Trồng thứ cây chăm nhàn, "đếm tiền bền vững", ông Tý ở Tây Ninh lần thứ 2 được bình chọn là Nông dân Việt Nam xuất sắc

Nông dân Việt Nam xuất sắc đến từ tỉnh Tây Ninh tạo dựng mô hình sản xuất nông nghiệp lớn

Ở xã Lộc Ninh (hợp thành từ xã Bến Củi, xã Lộc Ninh và một phần của xã Phước Minh thuộc huyện Dương Minh Châu trước đây), cái tên Tạ Văn Minh đôi khi lạ lẫm với nhiều người. Nhưng hỏi nhà ông Tý mía thì họ chỉ đường tới tận ngõ. Bởi cả 1 thời gian dài, ông Minh là người trồng mía với diện tích lớn bậc nhất trong vùng.

Ông Minh hồi tưởng, năm 1990, ông từ xã Thạnh Đức, huyện Gò Dầu (cũ) về ấp Phước Bình, xã Phước Minh (nay là xã Lộc Ninh) để lập nghiệp. Lúc đó đất bỏ hoang nhiều, bà con mới đến chưa biết cách làm nông.

Ông mua ít đất để trỉa đậu, trồng cây ngắn ngày. “Nhưng rồi thấy đất còn rộng, tiềm năng nhiều, bà con muốn bán hay cho thuê lại nên tôi mua dần, thuê dần”, ông kể.

Thời điểm ấy, Tây Ninh có nhà máy đường Biên Hòa, nhà máy đường Bột Bông (Bourbon) phát triển mạnh, nhu cầu nguyên liệu mía tăng cao. Ông Minh quyết định chuyển sang trồng mía. Cái tên “Tý mía” ra đời từ đó, khi diện tích mía mà ông liên kết sản xuất cao điểm lên đến 160ha.

Đất mua có, đất thuê có, đất bà con hợp tác cũng có. Ông đứng tên hợp đồng với nhà máy, rồi kêu gọi bà con làm chung. “Vốn vay thì trả nhà máy, lãi thì chia lại cho bà con, cách làm đó vừa giúp tôi mở rộng diện tích, vừa gắn kết cộng đồng”, ông Minh chia sẻ.

Bí quyết thành công ban đầu của ông là chịu khó học hỏi. Ông đi nhiều nơi tham quan, học kỹ thuật trồng mía, rồi mạnh dạn áp dụng cơ giới hóa. “Máy móc làm chuẩn hơn trâu bò; cày sâu, mía phát triển tốt. Tôi học rồi mày mò thêm, mỗi năm mỗi rút kinh nghiệm, từ vài mẫu ban đầu rồi mở rộng dần diện tích”, ông nhớ lại.

Có thời điểm, chỉ riêng đất của gia đình ông đã trồng hơn 70ha mía, còn lại là thuê hoặc hợp tác với bà con. Nhưng đến năm 2010–2011, ông bắt đầu giảm dần diện tích mía.

Giá lao động tăng, giá phân bón tăng, trong khi mía lệ thuộc nhiều vào công lao động thủ công sẽ không hiệu quả, nhất là ở những diện tích nhỏ, khó đưa cơ giới hóa vào. “Mía lúc đó vẫn có đầu ra, nhưng lợi nhuận giảm. Tôi buộc phải tính chuyện khác”, ông nói.

Từ năm 2002, ông Minh bắt đầu chuyển dần sang cây cao su. Lý do đơn giản: Cao su ít lệ thuộc nhân công, lại có đầu ra ổn định nhờ các nhà máy chế biến trong vùng.

Ông chuyển đổi từng bước. Hiện ông có 50ha cao su, sắp tới dự kiến trồng thêm 20ha nữa thay thế những diện tích già cỗi.

Tưởng ôm đồm, trồng "lung tung", hóa ra lại có kiểu làm nông nghiệp độc đáo

Nhắc đến bí quyết, ông Minh khẳng định, thành công là nhờ kiên định và linh hoạt kết hợp các giải pháp, không chạy theo giá cả nhất thời. Ông phân tích, nhiều nông dân thấy giá cao su rớt thì chặt bỏ, chuyển qua sầu riêng, mít… Nhưng theo ông, đó là cách làm đầy rủi ro.

Nước lên thì phải nước xuống, giá có khi cao có khi thấp. Quan trọng là phải tính đường dài. Tương tự, mủ cao su có lúc lên giá, có lúc rớt giá, nhưng ông vẫn giữ diện tích trồng. Cây ăn trái thì xuất khẩu nhiều nhưng dễ ùn ứ, khó bảo quản.

