Thủ tướng đối thoại với nông dân, chuyên gia nêu 4 giải pháp khoa học công nghệ cho nông nghiệp, nông thôn

Nông nghiệp đóng vai trò là bệ đỡ khi nền kinh tế gặp khó khăn

Nhận định về bức tranh chung của ngành nông nghiệp Việt Nam, TS. Trần Công Thắng - Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách nông nghiệp và môi trường cho biết, trong những năm qua, tăng trưởng ngành nông nghiệp khá ổn định nhưng có xu hướng chậm lại.

Giai đoạn 1987-2024, ngành nông nghiệp tăng trưởng bình quân đạt 3,56%/năm. Trong giai đoạn nền kinh tế gặp khó khăn như những năm 1991-1992, 2008, 2020-2021, nông nghiệp đóng vai trò là bệ đỡ quan trọng. Trong đó, lâm nghiệp và thủy sản là hai lĩnh vực có dư địa tăng trưởng: nông nghiệp (3,14%/năm); lâm nghiệp (3,34%/năm); thủy sản (6,08%/năm).

So với các quốc gia trong khu vực châu Á, tăng trưởng GDP ngành nông lâm thủy sản của Việt Nam tương đối ổn định: Việt Nam 3,56%/năm, Trung Quốc 4,02%/năm; Indonesia 3,04%/năm; Thái Lan 1,83%/năm; Philippines 2,12%/năm; Malaysia 1,88%/năm.

Theo Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, ngành nông nghiệp tăng trưởng liên tục, phát triển đa dạng đưa Việt Nam trở thành cường quốc nông sản.

Thành công này có sự đóng góp không nhỏ của khoa học công nghệ trên nhiều lĩnh vực: Công tác giống, phân, thuốc, khoa học đất, hiện đại hóa, cơ giới hóa của ngành nông nghiệp, cải thiện quy trình canh tác, các giải pháp cảnh báo, dự báo thời tiết thiên tai, chống chịu và thich ứng tốt với biến đổi khí hậu...

Có thể thấy rõ qua những số liệu về năng suất cây trồng. Hiện nay, năng suất gạo Việt Nam đang cao gấp đôi Thái Lan và gấp 1,44 lần so với Ấn Độ, cà phê đạt 2,8 tấn nhân xô/ha, cao gấp 1,7 lần so với Brazil; năng suất hồ tiêu đạt 2,5 tấn/ha, gấp 5,8 lần so với Indonesia; năng suất cá tra bình quân đạt 300 tấn/ha...

Đặc biệt, trong công tác giống, Việt Nam đã làm chủ các công nghệ tiến tiến như phân lập, tách chiết gen, thiết kế vector và chuyển gen, chỉnh sửa gen CRISPR/Cas9, chỉ thị phân tử, nuôi cấy mô tế bào, đột biến trong chọn tạo các giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản, sản xuất chế phẩm sinh học, vaccine.

Trong cơ giới hóa nông nghiệp, các máy móc, thiết bị sử dụng đa dạng ở tất cả các khâu trong quá trình sản xuất với số lượng tăng đáng kể. Bình quân 100 hộ có hoạt động trong lĩnh vực nông lâm thủy sản đã sử dụng 0,74 ô tô phục vụ sản xuất, gấp 3,89 lần năm 2016; 1,93 máy phát điện, gấp 5,36 lần.

Về tỷ lệ cơ giới hóa trong sản xuất lúa, khâu làm đất đã đạt 92,23%; khâu gieo sạ 31,18%; khâu thu hoạch 86,63. Tổng diện tích đất trồng trọt và nuôi trồng thủy sản sử dụng nhà kính, nhà lưới, nhà màng khu vực nông thôn đạt 55.990 ha, gấp 13,66 lần năm 2016. Trong đó, Tây Nguyên đạt 46,88%; ĐNB 20,99%; ĐBSCL 14,52%; BTB&DHMT 7,88%; TDMNPB 5,25%; ĐBSH 4,48%.

4 giải pháp để tháo gỡ nút thắt nhằm ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số vào nông nghiệp, nông dân, nông thôn

Cũng theo TS.Trần Công Thắng, trong thời gian tới, nông nghiệp Việt Nam sẽ đối mặt với nhiều rào cản, thách thức từ đầu vào và tài nguyên, vốn đầu tư nông nghiệp, lao động nông nghiệp, mô hình tổ chức sản xuất...

Để gỡ khó những thách thức này, một trong những giải pháp cốt lõi là đầu tư nghiên cứu, chuyển giao khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Trao đổi với PV Dân Việt về cơ chế, chính sách để đẩy mạnh và đưa KHCN vào trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn hiện nay, cần tập trung vào 4 giải pháp chính sau:

Thứ nhất, gắn nghiên cứu khoa học với nhu cầu. Cần có cơ chế đặt hàng các nghiên cứu dựa trên nhu cầu thực tế sản xuất. Gắn kết tốt hơn viện trường nghiên cứu với khách hàng là các doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân. Cần tiếp tục bố trí lại hệ thống nghiên cứu, đưa những viện nghiên cứu ứng dụng xuống các vùng sản xuất lớn.

Thứ hai, tạo điều kiện phát huy nguồn lực KHCN, nhất là lực lượng các nhà khoa học. Thực hiện tốt Nghị quyết 57 của Trung ương, quy định cụ thể về cơ chế khoán trong nghiên cứu, trong trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị KHCN, hình thành thị trường KHCN thực thụ.

Thứ ba, có chính sách thúc đẩy việc ứng dụng KHCN trong sản xuất: thông qua đào tạo, chuyển giao, tạo điều kiện cho nông dân, DN tiếp cận vốn thuận lợi để đầu tư. Xây dựng lực lượng cán bộ để chuyển giao, tư vấn kỹ thuật cho DN, nông dân, nhất là lực lượng khuyến nông cơ sở, có cơ chế để cán bộ khuyến nông gắn bó hết lòng phục vụ nông dân

Thứ tư, cần đầu tư về điều kiện cơ sở hạ tầng và nền tảng khoa học công nghệ, hệ thống thông tin, dữ liệu… để có thể vận hành được máy móc thiết bị và áp dụng được công nghệ 4.0 vào sản xuất.

×