Trải nghiệm thú vị ở Somaliland: Bảo vệ lạc đà bằng súng và tôn vinh chúng bằng thơ ca

Thủ phủ Hargeisa có khu chợ lạc đà nổi tiếng. Xuất khẩu lạc đà là một trong những nguồn thu nhập lớn nhất của Somaliland. (Ảnh: Petterik Wiggers/Panos)

Lạc đà xuống phố Thủ đô Hargeisa

Thủ phủ của Somaliland là Hargeisa, nơi được đánh giá là đã "lột xác" khá ngoạn mục từ nhiều năm xung đột và gần như bị lãng quên thành một điểm đến thịnh vượng.

Xe lừa kéo vẫn chạy trên đường phố ở thủ phủ Hargeisa. (Ảnh: Petterik Wiggers/Panos)

Thành phố Hargeisa khá náo nhiệt và giàu bản sắc, với góc này có những đường phố mà lừa thản nhiên giành không gian với những chiếc ô tô 2 cầu "thông minh".

Góc khác dê và cừu chia sẻ đường đi với con người bao gồm từ những phụ nữ mặc trang phục Kaftan sặc sỡ, nhiều người che kín mặt, tới các bậc trưởng lão nghiêm nghị, hoặc những thanh niên trông bảnh bao và sành điệu.

Phụ nữ Hargeisa mặc những bộ trang phục Kaftan sặc sỡ. (Ảnh: Petterik Wiggers/Panos)

Đặc sắc nhất có lẽ là khu chợ vật nuôi ngoài trời ở vùng ngoại ô phía đông nam - nơi buôn bán hàng trăm con lạc đà, dê và cừu mỗi ngày.

Đêm Hargeisa lung linh sắc màu. (Ảnh: commons.wikimedia)

Đi xa hơn qua những đồng cỏ rộng mênh mông là tới các thôn làng có những túp lều đơn sơ làm bằng cành cây, "mái vòm" phủ bằng vải. Đó chính là trung tâm của những người bán du mục chăn thả lạc đà có truyền thống lâu đời.

Lạc đà mẹ âu yếm con bên cạnh bà chủ nhà Nimao Jaama, 40 tuổi, và đàn dê của gia đình tại làng Hiijinle ở phía tây bắc Somaliland. (Ảnh: Nichole Sobecki)

"Chúng tôi, người và lạc đà, rất hiểu nhau… Người Somalia yêu quý lạc đà nhất" - ông Rashiid Jaamac, khoảng 50 tuổi, một cư dân Xijiinle nói khi đang vắt sữa lạc đà trên bờ biển. Ông ta cũng cho biết mình sở hữu 52 trong số vài trăm con lạc đà đang tập trung tại đây.

Một số trong khoảng 200 con lạc đà thức giấc trên bờ vịnh Aden tại làng Hiijinle. (Ảnh: Nichole Sobecki)

Nhưng số lạc đà này chỉ là một phần nhỏ sống sót được qua thời kỳ dài hạn hán khắc nghiệt liên miên từ năm 2015. Trước đó "lạc đà nhiều tới mức chúng mà nằm tại đây (trên bờ biển) thì không thể nhìn thấy biển nữa", theo lời ông Jaamac.

Con lạc đà Baarud 5 tháng tuổi, tinh nghịch kéo Hijab (khăn trùm đầu và che ngực) của bà chủ Aadar Mohamed, 44 tuổi, ở làng Hiijinle. (Ảnh: Nichole Sobecki)

Người dân ở vùng đất vô cùng khô cằn và khí hậu rất khắc nghiệt này đa số chăn thả gia súc. Với họ lạc đà là tài sản quý giá nhất vì là nguồn thực phẩm chính (cung cấp sữa) và cũng là phương tiện di chuyển quan trọng khi người chăn nuôi vốn thường phải chất toàn bộ đồ đạc lên lưng lạc đà để di chuyển tới những nơi có đồng cỏ tươi tốt hơn. Lạc đà chỉ bị xẻ thịt khi chúng chết vì nguyên nhân tự nhiên.

Lạc đà được tôn vinh ở vị trí trung tâm nền văn hóa Somalia

Người chăn lạc đà Mahmoud Ali Hussein, 36 tuổi, ở làng Hiijinle. (Ảnh: Nichole Sobecki)

Cư dân Xijiinle đều chia sẻ rằng cuộc sống của con người và lạc đà nơi đây gắn bó với nhau bằng cả nhu cầu và tình cảm. Như ông Jaamac nhớ tên từng con lạc đà của mình trong đàn. Mỗi khi ông đi đâu về, đàn lạc đà đều mừng rỡ chào đón như thể chúng là thú cưng.

Trong thời kỳ hạn hán kéo dài và khắc nghiệt bất thường, khi được các tổ chức nhân đạo cứu trợ nhiều người dân sẵn sàng sẻ chia cho lạc đà tới miếng ăn cuối cùng để cứu chúng.

Một khách du lịch đã thực hiện hành trình tới Somaliland năm 2017. (Ảnh: mrandmrshowe)

Nhiều thế hệ người dân Somalia đã quen với việc dẫn dắt lạc đà tới những nơi có đồng cỏ xanh tươi và rộng lớn hơn. Đồng thời sẵn sàng làm tất cả để bảo vệ chúng khỏi những kẻ săn mồi hung hãn như linh cẩu, sư tử, báo Gepa…

Với linh cẩu, người ta hoặc phải rọi đèn làm lóa mắt, hoặc tìm đến tận ổ diệt tận gốc bằng cách giết chết đàn linh cẩu con. Thậm chí khi cần cũng phải bắn linh cẩu bằng cả súng AK 47 như lúc lâm trận.

Với linh cẩu hung tợn, người chăn nuôi có khi phải dùng cả súng bắn hạ để bảo vệ đàn lạc đà. (Ảnh: geeskaafrika)

Các nghệ sĩ dân gian còn sáng tác thơ truyền khẩu và cả viết văn, một số được lưu truyền qua nhiều thế kỷ, tôn vinh lạc đà ở vị trí trung tâm đối với nền văn hóa Somalia.

"Nhìn vào lạc đà cũng giống như nhìn vào toàn bộ cuộc sống của chúng tôi. Nếu lạc đà ổn tức là cuộc sống của chúng tôi cũng ổn" - ông Jaamac kết luận.

Lạc đà "chen chân" với xe chở khách du lịch trên đường phố Hargeisa. (Ảnh: mrandmrshowe)