Những Nghệ sĩ Nhân dân mang hàm Đại tá: Người là Giám đốc, người hoá thân hình tượng Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Cố Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Tần - giọng ca nổi tiếng với nhiều ca khúc cách mạng như "Đường chúng ta đi", "Đất nước trọn niềm vui"

Cố Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Tần tên thật là Phan Doãn Tần, sinh năm 1947 ở Thái Bình (cũ).

Sau khi học hết bậc Trung học cơ sở, ông trở thành công nhân và tham gia phong trào văn nghệ ở Liên đoàn Mỏ - Địa chất 9, tỉnh Quảng Ninh. Năm 1969, ông thi đỗ vào trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam).

Ngay từ năm học thứ nhất, giọng ca Doãn Tần là giọng ca nam đầu tiên được Đài phát thanh thu âm bài hát Đường chúng ta đi (nhạc Huy Du, lời thơ Xuân Sách). Từ đó, ca khúc đã gắn liền với tên tuổi của ông.

Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Tần từng chia sẻ ông thu thanh ca khúc Đường chúng ta đi vào đúng thời điểm Hội nghị Paris đang diễn ra, tác phẩm này hầu như ngày nào cũng được phát trên sóng phát thanh và được công chúng yêu mến đặc biệt. Cũng nhờ đó, ông trở thành nghệ sĩ của Đoàn Văn công Tổng cục Chính trị.

Ngoài Đường chúng ta đi, tên tuổi của ông còn gắn với nhiều ca khúc nổi tiếng như: Cùng anh tiến quân trên đường dài (Huy Du); Chim yến bay (Nguyên Nhung, thơ Lê Thị Mây); Người lính tình nguyện và điệu múa Apsara (Minh Quang) và Dáng đứng Việt Nam (Chu Chí Vũ phổ nhạc, thơ của Lê Anh Xuân)...

Không chỉ thành công ở những ca khúc cách mạng, Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Tần nổi tiếng với những bản nhạc trữ tình như Sông Lô chiều cuối năm, Thương lắm tóc dài ơi...

Năm 2007, ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân. Trong những năm cuối đời, ông vẫn tham gia biểu diễn âm nhạc và làm công tác giảng dạy tại trường Văn hóa Quân đội. Ông nhận quyết định nghỉ hưu với quân hàm Đại tá sau gần 40 năm là nghệ sĩ lính với nhiều giải thưởng cao quý.

Năm 2019, Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Tần từ trần, hưởng thọ 73 tuổi, sau 10 năm mắc căn bệnh Alzheimer.

Nghệ sĩ Nhân dân mang quân hàm Đại tá, nhiều lần vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Nghệ sĩ Nhân dân Quốc Trị tên đầy đủ là Nguyễn Quốc Trị, sinh năm 1957 tại Hà Nội. Ông bén duyên với nghiệp diễn từ sớm, được đồng nghiệp, bạn bè nhận xét là rất có tiềm năng. Ở độ tuổi 20, nam nghệ sĩ tích cực tham gia các hoạt động nghệ thuật, vừa đóng phim vừa tham gia các vở diễn. Cũng nhờ vậy, tên tuổi của ông ngày càng nổi tiếng và được đông đảo khán giả nhớ đến.

Nghệ sĩ Nhân dân Quốc Trị từng chia sẻ với truyền thông rằng, vì thích nghề diễn viên nên ngày trẻ ông đã từ chối cơ hội đi nước ngoài.

"Bố tôi là công an nên hồi đó có tiêu chuẩn con cái được đi nước ngoài học tập. Đó là năm 1973, tôi có giấy gọi đi học nước ngoài nhưng vì chị gái tôi đã học ở Nga và tôi lại thích nghề diễn viên nên đã quyết định ở lại Việt Nam. Cho đến tận lúc này, tôi nghĩ, số phận đã chọn nghề cho mình nên tôi thấy an yên với những thứ mình đang có… Tôi không hối hận vì mình đã từ chối đi học ở trời Tây”, ông chia sẻ.

Sự nghiệp của Nghệ sĩ Nhân dân Quốc Trị gắn liền với Đoàn kịch nói Quân đội hay Đoàn văn công Quân đội (nay là Nhà hát Kịch nói Quân đội). Từ năm 16 tuổi, nam nghệ sĩ đã công tác Nhà hát cho đến khi nghỉ hưu vào năm 2018.

