Triển khai y tế xã phường theo nguyên tắc lồng ghép -phối hợp - dự phòng- gia đình

Sáng nay (7.9), Bộ Y tế tổ chức Hội nghị nâng cao chất lượng trạm y tế xã, phường hoạt động theo nguyên lý y học gia đình dựa trên mô hình 26 trạm y tế (TYT) điểm các tỉnh phía Bắc. Báo cáo của Bộ Y tế cho biết, cả nước hiện có 11.793 TYT (kể cả TYT ngành), gồm 49.544 giường bệnh, chiếm 16,5% số giường bệnh trong cả nước; 91,8% thôn bản có nhân viên  y tế.

Theo thống kê, có đến 35,4% bệnh nhân đến khám chữa bệnh ở tuyến T.Ư có thể điều trị được ở tuyến tỉnh, huyện và 20% có thể điều trị được ở tuyến huyện. 41,5% bệnh nhân đến khám chữa bệnh ở tuyến tỉnh có thể điều trị được ở tuyến huyện và 11% có thể điều trị được ở TYT xã. 

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến phát biểu tại hội nghị. 

Hiện tại, y tế cơ sở đã quản lý được 13,6% người bệnh tăng huyết áp và 28,9% người bệnh đái tháo đường. Một số địa phương đã ban hành mẫu hồ sơ sức khỏe để quản lý. Một số nơi như Hà Nội, Hà Tĩnh đã thực hiện thí điểm và lập được hồ sơ quản lý sức khỏe cho khoảng 80% dân số tại địa phương. 

Ngoài ra, cơ sở cũng đã phát triển mô hình phòng khám bác sỹ gia đình ở khu vực đô thị, trạm y tế xã theo nguyên lý y học gia đình. Hiện đã lập được 270 phòng khám bác sĩ gia đình tại 7 tỉnh, thành phố. 

Tuy đã đạt được nhiều kết quả góp phần vào việc nâng cao sức khoẻ người dân nhưng y tế cơ sở vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu người dân, chất lượng hiệu quả hoạt động chưa cao. Chưa làm tốt công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu, nhiều người dân chưa quan tâm đến dự phòng, nâng cao sức khỏe, chỉ đến khi có bệnh mới chịu đi chữa. Bên cạnh đó, phần lớn các TYT chưa quản lý bệnh mạn tính, quản lý sức khỏe một số đối tượng ưu tiên. Số lượng và chất lượng dịch vụ còn hạn chế, danh mục thuốc còn ít: TYT xã mới chỉ thực hiện được 50-70% các dịch vụ kỹ thuật, khoảng 40% danh mục thuốc theo phân tuyến...

Đây là những hạn chế cơ bản được Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến thẳng thắn chỉ rõ. Trong khi đó, theo Bộ trưởng, mô hình TYT theo nguyên lý y học gia đình được chú trọng phát triển tại nhiều quốc gia trên thế giới và được người dân rất tin tưởng lựa chọn.

Y tế cơ sở phát triển sẽ giúp người dân không còn phải đi khám bệnh xa, tốn kém. Ảnh minh họa

"Khi tôi đi công tác ở Thổ Nhỹ Kỳ, hỏi người bệnh vì sao họ không lên tuyến trên chữa bệnh mà lại đến bác sĩ gia đình thì họ nói ngay là tuyến dưới chữa được không cần thiết phải lên tuyến trên. Còn tại Việt Nam, tôi vừa đi khảo sát tại Bệnh viện Chợ Rẫy mỗi ngày khám đến 5000 bệnh nhân, quá tải trầm trọng như vậy khó mà đạt được tiêu chuẩn quốc tế. Bệnh viện Trung ương chỉ nên tập trung y tế kỹ thuật cao, còn các bệnh nhẹ khác thì nên điều trị ở tuyến dưới..."- Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng chỉ rõ vai trò quan trọng của y tế cơ sở (bao gồm y tế thôn, bản, xã phường, quận, huyện, thị xã) được coi là nền tảng, xương sống của hệ thống y tế; đồng thời là tuyến đầu, “người gác cổng” của hệ thống y tế chăm sóc sức khoẻ ban đầu, trực tiếp gần dân nhất, đồng thời giảm tải cho tuyến trên. Chính vì thế việc triển khai TYT xã phường hoạt động theo nguyên lý y học gia đình với 6 nguyên tắc là: liên tục – toàn diện – lồng ghép – phối hợp – dự phòng – gia đình – cộng đồng sẽ giúp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho người dân một cách hiệu quả.

Để triển khai đổi mới hoạt động của TYT xã, Bộ Y tế đã khảo sát, lựa chọn 26 xã, phường, thị trấn thuộc 8 tỉnh, thành phố đại diện cho các vùng để triển khai mô hình điểm. Qua khảo sát, Bộ Y tế cho biết, mặc dù đã lựa chọn các TYT có nhà cửa tương đối nhưng việc bố trí các phòng, công năng sử dụng chưa phù hợp, hầu hết các trạm này phải được cải tạo, nâng cấp cho khang trang sạch sẽ, bổ sung trang thiết bị cho đồng bộ.

Bộ trưởng cũng chỉ rõ hạn chế về nhân lực tại các TYT hiện nay: Chỉ có 3 tỉnh Hà Nội, TP.HCM, Yên Bái là có đầy đủ bác sĩ tại các TYT, hiện còn 8/26 TYT chưa có bác sĩ làm việc tại TYT; 9/26 chưa có y sĩ YHCT, 7/26 chưa có dược sĩ; cơ cấu chưa phù hợp, có vị trí thừa, có vị trí thiếu.

Các danh mục kỹ thuật thực hiện trung bình chỉ thực hiện được 68,3% trong tổng số 76 dịch vụ trong gói dịch vụ y tế cơ bản; TYT cao nhất là 89,5%; thấp nhất chỉ có 19,7%...