Ông Yevhen Dykyi – cựu binh trong cuộc chiến Nga–Ukraine, nguyên chỉ huy đại đội thuộc tiểu đoàn Aidar, hiện là Giám đốc Trung tâm Khoa học Nam Cực Quốc gia Ukraine – vừa đưa ra cảnh báo về thỏa thuận tài nguyên khoáng sản giữa Ukraine và Mỹ trong cuộc phỏng vấn với New Voice of Ukraine. Ông cho rằng thỏa thuận này tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng đối với Kiev.

“Chúng ta đã trao cho ông Trump một chiến thắng mang tính biểu tượng trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ tổng thống của ông ấy – đó là thỏa thuận khoáng sản đã ký này. Nhưng câu chuyện này còn lâu mới ngã ngũ. Vẫn còn rất nhiều điều chưa rõ ràng”, ông Dykyi nhận định.

Theo ông Dykyi, dự thảo thỏa thuận ban đầu do phía Mỹ đưa ra dài tới 90 trang – “không chỉ không thể chấp nhận được, mà còn không đáng để thảo luận, chứ đừng nói là ký".

Trong khi đó, văn bản cuối cùng được ký chỉ dài 12 trang và ông Dykyi cho là chỉ đề cập đến khoảng 1/8 số vấn đề thực sự cần giải quyết.

“Tôi không nói rằng 12 trang đó chứa đựng điều gì bi kịch hay không thể đảo ngược – đúng là không nguy hiểm như bản thảo ban đầu. Nhưng vấn đề là: một loạt điểm then chốt đã bị loại ra khỏi văn bản cuối cùng này”, ông nói.

Những điểm còn bỏ ngỏ, theo ông Dykyi, là các điều khoản đặc biệt nhạy cảm mà hai bên vẫn còn bất đồng sâu sắc, nên được chuyển sang xử lý bằng các “thỏa thuận kỹ thuật” riêng biệt.

“Cái này giống như các hợp đồng ngân hàng vậy – phần điều khoản quan trọng nhất không nằm ở thân hợp đồng, mà bị giấu trong các ghi chú chân trang nhỏ li ti có dấu hoa thị. Chính mấy cái ghi chú nhỏ đó mới là thứ luôn cần đọc kỹ”, ông Dykyi ví von.

Ông cảnh báo rằng những nội dung quan trọng nhất đang bị đẩy vào các thỏa thuận kỹ thuật chưa được công bố.

“Thành thật mà nói, cho tới khi nào chúng ta thấy được những bản đó, chúng ta vẫn chưa thật sự biết mình đang ký cái gì", chuyên gia kiêm cựu chỉ huy Ukraine lưu ý.

“Việc Quốc hội Ukraine nhiều khả năng sẽ chỉ phê chuẩn 12 trang này mà không xem xét các phụ lục kỹ thuật – nói trắng ra, điều đó làm tôi thấy rất bất an", ông Dykyi nói thêm.

Theo ông Dykyi, tạm thời thì Ukraine chưa mất gì. "Nhưng chúng ta đã bước vào một khu vực rủi ro cao. Còn ông Trump thì có thể lên giọng tuyên bố rằng ông ta đã đạt được một thỏa thuận mang tính lịch sử trong 100 ngày đầu tiên".

Theo các nguồn tin trước đó, thỏa thuận tài nguyên khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine bao phủ 57 loại khoáng sản, và có liên hệ đến cam kết hỗ trợ vũ khí của Mỹ cho Ukraine trong tương lai.

×