đầu vào là giấy tờ mà chỉ kiểm tra hình thức thì sẽ có cơ hội để trục lợi.

“Trong thực tiễn quản lý nguyên liệu cho thức ăn chăn nuôi đôi khi bị nhìn như hàng kỹ thuật nên mức cảnh giác xã hội thấp hơn thịt thực phẩm. Khi giám sát chuyên ngành không được quản lý chặt chẽ về rủi ro dịch bệnh, tội phạm có thể lợi dụng để đưa hàng vào bằng cách đội lốt nguyên liệu”, luật sư Hoàng Hà nói.

Trường hợp vợ chồng Bình bị tuyên có tội đối với cả hai tội danh, tòa án sẽ áp dụng Điều 55 Bộ luật Hình sự để tổng hợp hình phạt theo nguyên tắc:

Nếu các hình phạt đã tuyên cùng là cải tạo không giam giữ hoặc cùng là tù có thời hạn, các hình phạt đó được cộng lại thành hình phạt chung, nhưng không vượt quá 3 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ và 30 năm đối với hình phạt tù có thời hạn.

Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tù chung thân, thì hình phạt chung là tù chung thân.

Nói thêm về tội buôn lậu, luật sư Hoàng Hà cho biết, đây là hành vi buôn bán qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa hoặc ngược lại trái pháp luật hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý.

Tội buôn lậu thuộc nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, xuất phát từ hoạt động kinh doanh. Đây là một trong các hành vi vi phạm quy định về quản lý thuế, gây hậu quả nghiêm trọng, làm thất thu thuế của Nhà nước.

Loại tội danh này có hình phạt là phạt tiền và phạt tù, tội danh cũng có thể áp dụng đối với cá nhân và pháp nhân thương mại.

Cụ thể, Điều 188 Bộ luật Hình sự 2015 quy định, người nào buôn bán qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa hoặc ngược lại trái pháp luật hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 100 đến dưới 300 triệu đồng… sẽ bị phạt tiền từ 50 đến 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Nếu vật phạm pháp trị giá từ 300 đến dưới 500 triệu đồng; Thu lợi bất chính từ 100 đến dưới 500 triệu đồng…sẽ bị phạt tiền từ 300 triệu đến 1,5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 3 năm đến 7 năm. Nếu vật phạm pháp và số tiền thu lợi càng lớn thì hình phạt sẽ nặng hơn, cao nhất tới 20 năm tù.

×