Quốc gia thay thủ tướng... như thay áo

Người dân Úc sẽ bỏ phiếu chọn Thủ tướng mới vào thứ 7 tuần này

6 thủ tướng trong 6 năm? Điều này có thể xảy ra ở Úc vào ngày 2.7 tới. Người dân Úc sẽ đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử quốc gia đầu tiên từ năm 2013. Chính phủ Liên đảng (khối liên minh của đảng Tự do và đảng Quốc gia) sẽ cố gắng để tiếp tục chiến thắng đảng Lao động.

Theo một cuộc khảo sát quốc gia, Thủ tướng Malcolm Turnbull, lãnh đạo Liên đảng Úc, chỉ dẫn trước ông Bill Shorten thuộc đảng Lao Động “một chút”.

Nếu Shorten thắng cử, ông sẽ trở thành thủ tướng thứ 6 của Úc từ năm 2010.

Chăm sóc sức khoẻ, kinh tế và quyền của người đồng tính là các vấn đề trọng tâm của chiến dịch tranh cử năm 2016. Nếu Thủ tướng Turnbull được bầu lại, khả năng Úc sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu về hôn nhân đồng tính.

Shorten đang vận động để phản đối sự cắt giảm chi phí y tế công cộng khi tăng trưởng kinh tế tiếp tục dao động. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 3% của năm 2015 ở Úc không bù đắp được mức thu nhập trì trệ và tỉ lệ thất nghiệp cao.

Giám đốc Chương trình bỏ phiếu Alex Oliver cho biết việc thay đổi lãnh đạo liên tục ở Úc là một triệu chứng xuất phát từ cùng một vấn đề ở các nền dân chủ phương Tây, bao gồm cả Mỹ và Vương quốc Anh, ví dụ như vấn đề về chính sách người di cư.

"Chúng tôi không có các cuộc tranh luận về EU và chúng tôi cũng không có một Tổng thống Trump. Tất cả đều là biểu hiện của các vấn đề ở các nền dân chủ phương Tây. Nó chỉ thể hiện bằng nhiều cách khác nhau thôi", cô nói.

Thủ tướng Malcolm Turnbull (bên trái) và đối thủ Bill Shorten thuộc đảng Lao Động

Là một nền dân chủ nghị viện, cử tri Úc sẽ bỏ phiếu cho các đảng khác nhau. Đảng nào có hơn 50% số phiếu sẽ nắm quyền. Người lãnh đạo đảng sau đó sẽ trở thành Thủ tướng.

Thời gian tiến hành một cuộc bầu cử quốc gia ở Úc là khác nhau. Theo Hiến pháp, các cuộc bầu cử liên bang ở Úc được tổ chức mỗi ba năm, tuy nhiên, thời gian có thể sớm hơn nếu cần thiết.

Từ đầu năm 2010 đến nay, Australia đã có 5 thủ tướng, bắt đầu với ông Kevin Rudd của đảng Lao động. Tháng 6 năm 2010, ông Rudd dưới áp lực của các phe cánh thành viên trong đảng phải đã phải nhường chức lãnh tụ cho bà Julia Gillard, nữ thủ tướng đầu tiên của Úc.

Tuy nhiên, 3 năm sau, bà đã thua cuộc trước đối thủ Rudd trong cuộc bỏ phiếu bầu chọn lãnh tụ Đảng Lao động và kết thúc 3 năm làm thủ tướng. Ông Rudd ngay sau đó quay trở lại làm Thủ tướng Úc.

Tuy nhiên, đến tháng 9.2013, trong cuộc bầu cử quốc gia, Liên đảng Tự do - Quốc gia dưới sự lãnh đạo của Tony Abbott đã giành đa số ghế. Vị trí lãnh đạo của Abbott bất ngờ bị bộ trưởng truyền thông Malcolm Turnbull thách thức, và sau đó Turnbull đã chiến thắng. Đến tháng 9.2015, Malcolm Turnbull trở thành Thủ tướng Úc, kế nhiệm Tony Abbott.

Người tị nạn biểu tình tại Úc trong một sự kiện được tổ chức bởi tổng thống Turnbull

Trong nhiệm kì của mình, 5 thủ tướng nói trên hoặc đã thua cuộc trong các cuộc bầu cử, hoặc đã nhường chức. Với thủ tướng Rudd, sự mến mộ của ông giảm sút sau khi ông hoãn một chương trình bảo vệ môi trường vì lợi nhuận đánh thuế cao trong các lĩnh vực khai thác mỏ. Phó Thủ tướng Julia Gillard lúc đó đã thách thức vị trí lãnh đạo của ông. Biết rằng mình đã mất đi sự hỗ trợ của một số lượng lớn các nhà lãnh đạo Lao động, Rudd nhường chức cho Gillard.

Trong thời gian nắm quyền, Gillard đã “mất điểm” khi đưa ra các chính sách về người tị nạn. Bản thân bà đã tự kêu gọi một cuộc tái bầu cử, và bị ông Rudd đánh bại.

Những đến năm 2013, Liên đảng Tự do - Quốc gia giành được nhiều sự ủng hộ hơn cả và đảng Lao động của ông Rudd đã bị loại khỏi cuộc đua. Tony Abbott lên nắm quyền.