Tổng cục Thuế nói gì về trách nhiệm khi để loạt "ông lớn" xăng dầu nợ thuế nghìn tỷ đồng?

Kết luận của Thanh tra Chính phủ về thực hiện chính sách và pháp luật trong lĩnh vực quản lý nhà nước về xăng dầu, hàng loạt đầu mối xăng dầu lớn trong nước vướng lùm xùm nợ thuế môi trường hàng nghìn tỷ đồng. Từ đây, câu hỏi đặt ra trách nhiệm của cơ quan Thuế địa phương đến đâu khi để xảy ra những vụ việc nợ thuế lớn nói trên.

Hàng loạt đầu mối xăng dầu nợ thuế "khủng"

Theo Tổng cục Thuế, đến thời điểm 31/10/2022, một số đầu mối xăng dầu còn nợ, chưa nộp Ngân sách Nhà nước số tiền thuế bảo vệ môi trường (BVMT) là 6.323 tỷ đồng. Tại thời điểm 30/9/2022, có 6/15 đầu mối được thanh tra đang nợ tiền thuế bảo vệ môi trường là 3.219 tỷ đồng.

Trong kết luận của Thanh tra Chính phủ đầu tháng 1/2024 về thực hiện chính sách và pháp luật trong lĩnh vực quản lý nhà nước về xăng dầu, ba cái tên đầu mối xăng dầu được nhắc đến gồm: Thiên Minh Đức, Xuyên Việt Oil và Hải Hà Petro đều vướng nợ thuế hàng nghìn tỷ đồng. Bên cạnh đó, các đơn vị còn vướng vi phạm liên quan đến minh bạch quản lý tài chính khi lãnh đạo các doanh nghiệp này được lấy tiền doanh nghiệp đi sử dụng sai mục đích, nguy cơ thất thoát tài sản lớn.

Cụ thể, Công ty Cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức thường xuyên kê khai thuế bảo vệ môi trường lần đầu và hàng tháng sai, thiếu thuế bảo vệ môi trường, không kê khai thuế và kê khai không trung thực số tiền thuế môi trường phải nộp. Dẫn đến, từ năm 2018 đến hết năm 2021, tống số tiền thuế bảo vệ môi trường kê khai lần đầu và tổng số tiền thuế này kê khai lại tăng thêm hơn 3.280 tỷ đồng.

Theo Cục Thuế tỉnh Nghệ An, tính đến thời điểm 30/11/2023, Thiên Minh Đức đang nợ tiền thuế với 950 tỷ đồng. Ngoài ra, Thiên Minh Đức còn nợ ngân hàng hơn 4.300 tỷ đồng, toàn bộ vốn góp của cổ đông đã thế chấp.

Đối với Công ty TNHH Vận tải Thủy bộ Hải (Hải Hà Petro), công ty này đã trích lập và chi sử dụng Quỹ Bình ổn giá đối với khối lượng xăng dầu vượt so với khối lượng trên sổ sách 110.242 m3. Từ đó dẫn đến trích lập Quỹ Bình ổn giá sai, vượt khối lượng với số tiền hơn 22,5 tỷ đồng. Tháng 8/2023, Cục Thuế Thái Bình công khai số nợ thuế của Hải Hà Petro là hơn 1.700 tỷ đồng.

Công ty TNHH Vận tải thủy bộ Hải Hà cũng bị đề xuất xử lý về hành vi vi phạm pháp luật trong quá trình kê khai và nộp thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, cũng như việc sử dụng quỹ bình ổn giá không đúng mục đích.

Ngành Thuế có buông lỏng quản lý thuế đối với đại gia xăng dầu?

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, thuế bảo vệ môi trường được tính trong giá cơ sở xăng dầu là thuế gián thu, Nhà nước giao cho các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu thực hiện thu trên số lượng xăng dầu bán ra và nộp vào ngân sách.

Xăng dầu là mặt hàng thiết yếu, khối lượng tiêu thụ lớn, khi người tiêu dùng mua xăng dầu là trả ngay tiền hàng và tiền thuế bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, do Tổng cục Thuế và nhiều Cục thuế thực hiện chưa đầy đủ, chưa đúng quy định, thiếu kiểm tra, giám sát dẫn đến nhiều thương nhân xăng dầu nợ thuế bảo vệ môi trường hàng nghìn tỷ đồng trong nhiều kỳ, nhiều năm.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Thuế, Cục Thuế địa phương kiểm soát thu Ngân sách Nhà nước tiền thuế bảo vệ môi trường đối với các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu còn nợ, nộp chậm và tính lãi chậm nộp theo đúng quy định.

Liên quan đến trách nhiệm của cơ quan thuế trong việc để xảy ra nợ thuế của một số doanh nghiệp đầu mối xăng dầu số lượng lớn, kéo dài nhiều kỳ, nhiều năm, ngày 19/1, trao đổi với PV Dân Việt, ông Mai Sơn, Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục Thuế nhấn mạnh: Theo quy định của Luật Quản lý thuế, doanh nghiệp được phép tự tính, tự nộp theo quy định, cơ quan thuế kiểm tra, giám sát, đôn đốc kê khai, nộp.

Đại diện Tổng cục Thuế khẳng định, cơ quan thuế địa phương đã nhiều lần thông báo thuế đến doanh nghiệp, áp dụng các biện pháp thông báo, cưỡng chế hóa đơn, cưỡng chế tài khoản đối với doanh nghiệp. Riêng trường hợp của Hải Hà Petro tại Thái Bình), cơ quan thuế đã phát đi hàng chục thông báo thuế, ra quyết định xử phạt 5 lần.

Theo lãnh đạo Tổng cục thuế, với số nợ thuế của doanh nghiệp nói chung, Tổng cục Thuế kiểm soát chặt chẽ, cục Thuế địa phương trách nhiệm liên quan quy định trong luật Quản lý thuế.

Về việc xử lý doanh nghiệp nợ thuế, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết: Doanh nghiệp nếu nợ thuế phát sinh từ ngày 91 trở đi, cơ quan thuế sẽ thực hiện cưỡng chế tài khoản, từ ngày 121 nếu tiếp tục phát sinh nợ thuế sẽ bị cưỡng chế hóa đơn, sau đó mới đến các biện pháp khác như đề xuất cấm xuất cảnh người đại diện pháp luật, kê biên tài sản...

Để ngăn tình trạng doanh nghiệp nợ thuế, năm 2024, theo lãnh đạo Tổng cục thuế ngành Thuế tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu liên quan đến báo cáo tài chính của doanh nghiệp dựa trên báo cáo tài chính và cơ sở kinh doanh. Theo Tổng cục Thuế, tình trạng đa số doanh nghiệp đưa tài sản đảm bảo vay vốn gây ra khó khăn trong thu hồi nợ thuế.