Ông chọn 3 loại: Mì, mủ và măng là những cây có thể chờ giá, ít sâu bệnh, dễ tiêu thụ và không bị áp lực thời gian thu hoạch. Ba sản phẩm này tạo nên 1 tam giác an toàn trong mô hình của ông.

Măng dù giá không còn hấp dẫn nhưng nếu biết chọn mùa, nhất là mùa cận Tết, măng tre vẫn mang lại lợi nhuận cao. Khoai mì (sắn) có thể kết hợp làm 1 vụ chính (6 tháng) với 1 vụ lúa xen canh (3 tháng), thời gian còn lại cho đất nghỉ ngơi. Cao su thì lâu năm, ít sâu bệnh, lại có thị trường ổn định.

Hiện tại, ông Minh điều hành sản xuất trên 160ha đất, trong đó có 50ha cao su, 72ha mì, 6ha măng và phần còn lại là lúa. Riêng diện tích sở hữu của gia đình là 80ha.

Không chỉ trồng, ông Minh còn chủ động tổ chức điểm thu mua mủ cao su, vừa giải quyết phần mình vừa gom hàng của bà con, đưa thẳng đến nhà máy trong tỉnh và ngoài tỉnh.

Khoảng 10 năm trước, ông cũng là một trong những người tiên phong mở trạm thu mua mì. Mô hình này góp phần rất hiệu quả trong việc hỗ trợ tiêu thụ nông sản cho người dân địa phương. Từ một điểm thu mua, rất nhiều điểm thu mua mì tiếp tục mở ra.

Đến nay, sau thời điểm sáp nhập ngày 1/7/2025, trung bình mỗi xã ở huyện Dương Minh Châu (cũ) có 10 trạm thu mua mì. Mùa cao điểm, các trạm này thu mua khoảng 7.000 tấn củ, tương đương diện tích trồng 200ha.

Ngày trước, xe công nông xếp hàng dài trên đường, chờ chất đầy củ mì đưa về nhà máy, vừa dễ gây ùn ứ, vừa không đảm bảo an toàn giao thông. Hiện tại, xe công nông thu gom mì từ dưới ruộng, chạy quảng đường ngắn về tiếp tập kết gần đó. Xe tải lớn sẽ chở mì đi các nhà máy khắp trong và ngoài tỉnh có nhu cầu.

“Không gây ùn ứ ở nhà máy, không ách tắc giao thông trong mùa cao điểm, cách làm này lợi đủ đường cho người dân nông thôn”, ông Minh phân tích.

Nhờ mô hình này, mỗi năm ông thu lãi 4,5–5 tỷ đồng, tạo việc làm thường xuyên cho 30 lao động với thu nhập khoảng 8 triệu đồng/tháng và từ 50–70 lao động thời vụ.

Khi được hỏi cảm nghĩ lần thứ hai được vinh danh Nông dân Việt Nam xuất sắc, ông Minh chỉ cười hiền: “Tự hào thì có, nhưng không tự mãn. Tôi phải cố gắng sản xuất bài bản hơn, để góp phần xây dựng quê hương, tạo thêm nhiều sản phẩm cho xã hội và hòa nhập với thế giới. Được chọn là gương tiêu biểu thì càng phải nỗ lực hơn”.

Ông Nguyễn Trọng Khiêm – Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Lộc Ninh cho biết ông Minh không chỉ tập trung phát triển sản xuất cho gia đình mà còn luôn đồng hành cùng cộng đồng.

Ông tích cực chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng tiến bộ kỹ thuật để giảm chi phí, tăng năng suất và chất lượng nông sản. Ông còn tạo sinh kế bằng cách ưu tiên tuyển dụng lao động có hoàn cảnh khó khăn, hỗ trợ vốn, giống cây trồng và theo sát quá trình sản xuất của nhiều hộ, giúp họ có thu nhập ổn định.

Bên cạnh đó, ông Minh thường xuyên tham gia hoạt động xây dựng hạ tầng nông thôn. Mỗi năm, ông đóng góp khoảng 80-100 triệu đồng cho các hoạt động an sinh xã hội như Quỹ Hỗ trợ Nông dân, Quỹ Khuyến học, phòng chống thiên tai và dịch bệnh. Ngoài ra, ông còn đầu tư đối ứng 200-500 triệu đồng, cộng thêm 100-150 triệu đồng xây dựng đường giao thông nội đồng, hệ thống cống thoát nước.

“Những đóng góp thiết thực ấy đã tạo hiệu ứng tích cực, nâng cao đời sống người dân và góp phần xây dựng nông thôn mới ở địa phương”, ông Khiêm nhấn mạnh.

×