Tên gọi cũ các tỉnh, thành phố khi Việt Nam có 38 đơn vị hành chính

Bộ Nội vụ đang xây dựng đề án tiếp tục sắp xếp, tổ chức bộ máy hành chính, trong đó có sáp nhập tỉnh để báo cáo Bộ Chính trị. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng được Chính phủ quán triệt trong Nghị quyết phiên họp thường kỳ tháng 2 vừa ban hành.

Nhìn lại lịch sử về quản lý địa giới đơn vị hành chính công bố cách đây nhiều năm, sau khi thống nhất đất nước vào tháng 4/1975, Việt Nam có 72 đơn vị hành chính cấp tỉnh (miền Bắc có 25 đơn vị và miền Nam có 47 đơn vị).

Vào tháng 12/1975, Quốc hội ra nghị quyết bãi bỏ cấp khu, giải thể khu tự trị, hợp nhất đơn vị hành chính, sáp nhập hàng loạt tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ. Đến đầu năm 1976, việc sáp nhập tiếp tục được thực hiện trên diện rộng trải dài từ Bắc Trung Bộ đến các tỉnh Tây Nam Bộ, Tây Nguyên. Cả nước chỉ còn 38 đơn vị hành chính cấp tỉnh vào năm 1976. 

Tên gọi 38 tỉnh, thành phố ở thời điểm đó bao gồm: TP.Hà Nội; TP.Hải Phòng; TP.Hồ Chí Minh; Bắc Thái; Cao Lạng;  Hà Nam Ninh;  Hà Bắc;  Hà Sơn Bình;  Hà Tuyên;  Hải Hưng;  Hoàng Liên Sơn;  Lai Châu;  Quảng Ninh;  Sơn La;  Thái Bình;  Vĩnh Phú;  Sông Bé;  Tây Ninh;  Đồng Nai;  Long An;  Đồng Tháp;  An Giang Tiền Giang;  Hậu Giang;  Kiên Giang;  Bến Tre;  Cửu Long;  Minh Hải; Gia Lai - Kon Tum;  Đắk Lắk;  Lâm Đồng;  Thuận Hải;  Nghĩa Bình;  Phú Khánh;  Quảng Nam - Đà Nẵng;  Bình Trị Thiên;  Thanh Hóa;  Nghệ Tĩnh.

Đến năm 1978, Quốc hội phê chuẩn việc mở rộng địa giới Hà Nội, sáp nhập thêm 5 huyện; tách tỉnh Cao Lạng thành 2 tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn. Lúc này, Việt Nam có 39 tỉnh, thành phố. Đến năm 1979, Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo được thành lập, tương đương cấp tỉnh và cả nước tăng lên 40 đơn vị hành chính.

Năm 1989, tỉnh Bình Trị Thiên tách ra làm 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế; tỉnh Nghĩa Bình tách ra thành tỉnh Quảng Ngãi và tỉnh Bình Định; tỉnh Phú Khánh tách thành 2 tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa. Cả nước khi đó có 44 tỉnh thành (40 tỉnh, 3 thành phố và đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo).

Bước vào năm 1991, hàng loạt tỉnh được nhập lại trước đây tiếp tục tách ra như tỉnh Hà Sơn Bình tách ra thành tỉnh Hà Tây và tỉnh Hòa Bình; Hà Nam Ninh tách ra thành tỉnh Nam Hà và tỉnh Ninh Bình; Nghệ Tĩnh tách ra thành tỉnh Nghệ An và tỉnh Hà Tĩnh. Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu được thành lập trên cơ sở 3 huyện tách từ tỉnh Đồng Nai hợp nhất với đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo (giải thể đặc khu).

Đơn vị hành chính của cả nước tăng lên thành 53 tỉnh thành. Năm 1997, số đơn vị hành chính cấp tỉnh được nâng lên thành 61 khi tỉnh Bắc Thái tách ra thành tỉnh Bắc Kạn và tỉnh Thái Nguyên; tỉnh Hà Bắc chia tách thành tỉnh Bắc Giang và tỉnh Bắc Ninh; tỉnh Nam Hà tách ra thành tỉnh Hà Nam và tỉnh Nam Định; tỉnh Hải Hưng tách thành tỉnh Hải Dương và Hưng Yên; tỉnh Vĩnh Phú tách thành 2 tỉnh Vĩnh Phúc và Phú Thọ (sau gần 29 năm hợp nhất).  

Năm 1997, tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng chia tách thành 2 đơn vị hành chính là tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng (trực thuộc Trung ương); tỉnh Sông Bé tách thành hai tỉnh là Bình Dương và Bình Phước.

Số đơn vị hành chính cấp tỉnh ở nước ta tiếp tục tăng lên 64 vào năm 2004 khi tỉnh Đắk Lắk được tách thành hai tỉnh Đắk Nông và Đắk Lắk; Cần Thơ tách ra thành tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ; Lai Châu tách ra thành tỉnh Lai Châu và tỉnh Điện Biên. Giữa năm 2008, Quốc hội biểu quyết thông qua nghị quyết sáp nhập tỉnh Hà Tây, 4 xã của tỉnh Hòa Bình và huyện Mê Linh (tỉnh Vĩnh Phúc) vào Thủ đô Hà Nội.

Từ năm 2008 đến nay, Việt Nam giữ nguyên số đơn vị hành chính gồm 63 tỉnh, thành phố. 

Tại Kết luận số 126 về một số nội dung tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025 vừa được Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú ký ban hành, Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu các cơ quan cần đề xuất chủ trương sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật, quy định của Đảng có liên quan đến sáp nhập tỉnh, báo cáo Bộ Chính trị trong quý III năm nay.

Ngoài ra, trong báo cáo tổng kết thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương gửi tới Bộ Tư pháp hồi tháng 11/2024, Bộ Nội vụ cũng đề xuất rà soát, bổ sung các quy định để đẩy mạnh sắp xếp huyện, cấp xã và nghiên cứu để thí điểm sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

×