Nhạc sĩ Giáng Son hiểu lầm về việc bị "đánh bản quyền" ca khúc Giấc mơ trưa?

Vào ngày 15/10, nữ nhạc sĩ Giáng Son đã gửi đơn kiến nghị lên Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) để ủy quyền cho trung tâm này thay mặt chị thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của chị trong vụ việc chị cho rằng mình bị "đánh bản quyền" ca khúc nổi tiếng "Giấc mơ trưa".

Theo chia sẻ từ Giáng Son, chị mới thành lập kênh YouTube riêng mang tên "Giáng Sol Official" để chia sẻ những bài hát, album của mình với khán giả vào ngày 25/9.

Tuy nhiên, sau khi đăng tải ca khúc "Giấc mơ trưa", kênh YouTube của Giáng Son liền nhận được thông báo khiếu nại bản quyền liên quan đến video này. Theo thông báo, video do Giáng Son đăng lên có chứa một đoạn âm thanh tương tự sản phẩm "Giấc mơ trưa" của nghệ sĩ đàn nhị Dương Thùy Anh (thuộc sở hữu của BH Media và Hồ Gươm Audio).

Giáng Son bức xúc khẳng định không ký độc quyền tác phẩm này cho bất cứ ai hay tổ chức nào và tố BH Media vi phạm bản quyền trắng trợn.

Chia sẻ với báo chí, đại diện BH Media cho rằng, vụ việc của nhạc sĩ Giáng Son thực ra rất đơn giản, có thể giải quyết trong vòng "một nốt nhạc". "Vấn đề là khi chúng tôi liên hệ, nhạc sĩ Giáng Son từ chối đối thoại khiến câu chuyện chưa được giải quyết thấu đáo. Việc Giáng Son nói bị “đánh gậy bản quyền” tác phẩm của mình là hoàn toàn không chính xác. Ngay sau khi nhận được ý kiến từ nhạc sĩ Giáng Son, chúng tôi đã "nhả xác nhận bản quyền ngay lập tức" và trả bản quyền về cho nhạc sĩ".

"Trên YouTube có nhiều bản ghi "Giấc mơ trưa" của nhiều chủ sở hữu khác nữa. Do đó, khi phát hiện bản ghi "Giấc mơ trưa" của Giáng Son mới được tải lên hơi giống với bản ghi "Giấc mơ trưa" của nghệ sĩ Dương Thùy Anh đã đăng tải lên trước đó, YouTube đã so sánh, đối chiếu và tự động gửi thông báo xác nhận bản quyền tới nhạc sĩ Giáng Son.

Đây là cơ chế quét bản quyền tự động của YouTube mà những ai đã từng lập kênh YouTube đều trải nghiệm và hiểu. Thông báo đó nhằm mục đích để chủ sở hữu các bản ghi đối soát bản quyền với nhau, và thông báo đó không làm ảnh hưởng đến quyền đăng bản ghi của Giáng Son. Chỉ cần Giáng Son làm thao tác phản hồi, là chủ sở hữu bản ghi kia sẽ xác minh lại và gỡ xác nhận bản quyền khỏi video. Do đó, việc Giáng Son dùng từ "đánh gậy bản quyền" với trường hợp của chị là chưa chính xác. "Gậy bản quyền" là mức cảnh cáo dành cho những cá nhân có dấu hiệu vi phạm bản quyền" - đại diện BH Media khẳng định.

Đơn vị này cũng cho rằng, mỗi bản ghi âm, audio của một bài hát khi được phát hành đều chứa 2 loại quyền tách biệt là quyền bản ghi liên quan đến phần nhạc, hòa âm phối khí và âm thanh giọng hát có trong bản ghi và quyền tác giả liên quan đến phần giai điệu, tiết tấu và lời của bài hát được sử dụng trong bản ghi âm. Theo luật bản quyền, hãng đĩa hoặc nhà sản xuất ra bản ghi âm là người nắm giữ phần quyền bản ghi. Còn nhạc sĩ, người sáng tác bài hát nắm giữ quyền tác giả hay còn gọi là tác quyền.

Điều này dẫn tới những hiểu lầm về quyền tác giả, quyền bản ghi. Ngay cả với các nghệ sĩ lớn trên thế giới như Justin Bieber, Taylor Swift... cũng từng xảy ra các trường hợp như vậy.

Trong khi đó, trao đổi với PV Dân Việt sau lời giải trình của BH Media, nhạc sĩ Giáng Son cho rằng: "BH Media đổ cho phía YouTube quét là sai. YouTube chỉ cung cấp công cụ cho đối tác (network) tự quản lý và thực thi. Nếu đối tác không tự ý bật Content ID (phải là nội dung độc quyền) và ra lệnh quét trùng khớp thì không có chuyện video âm nhạc của Giáng Son bị dính xác nhận bản quyền từ BH Media. Người thực thi thông qua công cụ mà YouTube cấp đó để thực hiện các hành vi cần thiết. 

Nếu hành vi đó là hợp lệ thì YouTube cho phép. Nhưng nếu đó là hành vi lạm dụng (như BH Media không phân rõ nguồn gốc tác phẩm) thì hành vi này là không được phép. Rõ ràng là BH Media đặt content ID khi không có quyền (vì Dương Thùy Anh mượn, xin mà không hề có hợp đồng nào với tôi). Họ chỉ được phép bật khi Dương Thùy Anh là chủ sở hữu độc quyền đối với phần phối khí đó. 

Về quyền thì một tác phẩm có 2 quyền. Xét về quyền tác giả: Tôi không có hợp đồng gì với Dương Thùy Anh. Xét về quyền hòa âm phối khí: Dương Thùy Anh đã xin từ người phối khí của tôi. Người làm ẩu, sai đầu tiên là Dương Thùy Anh. Phía BH Media chịu trách nhiệm liên đới vì không xác minh rõ quyền tác phẩm".