Tình cảnh "một nước hai vua" của Mỹ

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump và Tổng thống Mỹ Obama tại Nhà Trắng. Ảnh: Reuters.

Việc Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, gần đây, tỏ ra lấn lướt Tổng thống đương nhiệm Obama trong việc xử lý một số vấn đề quốc tế khiến hiện trạng chính trị nước Mỹ trở nên rắc rối và khó hiểu nhất trong lịch sử, theo Atlantic.

Bình luận viên Uri Friedman nhận định quãng thời gian chuyển giao quyền lực giữa các đời tổng thống luôn là thời kỳ phức tạp đối với nước Mỹ và thế giới, nhưng chưa từng có tổng thống đắc cử nào trực tiếp can dự vào những vấn đề đối ngoại như ông Donald Trump.

Sau khi thắng cử năm 1992, tổng thống đắc cử Bill Clinton tuyên bố tiếp tục theo đuổi chính sách đối ngoại của chính quyền tiền nhiệm, đồng thời khẳng định dù vào bất cứ thời điểm nào, nước Mỹ chỉ có một tổng thống duy nhất.

Sau khi vượt qua ứng viên đảng Dân chủ Al Gore trong kỳ bầu cử năm 2000, tổng thống George W. Bush cũng từ chối bình luận về các hồ sơ nóng như Triều Tiên và Israel cho đến khi ông nhậm chức vào đầu năm 2001.

"Chúng ta chỉ có một tổng thống và tổng thống nước Mỹ hiện nay là Clinton. Nước Mỹ cần phải thể hiện một tiếng nói thống nhất", ông Bush nói trong một cuộc họp báo.

Đến năm 2008, đội ngũ chuyển giao quyền lực của Tổng thống Obama tiếp tục khẳng định rằng ông đang tôn trọng nguyên tắc "một tổng thống" của nước Mỹ, khi im lặng trước một vấn đề nóng tại thời điểm đó là cuộc chiến tại dải Gaza.

"Nguyên tắc mang tính 'hiến pháp' này rất quan trọng trong việc triển khai các chính sách đối ngoại của Mỹ", thư ký báo chí của ông Obama từng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, tình hình cuối năm 2016 hoàn toàn trái ngược, khi nước Mỹ đang có hai tiếng nói mâu thuẫn nhau về những vấn đề quốc tế.

Trong khi ông Obama thề sẽ trả đũa việc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vừa qua, ông Trump lại bày tỏ thái độ hoài nghi về cáo buộc này và cảm ơn ông Putin vì tấm thiệp mừng Giáng sinh rất đẹp.

Khi Lầu Năm Góc yêu cầu Trung Quốc trả lại thiết bị lặn không người lái bị thu giữ ở Biển Đông, ông Trump lại đột ngột chuyển giọng tuyên bố "Trung Quốc cứ giữ lấy nó".

Ông Obama nỗ lực dỡ bỏ hệ thống đăng ký, vốn dùng để theo dõi du khách đến từ những quốc gia Hồi giáo, ông Trump nhiều khả năng lại phục hồi hệ thống này.

Diễn biến đáng chú ý nhất là giới chức Israel mới đây đã liên lạc trực tiếp với ông Trump, nhờ ông can thiệp vào việc Hội đồng Bảo an (HĐBA) Liên Hợp Quốc dự kiến bỏ phiếu thông qua nghị quyết chỉ trích Israel xây dựng những khu định cư ở Bờ Tây và đông Jerusalem do Ai Cập đệ trình, sau khi nhận thấy chính quyền ông Obama nhiều khả năng sẽ bỏ phiếu trắng thay vì phản đối như trước.

Ông Trump sau đó gọi điện cho Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi vận động nước này yêu cầu HĐBA hoãn phiên họp thông qua nghị quyết, Cairo đồng ý.

Ngày hôm sau, khi bản dự thảo nghị quyết được 4 nước Malaysia, New Zealand, Senegal, Venezuela đệ trình và thông qua, ông Trump đã viết trên Twitter: "Liên quan đến Liên Hợp Quốc, mọi chuyện sẽ khác sau ngày 20/1".

Những mâu thuẫn này đã tạo ra tình cảnh lộn xộn trong những tuần qua khiến một nghị sĩ đảng Dân chủ phải đệ trình dự luật sửa đổi điều khoản trong Luật Logan năm 1799, yêu cầu tổng thống đắc cử không được tham gia thực thi các quyết định đối ngoại có ảnh hưởng đến an ninh, kinh tế, vị thế toàn cầu của Mỹ.