Ông Nguyễn Văn Bình: Phát triển kinh tế tư nhân để giải phóng sức sản xuất

Nội lực kinh tế tư nhân còn yếu

“Tôi đánh giá cao vai trò của kinh tế tư nhân trong phát triển kinh tế. Trong thời gian qua, kinh tế tư nhân ngày càng đóng góp lớn hơn cho tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thu ngân sách, tạo việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, đảm bảo an sinh xã hội, huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển”, Trưởng ban Kinh tế Trung ương nhận định.

Theo Trưởng ban Kinh tế trung ương, tỷ trọng đóng góp GDP của kinh tế tư nhân luôn lớn nhất so với các thành phần kinh tế khác và duy trì ổn định ở mức 39-40%. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân của kinh tế tư nhân giai đoạn 2003-2015 là 10,2%/năm.

Số lượng các doanh nghiệp tư nhân ngày càng tăng mạnh, từ 55.236 doanh nghiệp (năm 2002) lên 495.826 doanh nghiệp năm 2015 với nhiều loại hình đa dạng; số hộ kinh doanh phi nông nghiệp tăng nhanh từ 2,6 triệu hộ (năm 2002) lên 4,6 triệu hộ (năm 2015).

Tổng doanh thu của doanh nghiệp tư nhân từ năm 2007 đến 2015 tăng 4,4 lần, từ 3,5 triệu tỷ đồng năm 2007 lên 15,5 triệu tỷ đồng năm 2015. Hiện nay, khu vực kinh tế tư nhân đã tạo việc làm cho trên 85% lao động đang làm việc của nền kinh tế. 

Đội ngũ doanh nhân Việt Nam ngày càng lớn mạnh, có khát vọng làm giàu chính đáng, không ngừng nâng cao năng lực kinh doanh và quản trị doanh nghiệp. Trách nhiệm của doanh nhân đối với người lao động, cộng đồng, xã hội và đạo đức, văn hóa trong kinh doanh dần được nâng lên”, ông Bình đánh giá.

Ông Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương (Ảnh: Internet)

Dù vậy, ông Nguyễn Văn Bình cho rằng, mặc dù đã đạt được những thành tựu phát triển vượt bậc nhưng thẳng thắn nhìn nhận và đánh giá cho thấy, cho đến nay, kinh tế tư nhân vẫn chưa đáp ứng được vai trò là một động lực quan trọng của nền kinh tế. Nội lực của kinh tế tư nhân còn yếu.

“Kinh tế tư nhân vẫn chủ yếu là kinh tế hộ gia đình, cá thể chiếm tới 31,33% GDP, trong khi các thành phần khác của kinh tế tư nhân chỉ chiếm 7,88% GDP năm 2015”, ông Bình nhận định.

Chưa tạo ra những bước đột phá cho kinh tế tư nhân

Tốc độ tăng trưởng GDP của kinh tế tư nhân có xu hướng giảm trong những năm gần đây (giai đoạn 2003-2010 là 11,93%/năm; giai đoạn 2011-2015 là 7,54%/năm); có đến 97% doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, trình độ công nghệ thấp và chậm đổi mới, năng lực tài chính, năng suất lao động, hiệu quả kinh doanh còn thấp, trình độ quản trị, tính liên kết còn yếu; khả năng tham gia chuỗi giá trị trong nước và quốc tế còn thấp; tỷ lệ doanh nghiệp tư nhân thua lỗ, phá sản còn khá cao, bình quân giai đoạn 2007-2015 là 45%.

Cơ cấu ngành nghề của kinh tế tư nhân còn bất cập, có đến 81% tập trung vào lĩnh vực thương mại, dịch vụ, trong khi chỉ có 1% đầu tư vào nông nghiệp, số lượng doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực sản xuất, chế biến, chế tạo còn rất nhỏ.

Bên cạnh đó, tình trạng vi phạm pháp luật và cạnh tranh không lành mạnh, sản xuất kinh doanh gây ô nhiễm môi trường, không đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm, gian lận thương mại của kinh tế tư nhân diễn ra ngày càng tăng, mức độ ngày càng nghiêm trọng, phức tạp hơn.

“Những yếu kém, hạn chế của kinh tế tư nhân trong thời gian qua có nguyên nhân khách quan và chủ quan song nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. Thể chế về phát triển doanh nghiệp, doanh nhân còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Chưa tạo ra những bước đột phá trong đổi mới, hoàn thiện thể chế kinh tế tư nhân và cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh nhằm phát triển nhanh, vững chắc kinh tế tư nhân theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, ông Bình phân tích.

Trong nhận thức và hoạt động thực tiễn của một số cấp ủy về phát triển kinh tế tư nhân trong một số trường hợp còn thiếu nhất quán, có lúc, có nơi chưa nhìn nhận, đánh giá đúng mức về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân. Bên cạnh đó còn có nguyên nhân là xuất phát điểm phát triển và năng lực nội tại của kinh tế tư nhân còn thấp. Ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận doanh nhân tư nhân còn chưa cao.

Ông Bình nhấn mạnh, trong thời gian tới, phát triển kinh tế tư nhân là yêu cầu tất yếu, khách quan, vừa cấp thiết, vừa lâu dài trong quá trình hoàn thiện thể chế, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Phát huy thế mạnh và tiềm năng to lớn của kinh tế tư nhân phải đi đôi với khắc phục triệt để những mặt trái phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế tư nhân.

“Cần thống nhất quan điểm kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể cùng với kinh tế tư nhân là nòng cốt để phát triển một nền kinh tế độc lập, tự chủ. Coi phát triển kinh tế tư nhân lành mạnh theo cơ chế thị trường là một phương sách quan trọng để huy động và phân bổ các nguồn lực và giải phóng sức sản xuất. Tạo điều kiện thuận lợi để kinh tế tư nhân phát triển ở tất cả các lĩnh vực mà pháp luật không cấm. Đồng thời, cần chăm lo phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam ngày càng vững mạnh, có ý thức chấp hành pháp luật, có trách nhiệm với xã hội và kỹ năng lãnh đạo, quản trị cao”, ông Bình nêu quan điểm.