Năm 2004, kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Nhà hát Kịch nói Quân đội xây dựng vở kịch Thông điệp từ Điện Biên (Kịch bản: Nhà văn Nguyễn Khắc Phục). NSND Quốc Trị được giao vào vai Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp, người chỉ huy cao nhất trong Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Kỷ niệm 110 năm ngày sinh Đại tướng Võ Nguyên Giáp, trong chương trình Nhà hát truyền hình trên kênh VTV1, Đài Truyền hình Việt Nam, vở kịch Nhiệm vụ hoàn thành (Kịch bản: Nhà văn Xuân Đức; đạo diễn: NSND Lê Hùng) do Nhà hát Kịch Quân đội dàn dựng, một lần nữa NSND Quốc Trị tiếp tục được NSND, đạo diễn Lê Hùng “chọn mặt, gửi vàng” vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Sự nghiêm túc, cách hóa thân khéo léo, thể hiện vị tướng trong lòng dân chân thực, sống động, thuyết phục, từ chất giọng miền Trung đặc trưng tới điệu bộ, dáng đi, nét mặt... NSND Quốc Trị góp phần tạo nên thành công vở kịch, giúp hình ảnh Đại tướng mãi mãi khắc sâu trong lòng dân.

Đầu năm 2024, NSND Quốc Trị lại lăn lộn ở Tây Bắc cùng đoàn làm phim Thông điệp từ Điện Biên (Phim tài liệu lịch sử hợp tác giữa Đài Tiếng nói Việt Nam và Bộ Công an nhân kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ 7/5/1954-7/5/2024). NSND Quốc Trị lại có vinh dự tiếp tục vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp, phim kịp thời hoàn thành đúng vào dịp cả nước hướng đến kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ. Đây là món quà có ý nghĩa hết sức to lớn dâng lên Đại tướng Tổng Tư lệnh và các anh hùng liệt sĩ Điện Biên Phủ.

Trong sự nghiệp của mình, ông đạt được nhiều giải thưởng, thành tựu xuất sắc như: Huy chương Vàng hội diễn chuyên nghiệp toàn quân với vai biệt động K'Ho trong vở Thành phố lặng gió (năm 1984), huy chương Bạc cho vở Mười đóa phong lan (năm 1990), Giải Bông Sen cho nam diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 12 cho vai diễn Bường trong phim điện ảnh Những người thợ xẻ (năm 1999), giải người nước ngoài đầu tiên đoạt Cúp của Hãng phim truyền hình KBS (năm 2008).

Nghệ sĩ Nhân dân Tự Long: Đại tá, Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội

Nghệ sĩ Nhân dân Tự Long tên đầy đủ là Vũ Tự Long (sinh năm 1973) quê ở Bắc Ninh. Bố ruột Tự Long là NSƯT Tự Lẫm (nghệ danh Hai Lẫm) là một nghệ sĩ hát quan họ nổi tiếng của xứ Kinh Bắc. Ông được xem là một trong những người đặt nền móng của Đoàn Dân ca Quan họ Bắc Ninh (nay là Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh) và từng giữ chức trưởng đoàn trong những ngày đầu thành lập.

Sinh ra trong gia đình nghệ thuật nhưng bố mẹ NSND Tự Long ngăn cản con mình theo nghề. NSND Tự Long từng chia sẻ: "Bố mẹ tôi đi theo nghệ thuật nên từ khi sinh ra, tôi đã nằm gầm sân khấu để đợi bố mẹ lên diễn. Khi tôi 9 tháng tuổi, bố mẹ gửi tôi về ở với bà. Từ đó tới năm 15 tuổi, tôi chỉ sống cùng bà để bố mẹ tôi đi hoạt động nghệ thuật.

Năm 1998, sau khi tốt nghiệp Đại học Sân khấu - Điện ảnh, nghệ sĩ Tự Long được tuyển về Nhà hát Chèo Việt Nam.

Năm 2014, anh được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội. Anh được phong NSƯT vào năm 2012. Đầu năm 2016, nghệ sĩ Tự Long được xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.

Trả lời truyền thông, Nghệ sĩ Nhân dân Tự Long từng bày tỏ sân khấu chèo là cả cuộc đời của anh: "Tôi tâm niệm, sân khấu chèo mới là sự nghiệp lớn của mình. Đó là giấc mơ tôi theo đuổi từ ngày còn là cậu bé chăn trâu. Bạn bè đồng nghiệp và khán giả quen gọi tôi là Long chèo, tôi tự hào với biệt danh này, đó cũng là lời nhắc nhở cho tôi biết đâu là cái đích trong cuộc đời nghệ thuật của mình".

Nghệ sĩ Nhân dân Tự Long cũng có hành trình gắn bó với chương trình "Táo Quân" suốt hơn 20 năm, được nhiều khán giả yêu thích, mến mộ. Trải qua hơn hai thập kỷ gắn bó với chương trình, anh đã hóa thân vào nhiều vai diễn khác nhau như: Táo Điện Lực, Táo Thể Thao, Táo Văn Hóa, Táo Thoát Nước, Táo Giao Thông...

Nghệ sĩ Nhân dân Tự Long vừa bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ chuyên ngành Lý luận và Lịch sử sân khấu. Anh trở thành nghệ sĩ đầu tiên thuộc Nhà hát Chèo quân đội có học vị này.

×